Effect of environmental factors on the structure of populations of Pulsatilla patens (L.) Mill.

• Autorzy: Juskiewicz-Swaczyna B. , Grzybowski M.

Warianty tytułu

PL

Wpływ czynników siedliskowych na strukturę populacji Pulsatilla patens (L.) Mill.

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Pulsatilla patens is a rare and endangered component of the European flora. In Poland, the principal area occupied by the species is in north-eastern part of the country. The study of the Pulsatilla patens populations was conducted in 2011–2012, in the 15 sites in the two Natura 2000 wildlife refuges: the Myszynickie Bory Sasankowe and the Military Training Grounds in Orzysz. The purposes of the study have been to analyze the structure of populations of Pulsatilla patens growing in two types of habitats: forest and non-forest ones; to analyze the influence of selected habitat-specific characteristics on the structure of Easter pasque flower populations; to work out a model which will explain the dependence of the structure of a population of Pulsatilla patens on environmental conditions. Most of the populations (10) grew at the forest sites. They were less numerous, with an average of 9 rosettes at mean in site, in total, comprised 89 rosettes of P. patens. On the non-forest populations, in total 206 rosettes of P. patens were counted, the average number of rosettes in a population was about 41; the average number of flowering rosettes reached ca 16. On forest sites, flowering rosettes had on average 3 flowers, whereas on non-forest sites the analogous number was 5.5. In forest sites statistical analysis has shown the positive correlation between the number of fruiting rosettes and the shading in the shrub layer as well as the negative correlation between the number of fruiting rosettes and the share of space potentially suitable for germination. In non-forest habitats, the relationship between the number of fruiting rosettes and the shading in the herbaceous vegetation layer is worth noticing. The comparative analysis accomplished with U Mann-Whitney test on both population and habitat characteristics relative to the habitat as a variable (forest or non-forest) showed statically significant differences between the number of rosettes and shading in layer of trees. Ordinance RDA explains about 62.7% of the total population variability.

PL

Pulsatilla patens to rzadki i zagrożony element flory europejskiej. W Polsce sasanka otwarta występuje najczęściej w północno-wschodniej części kraju. Badania prowadzono w latach 2011–2012 na 15 stanowiskach, na terenie dwóch obszarów Natura 2000 – w Myszynieckich Borach Sasankowych i na Poligonie Orzysz. Badania miały na celu: analizę struktury populacji Pulsatilla patens występujących na dwóch typach siedlisk – leśnych oraz nieleśnych, analizę wpływu wybranych czynników siedliskowych na strukturę populacji oraz opracowanie modelu wyjaśniającego zależność struktury populacji Pulsatilla patens od czynników siedliskowych. Większość populacji (10) występowała na stanowiskach leśnych, cechowała się niewielką liczbą osobników, średnio na 1 stanowisku odnotowano ok. 9 rozet, kwitnących – średnio 5, łącznie – 89 osobników sasanki. Zdecydowanie więcej osobników liczyły populacje na stanowiskach nieleśnych – rosło tam 206 rozet Pulsatilla patens, średnia liczba osobników w populacji wynosiła ok. 41, osobników kwitnących było średnio ok. 16. Na siedliskach leśnych osobniki kwitnące miały średnio po 3 kwiaty, natomiast na siedliskach nieleśnych – 5.5. W analizie korelacji wykazano, że na siedliskach leśnych wystąpiła dodatnia korelacja między liczbą osobników owocujących a ocienieniem w warstwie krzewiastej oraz korelacja ujemna między liczbą osobników owocujących a udziałem powierzchni potencjalnie dogodnej do kiełkowania. Na stanowiskach nieleśnych na uwagę zasługuje zależność między liczbą osobników owocujących a ocienieniem w warstwie roślin zielnych. Porównując testem U Manna-Whitneya wszystkie analizowane cechy zarówno populacji, jak i siedliska względem zmiennej stanowisko (leśne lub nieleśne), wykazano istotne statystycznie różnice między liczbą osobników oraz ocienieniem w warstwie drzew. Ordynacja RDA tłumaczy ok. 62,7% ogólnej zmienności populacji.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Natural Sciences
• Rocznik: 2013
• Tom: 28
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.349-362,fig.,ref.

