Granicznik płucnik Lobaria pulmonaria i jego ochrona w Lasach Państwowych

• Autorzy: Rys A.

Warianty tytułu

EN

Protection of Lobaria pulmonaria in State Forests

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Granicznik płucnik jest listkowatym makroporostem zagrożonym wymarciem w skali europejskiej. W Polsce zachował się współcześnie tylko w dużych kompleksach leśnych na północy, wschodzie i południowym wschodzie Polski. Obecnie opisywany gatunek występuje najczęściej na klonie, jaworze, jesionie, dębie, buku i wiązie rzadziej na grabie i lipie w wieku powyżej 80 lat. W latach przedwojennych wytwarzał jeszcze owocniki, a współcześnie na terenie Polski rozmnaża się tylko wegetatywnie przez urwistki. W połowie XVIII wieku występował obficie na terenie całego kraju, ale rozwój przemysłu w połowie XIX wieku zapoczątkował jego wymieranie na szeroką skalę. Drugim istotnym czynnikiem powodującym wymieranie Lobaria pulmonaria było wycinanie lasów liściastych i zastępowanie ich monokulturami iglastymi. W celu ochrony tego porostu podjęto działania zmierzające do jej ratowania. W latach 1999-2005 przeprowadzono inwentaryzację stanowisk Lobaria pulmonaria na obszarach potencjalnego występowania. W wyniku przeprowadzonych poszukiwań odkryto bardzo dużo nowych stanowisk oraz potwierdzono niektóre historyczne. Na wszystkich odnalezionych stanowiskach utworzono strefy ochronne. Lokalizację wszystkich stanowisk ochronnych uzgodniono z nadleśnictwami. Najwięcej stanowisk ochronnych utworzono na terenie rdLP Krosno – 236,32 ha i Białystok – 189,49 ha. Ponadto stanowiska ochronne utworzono na terenie rdLP Olsztyn, Szczecinek i Gdańsk. Dodatkowo w ramach aktywnej ochrony dokonano implantacji plech Lobaria pulmonaria na 290 drzewach na terenie 10 nadleśnictw w rdLP Olsztyn i Białystok. Na podkreślenie zasługuje fakt, że jest to pierwsza w Polsce i 3 w Europie udana próba implantacji plech granicznika płucnika.

EN

Lobaria pulmonaria is a macrolichen endangered with extinction in Europe. In Poland it is currently found only in large forest territories in the North, East and South-East of Poland. Described species most often is found on maple, sycamore, ash, oak, beech and elm less on hornbeam, linden in the age of over 80 years. In period before II World War it still produced fructifications, while nowadays it breeds only vegetative by soredium. In he middle of XVIII century it was commonly found in the whole country, but the industry development in half of XIX century started its extinction on the big scale. The second important factor causing its extinction was cutting the deciduous forests and replacing them with coniferous monocultures. To protect the species several actions were undertaken to rescue this macrolichen. In years 1999-2005 the inventory of Lobaria pulmonaria stands was held on the area of its potential appearance. As a result of research many new stands were discovered and several historic ones were confirmed. On all found stands protected zones were established. Locations of all stands were agreed with forest inspectorates. The most of protected stands were created in the area of Krosno – 236,32 ha and Białystok – 189,49 ha. Moreover, the protected zones were created in the area of Olsztyn, Szczecinek and Gdańsk. Additionally, as an active protection form of Lobaria pulmonaria, implantation of its thallus on 290 trees was made in the area of 10 inspectorates in Olsztyn and Bialystok areas. It is worth stressing, that it was first in Poland and third in Europe successful attempt to implant of Lobaria pulmonaria thallus.

Słowa kluczowe

PL

porosty; gatunki chronione; gatunki zagrozone; granicznik plucnik; Lobaria pulmonaria; wystepowanie; stanowiska; Panstwowe Gospodarstwo Lesne Lasy Panstwowe; inwentaryzacja przyrodnicza; ochrona porostow; ochrona czynna; plecha; implantacja

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2007
• Tom: 09
• Numer: 2-3[16] cz.1
• Opis fizyczny: s.288-302,fot.,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Rys A.

• Nadleśnictwo Strzałowo

Bibliografia

• Cieśliński S. 2003. Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce północnowschodniej. Phytocenosis, vol. 15.
• Cieśliński S., Zielińska J. 1994. Materiały do flory porostów Puszczy Knyszyńskiej. Fragm. flor. geobot., Ser. Polonica.
• Czarnota P. 2003. Czerwona lista porostów zagrożonych w Gorcach. Monographiae Botanice 91.
• Fałtynowicz W., Marcinkowska E., Rutkowski P. 2000. Porosty rezerwatu Dolina Zagórskiej Strugi koło Rumi na Pojezierzu Kaszubskim. Acta Botanica Cassubica.
• Izydorek I. 1987. Nowe stanowiska Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. /Lichenes/ na Pomorzu Zachodnim. Słupskie Prace Matematyczno-Przyrodnicze.
• Kiszka J., Kościelniak R. 2001. Stan zachowania Lobaria pulmonaria i związku Lobarion w polskiej części Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Karpaty Wschodnie. Roczniki Bieszczadzkie.
• Kolanko K. 1999. Porosty epifityczne Puszczy Knyszyńskiej. Praca doktorska (mscr),Uniwersytet w Białymstoku.
• Krawiec F. 1993. Materiały do flory porostów Pomorza. – Acta Soc. Bot. Pol.
• Kubiak D., Ryś A. 2000. Nowe stanowiska Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. w północno-wschodniej Polsce. Rocz. nauk. Pol. Tow. Och. Przyr. Salamandra.
• Wójciak H. 2003. Flora Polski, Porosty, mszaki, paprotniki. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Sp. z o.o.
• Zalewska A. 2000. Ekologia porostów Puszczy Boreckiej i jej obrzeży. Studium bioróżnorodności. – Maszynopis pracy doktorskiej. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn.