Rozpad drzewostanów świerkowych w Beskidzie Żywieckim

• Autorzy: Dmyterko E. , Bruchwald A. , Mionskowski M.

Warianty tytułu

EN

Dieback of Norway spruce stands in the Beskid Zywiecki Mts.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the Beskid Żywiecki, the combination of abiotic, biotic and anthropogenic factors unfavourable for the growth of trees led to the dieback of spruce stands. The intensification of this process began after the hurricane in November 2004, followed by years of negative climatic water balance. The deterioration of tree growth conditions occurred after the drought in July 2006 and damage caused by the Kyril hurricane in January 2007. The weakened spruces were attacked by the bark beetles, the outbreak of which caused a massive dieback of spruce stands. In order to assess the volume of harvested timber in years 2004−2016, the volume of allowable cut (model volume) was calculated from the stand growth model for each forest district of Beskid Żywiecki. The comparison of the volume of harvested timber with the model volume allowed to determine the rate of dieback of spruce stands. The volume of harvested timber in 2007−2009 exceeded the model volume even 2.5 times. The cuts included mainly deadwood, wind−broken and wind−fallen trees, while the harvest of live trees was scarce. In the period 2010−2013, the harvested volume of live trees accounted for 50−70% of the model volume, the volume of deadwood in the same period was ca. 100% and additionally the volume of blown−down timber after the hurricane was 20−40% of the model volume, which taken together accounted approximately to 200% of the model volume. The execution of such harvesting operations, including silvicultural tasks, did not allow to carry out optimal forest management. The period 2010−2013 saw a downward trend. It was disrupted by the hurricane in December 2013, after which the volume of harvested timber, consisting mainly of wind−broken and wind−fallen trees, increased to 280% of the model volume. Again, the high volume of harvested timber was noted in 2016, (ca. 220% of the model volume). The process of damage to spruce stands in Beskid Żywiecki is likely to continue. A decline in its intensity may occur in the absence of old stands, which to a large extent already takes place in the forests of the Węgierska Górka Forest District. Currently, the most threatened by wind are forests in Ujsoły, Jeleśnia and Nowy Targ forest districts. The least threatened are forests in the Węgierska Górka. This forest district and in the future the remaining forest districts of Beskid Żywiecki, will face enormous challenges to obtain high yield and appropriate species composition.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; Beskid Zywiecki; drzewostany swierkowe; rozpad drzewostanow; swierk pospolity; Picea abies; struktura drzewostanu; struktura wiekowa; struktura gatunkowa; pozyskiwanie drewna; struktura pozyskania; zagrozenia lasu; wiatry; szkody od wiatru

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2019
• Tom: 163
• Numer: 02
• Opis fizyczny: s.130-140,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dmyterko E.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

autor

Bruchwald A.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

autor

Mionskowski M.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

Bibliografia

• Barszcz J., Kozak J., Wężyk P., Widacki W. 1995. Health Condition of Forest in the Silesian Beskid, Polish Carpathians. W: Beckel L. [red.]. Satelite Remote Sensing Forest Atlas of Europe. 194-195.
• Barszcz J., Kozak J., Widacki W. 1994. The Forest Degradation in the Silesian Beskid Mts., Poland. W: 8th Annual Symposium on Geographic Information Systems in Forestry, Environmental and Natural Resources Management. Vancouver, Canada, Symposium Proceedings. T. 2. 895-900.
• Boratyński A., Konca B., Zientarski J. 1998. Rozmiary prognozy zamierania świerczyn górskich w Polsce. W: Boratyński A., Bugała W. [red.]. Biologia świerka pospolitego. PAN, Instytut Dendrologii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 508-528.
• Bruchwald A. 1986. Simulation growth model MDI-1 for Scots pine. Ann. Warsaw Agricult. Univ. SGGW-AR, For. and Wood Technol. 34: 47-52.
• Bruchwald A. 2001. Möglichkeiten der Anwendung von Wuchsmodellen in der Praxis der Forsteinrichtung. Beiträge für Fortwirtschaft und Landschaftsökologie 3: 118-122.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010a. Lasy Beskidu Śląskiego i Żywieckiego – zagrożenia, nadzieja. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010b. Metoda określania ryzyka uszkodzenia drzewostanu. Leś. Pr. Bad. 2: 165-173.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2013. Model ryzyka uszkodzenia drzewostanu przez wiatr z uwzględnieniem cech rzeźby terenu. W: Okła K. [red.]. Geomatyka Lasów Państwowych – poradnik praktyczny. CILP, Warszawa. 261-281.
• Capecki Z., Głaz J., Gorzelak A., Hawryś Z., Król A., Łopusiewicz R., Sierota A., Rykowski K., Szukiel E., Trampler T., Walendzik R., Tyszka J., Zwoliński A. 1991. Stan lasów w Sudetach. Przyczyny, przebieg i konsekwencje zamierania lasów oraz zadania dla gospodarki leśnej. Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa. Maszynopis.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2018a. Dynamika rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim. Sylwan 162 (3): 189-199.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2018b. Zmiany zachodzące w drzewostanach Bieszczadów. Sylwan 162 (5): 355-364.
• Durło G. B. 2007. Klimatyczny bilans wodny okresów wegetacyjnych w Beskidach Zachodnich. Acta Agrophysica 19 (3): 553-562.
• Grodzki W. 2004. Zagrożenie górskich drzewostanów świerkowych w zachodniej części Beskidów ze strony szkodników owadzich. Leś. Pr. Bad. 2: 35-47.
• Grodzki W. 2009. Przestrzenne uwarunkowania rozwoju obecnej gradacji kornika drukarza Ips typographus (L.) w Bes-kidzie Śląskim i Żywieckim. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”, Kraków. 73-82.
• Kondracki J. 1994. Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne. PWN, Warszawa.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Lech P., Żółciak A. 2006. Uwarunkowania występowania opieńkowej zgnilizny korzeni w lasach Beskidu Żywieckiego. Leś. Pr. Bad. 2: 33-49.
• Manion P. D. 1981. Tree disease concept. Prentice Hall Inc. New Jersey.
• Michalak K. 1977. Wzrost i przyrost wysokości w sezonie wegetacyjnym ważniejszych gatunków drzew leśnych. Sylwan 121 (12): 23-39.
• Szabla K. 2009. Aktualny stan drzewostanów świerkowych w Beskidach i ich geneza. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”, Kraków. 13-43.
• Szabla K. 2017. Proces rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim w następstwie gradacji owadów kambiofagicznych i grzybów patogenicznych oraz sposób zagospodarowania tych drzewostanów w latach 2003-2015. Postępy Techniki w Leśnictwie 137: 23-31.
• Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A. 1990. Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podsta-wach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL, Warszawa.
• Zielony R., Kliczkowska A. 2012. Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. CILP, Warszawa.
• Zięba S., Doleżuchowicz M., Banaś J., Bujoczek L. 2016. Ocena funkcjonowania modeli ryzyka uszkodzenia drzewostanów przez wiatr w górach na przykładzie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Sylwan 160 (5): 378-387.
• Zwoliński J. 2003. Ocena zagrożenia lasów świerkowych w Beskidzie Śląskim przez zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Prace Inst Bad. Leśn. A 1 (951): 53-68.
• Żółciak A., Lech P., Małecka M., Sierota Z. 2009. Opieńkowa zgnilizna korzeni a stan zdrowotny drzewostanów świerkowych w Beskidach. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”, Kraków. 61-72.