Twórcy

autor

Juskiewicz-Swaczyna B.

• Department of Applied Ecology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Oczapowskiego 5, 10-719 Olsztyn, Poland

autor

Grzybowski M.

• Department of Applied Ecology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Oczapowskiego 5, 10-719 Olsztyn, Poland

Bibliografia

• Atlas florae europaeae. Distribution of vascular plants in Europe. 8. Nymphaeaceae to Ranunculaceae. 1989. Eds. J. Jalas, J. Suominen. Committee for Mapping the Flora of Europe & Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki.
• CEYNOWA M. 1968. Zbiorowiska roślinności kserotermicznej nad Dolną Wisłą. Stud. Soc. Sci. Torun., ser. D 8(4): 1–155.
• CHMURA d. 2003. Zagrożenia lokalnych populacji sasanki otwartej Pulsatilla patens na przykładzie stanowiska na Sodowej Górze w Jaworznie. Chrońmy Przy. Ojcz., 59(5): 14–27.
• CIOSEK M.T. 1999. Rodzaj Pulsatilla (Ranunculaceae) na Podlasiu i Mazowszu. Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica, 6: 15–19, Kraków.
• Convention on the conservation of European wildlife and natural habitats. 1979. Council of Europe. http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Word/104.doc, access: 15.06.2009.
• Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora. Consolidated version 1.05.2004. 2004. European Communities. http://ec.europa.eu/environment/nature/legislation/habitatsdirective/index–en.html, access: 15.06.2009.
• GÓRNIAK A. 2000. Klimat województwa podlaskiego. IMGW, Białystok.
• HOTELLING H. 1933. Analysis of a complex of statistical variables into principal components. J. Educ. Psychol., 24: 417–441.
• HULTÉN E., FRIES M. 1986. Atlas of North European vascular plants north of the Tropic of Cancer. Koeltz, Konigstein.
• JUŚKIEWICZ-SWACZYNA B. 2010a. Distribution and abundance of Pulsatilla patens populations in nature reserves in North-Eastern Poland. Pol. J. Natur. Sc., 25(4): 376–386.
• JUŚKIEWICZ-SWACZYNA B. 2010b. Population structure of Pulsatilla patens in relation to the habitat quality. Tuexenia, 30: 457–466.
• JUŚKIEWICZ-SWACZYNA B., CHOSZCZ D. 2012. Effect of habitat quality on the structure of populations of Pulsatilla patens (L.) Mill. (Ranunculaceae) – rare and endangered species in European flora. Pol. J. Ecol., 60 (3): 565–574.
• KALAMEES R., PÜSSA K., VANHA-MAJAMAA I., ZOBEL K. 2005. The effects of fire and stand age on seedling establishment of Pulsatilla patens in a pine-dominated boreal forest. Can. J. Bot., 83: 688–693.
• KALLIOVIRTA M., KUKKÜ., RYTTÄRI T. 2003. Pulsatilla patens (L.) Mill. [In:] Monitoring of threatened vascular plants in Estonia and Finland – methods and experiences. Eds. T. Ryttäri, Ü . Kukk, T. Kull, A. Jäkäläniemi, M. Reitalu. Finn. Environ., 659: 37–47.
• KALLIOVIRTA M., RYTTA¨RI T., HEIKKINEN R.K. 2006. Population structure of a threatened plant, Pulsatilla patens, in boreal forests: modelling relationships to overgrowth and site closure. Biodiv. Conserv., 15: 3095–3108.
• KONDRACKI J. 2001. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• LEPŠ J., ŠMILAUER P. 2007. Multivariate Analysis of Ecological Data using CANOCO. Cambridge University Press, Cambridge.
• ŁASKA G., SIENKIEWICZ A. 2010. Eastern Pasque flower Pulsatilla patens (L.) Mill. in the Knyszyńska Forest. Acta Soc. Bot. Pol., 79(1): 46–47.
• MATUSZKIEWICZ W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa.
• NOWAK T., TOKARSKA-GUZIK B., CHMURA D. 2000. Materiały do atlasu rozmieszczenia oraz stanu zasobów roślin chronionych i zagrożonych rejonu górnośląskiego. 7. Pulsatilla patens (L.) Mill. (Ranunculaceae). Acta Biol. Siles., 35: 191–199.
• PAWLIKOWSKI P. 2011. Sasanka otwarta Pulsatilla patens (L.)Mill. http//www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/metodyka–monitoringu–roslin–2011–pulsatilla–patens.pdf, access: 15.06.2012.
• PAWLIKOWSKI P. 2012. Sasanka otwarta Pulsatilla patens (L.) Mill. [In:] Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny. Ed. J. Perzanowska. II. GIOŚ, Warszawa, pp. 223–242.
• PILT I., KUKK Ü . 2002. Pulsatilla patens and Pulsatilla pratensis (Ranunculaceae) in Estonia: distribution and ecology. Proc. Eston. Acad. Sci. Biol. Ecol., 51: 242–256.
• RÖDER D., KIEHL K. 2006. Population structure and population dynamic of Pulsatilla patens (L.) Mill. in relation to vegetation characteristics. Flora, 201: 499–507.
• RYSINA G.P. 1981. On the biology of Pulsatilla patens (L.) Mill. in the environs of Moscow. Bull. Moscow Soc. Nat. N. S., 86: 129–134.
• SAAVEDRA F., INOUYE D.W, PRICE M.V., JUN HARTE J.D.A. 2003. Changes in flowering and abundance of Delphinium nuttallianum (Ranunculaceae) in response to a subalpine climate warming experiment. Global Change Biology, 9(6): 885–894.
• TER BRAAK C.J.F., ŠMILAUER P. 1998. Canoco Reference Manual and User’s Guide to Canoco for Windows. Software for Canonical Community Ordination, Version 4. Microcomputer Power, Ithaca, New York.
• TER BRAAK C.J.F.,ŠMILAUER P. 2002. CANOCO Reference Manual and CanoDraw for Windows User’s Guide: Software for Canonical Community Ordination (version 4.5). Ithaca, New York.
• UOTILA P. 1969. Ecology and area of Pulsatilla patens (L.) Mill. in Finland. Ann. Bot. Fenn, 6: 105–111.
• UOTILA P. 1996. Decline of Anemone patens (Ranunculaceae) in Finland. Acta. Univ. Ups. Symb. Bot. Ups, 31: 205–210.
• UOTILA P. 2007. Will the Eastern Pasque Flower (Pulsatilla patens) disappear from the Finnish flora? Acad. Sc. Fenn. Yearbook 2006, pp. 73–80.
• VAN DEN WOLLENBERG A.L. 1977. Redundancy analysis: an alternative for canonical analysis. Psychometrika, 42: 207– 219.
• WOŚ A. 1996. Zarys klimatu Polski. Wyd. UAM, Poznań.
• WÓJTOWICZ W. 2001. Pulsatilla patens (L.) Mill. [In:]: Polska Czerwona Księga Roślin. Eds. K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa. Inst. Bot. im. W. Szafera, Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków, pp. 142–144.
• WÓJTOWICZ W. 2004. Pulsatilla patens (L.) Mill. Sasanka otwarta. [In:] Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000. Eds. H. Werblan-Jakubiec, B. Sudnik-Wójcikowska, 9: 168–171.
• ZARZYCKI K., SZELĄG Z. 2006. Red list of vascular plants in Poland. [In:] Red list of plants and fungi in Poland. Eds. Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, pp. 9–20.
• ZYCH M. 2007. Krajowy plan ochrony gatunku sasanka otwarta Pulsatilla patens (L.) Mill. Warszawa.