EN
The aim of the study was to compare the total lipid content, main fatty acids composition and their proportions in dark (high-extracted) flour obtained from the grain of seven spelt wheat (T. spelta) cultivars and one (reference) common wheat cultivar (T. vulgare), grown organically in Poland during two successive years of cultivation. Husked spelt grain cv. „Ceralio”, „Schwabenkorn”, „Frankenkorn”, „Holstenkorn”, „Schwabenspelz”, „Ostro” and „Oberkulmer Rotkorn”, and common wheat grain cv. „Korweta” were ground in a buhrstone mill on a certified organic farm. The total ash content and the acidity of the produced flour were determined. Total lipid content was evaluated by the Soxhlet method, and fatty acids composition was determined using gas chromatography. The majority of investigated spelt flours characterized by significantly higher total acidity level than the flour from common wheat cv. „Korweta”. In most studied flours, fat acidity exceeded the allowable standard. The average total lipid content of the tested spelt flours, excluding cv. „Ceralio” (from first year of harvest), was significantly higher than in cv. „Korweta” wheat flour. The results of the study indicate that linoleic acid was the dominant fatty acid in all flour types, but significantly lower levels of this acid were determined in spelt flour than in the flour obtained from common wheat cv. „Korweta”. All spelt flours were characterized by significantly higher concentration of oleic acid in comparison with cv. „Korweta” wheat flour. The highest total lipid content was reported in cv. „Holstenkorn” spelt flour which, in addition to cv. „Ceralio” flour, was also marked by the most favorable composition of essential PUFAs
PL
Celem badań było porównanie zawartości lipidów ogółem oraz składu i proporcji głównych kwasów tłuszczowych w wysokowyciągowej mące uzyskanej z ziarna siedmiu odmian orkiszu (T. spelta) oraz z ziarna (wzorca) jednej odmiany pszenicy zwyczajnej (T. vulgare), z produkcji ekologicznej w Polsce, z dwóch kolejnych lat uprawy. Odplewione ziarno orkiszu odmian: „Cera-lio”, „Schwabenkorn”, „Frankenkorn”, „Holstenkorn”, „Schwabenspelz”, „Ostro” i „Oberkulmer Rotkorn” oraz ziarno pszenicy zwyczajnej odmiany „Korweta” przemielano w młynie żarnowym zlokalizowanym w atestowanym gospodarstwie ekologicznym. W uzyskanej mące oznaczono za-wartość popiołu ogółem i kwasowość. Określono zawartość lipidów ogółem metodą Soxhleta oraz oznaczono skład kwasów tłuszczowych za pomocą chromatografii gazowej. Większość badanych mąk orkiszowych charakteryzowała się istotnie wyższą ogólną kwaso-wością niż mąka z ziarna pszenicy zwyczajnej odmiany „Korweta”. Kwasowość tłuszczowa dla większości badanych mąk przekraczała dopuszczalny poziom określony w normie. Średnia zawar-tość lipidów ogółem w badanych mąkach orkiszowych, z wyjątkiem mąki z ziarna orkiszu odmia-ny „Ceralio” (z pierwszego roku zbiorów), była istotnie wyższa niż w mące z ziarna pszenicy od-miany „Korweta”. W analizie składu kwasów tłuszczowych wykazano, że w badanych mąkach dominował kwas linolowy, z tym, że było go istotnie mniej w mąkach orkiszowych niż w mące z ziarna pszenicy odmiany „Korweta”. Wszystkie mąki orkiszowe charakteryzowały się istotnie wyższą zawartością kwasu oleinowego w porównaniu z mąką z ziarna pszenicy odmiany „Korwe-ta”. Najwyższą zawartością lipidów ogółem charakteryzowała się mąka z ziarna orkiszu odmiany „Holstenkorn”, która, obok mąki z ziarna orkiszu odmiany „Ceralio”, cechowała się również naj-korzystniejszym składem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT)