Floristic variation in communities of fallow lands of the Podlaski Przełom Bugu mesoregion depending on the time of removal of fields from cultivation

• Autorzy: Skrzyczynska J. , Stachowicz P. , Rzymowska Z. , Skrajna T.

Warianty tytułu

PL

Zróżnicowanie florystyczne zbiorowisk odłogów Podlaskiego Przełomu Bugu w zależności od czasu wyłączenia pól z uprawy

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A study of fallow lands in the Podlaski Przełom Bugu (Podlasie Bug River Gorge) mesoregion was conducted over the period 2001–2004 in 77 villages belonging to 20 municipalities located in the Bug River valley along the stretch of the river from Terespol to Małkinia Górna. The aim of this study was to carry out a survey of vascular plants in fallow lands and to perform their multifaceted analysis. The study investigated quantitative and qualitative changes taking place in fallow vegetation with the passage of time from the abandonment of purposeful cultivation. Plant patches in 1–2-year, 3–6-year, 7–10-year and more than 10-year fallows were studied. Vascular plants of fallow lands within the study area comprise 442 species. 3–6-year fallows were richest in species (355). With increasing fallow age, the number of species decreased to 205 species in fallows older than 10 years. Hemicryptophytes dominated in plant communities of fallow lands. Therophytes were the co-dominant biological type in the youngest fallows. Chamaephytes and geophytes in all fellow age groups accounted for about 5%. Among vascular plants of fallow lands, native species dominated and their percentage increased with increasing fallow age, while at the same time the proportion of archeophytes decreased. With the increasing age of fallows, the proportion of species characteristic of forest communities also increased, whereas the percentage of segetal species simultaneously decreased. With the passage of time from the abandonment of cultivation, one can observe the evolution of plant cover of fallow fields from segetal communities towards less synanthropic communities.

PL

Badania odłogów Podlaskiego Przełomu Bugu przeprowadzono w latach 2001–2004 w 77 miejscowościach należących do 20 gmin położonych w dolinie Bugu na odcinku rzeki od Terespola do Małkini Górnej. Celem badań była inwentaryzacja roślin naczyniowych terenów odłogowanych i ich wieloaspektowa analiza. Określono zmiany ilościowe i jakościowe zachodzące w roślinności odłogów z upływem czasu od zaprzestania celowych zabiegów uprawowych. Zbadano płaty roślinne odłogów 1–2 letnich, 3–6 letnich, 7–10 letnich i powyżej 10 letnich. Rośliny naczyniowe odłogów terenu badań liczą 442 gatunki. Najbogatsze w gatunki były odłogi 3–6 letnie (355 gatunków). Wraz z wiekiem odłogów liczebność gatunków malała do 205 gatunków na odłogach powyżej 10-letnich. W zbiorowiskach odłogów dominowały hemikryptofity. Na najmłodszych odłogach współdominującym typem biologicznym były terofity. Chamefity i geofity wszystkich grup wiekowych odłogów stanowiły około 5%. Wśród roślin naczyniowych odłogów dominowały gatunki rodzime, których udział wzrastał z wiekiem odłogów, jednocześnie zmniejszał się udział archeofitów. Wraz z wiekiem odłogów wzrasta także udział gatunków charakterystycznych dla zbiorowisk leśnych, równocześnie malał udział gatunków segetalnych. Wraz z upływem czasu od zaprzestania uprawy widoczne jest ewoluowanie szaty roślinnej odłogów od zbiorowisk segetalnych w kierunku zbiorowisk mniej zsynantropizowanych.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2014
• Tom: 67
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.99-108,fig.,ref.

Twórcy

autor

Skrzyczynska J.

• Department of Agricultural Ecology, University of Natural Sciences and Humanities, Prusa 14, 08-110 Siedlce, Poland

autor

Stachowicz P.

• Department of Agricultural Ecology, University of Natural Sciences and Humanities, Prusa 14, 08-110 Siedlce, Poland

autor

Rzymowska Z.

• Department of Agricultural Ecology, University of Natural Sciences and Humanities, Prusa 14, 08-110 Siedlce, Poland

autor

Skrajna T.

• Department of Agricultural Ecology, University of Natural Sciences and Humanities, Prusa 14, 08-110 Siedlce, Poland

Bibliografia

• 1.Tryjanowski P, Hartel T, Baldi A, Szymański P, Tobolka M, Herzon I, et al. Conservation of farmland birds faces different challenges in Western and Central Eastern Europe. Acta Ornithol. 2011; 46(1): 1-12. http://dx.doi.org/10.3161/000164511X589857
• 2.Tryjanowski P, Dajdok Z, Kujawa K, Kałuski T, Mrówczyński M. Zagrożenia różnorodności biologicznej w krajobrazie rolniczym: czy badania wykonywane w Europie Zachodniej pozwalają na poprawną diagnozę w Polsce? [Threats to biodiversity in farmland: are results from Western Europe good solutions for Poland?]. Pol J Agron. 2011; 7: 113-119.
• 3.Storkey J, Meyer S, Still KS, Leuschner C. The impact of agricultural intensification and land--use change on the European arable flora. Proc R Soc B. 2011; 279(1732): 1421-1429. http://dx.doi.org/10.1098/ rspb.2011.1686
• 4.Skrzyczyńska J, Stachowicz P. Zbiorowiska roślinne odłogów Podlaskiego Przełomu Bugu [Plant communities on fallow lands of the Podlaski Przełom Bugu meso-region]. Acta Bot Warm Masuriae. 2007; 4: 187-203.
• 5.Marks M, Nowicki J. Aktualne problemy gospodarowania ziemią rolniczą w Polsce. Cz. I. Przyczyny odłogowania gruntów i możliwości ich rolniczego wykorzystania [ Current problems of agricultural land management in Po-land. Pt. 1. Causes for keeping land fallow and possibilities of agricultural development of such land]. Fragm Agron. 2002; 1: 58-67.
• 6.Nentwig W. Die nutzlingsfordrnde Wirkung von Unkrautern in angesaten Unkreustreifen Z. PflKrankh. PflSchutz, Sonderh. 1992; 13: 33-40.
• 7.Tołałaj Z, Węgorek T. Zagospodarowanie odłogów i nieużytków w procesie ustalania granicy rolno-leśnej na przykładzie wybranych gmin województwa przemyskiego [Management of fallow land and wasteland in the process of determination of the agricultural-forest boundary on the example of some municipalities of Przemyśl Voivodeship]. Fragm Agron. 1998; 5(98): 81-96.
• 8.Kondracki J. Geografia fizyczna Polski. Warsaw: Polish Scientific Publishers PWN; 2000.
• 9.Galon R. Geografia Polski II. Warsaw: Polish Scientific Publishers PWN; 1972.
• 10.Dylik A . Geografia Polski. Krainy Geograficzne. Warsaw: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych; 1973.
• 11.Woś A. Typy pogody. Regiony klimatyczne [weather types. Climic regions]. Warsaw: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. 1994; ark. 31.8.
• 12.Gumiński R. Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce. Pr Stud Geogr. 1998; 22: 69-117.
• 13.Witek T, editor. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gmin. IUNG Puławy: 1981.
• 14.Pawłowski B. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. In: Szafer W, Zarzycki K, editors. Szata roślinna Polski. Warsaw: Polish Scientific Publishers PWN. 1972; 1: 237-268.
• 15.Kornaś J. Geograficzno-historyczna klasyfikacja roślin synantropijnych. Mat Zakł Fitosoc Stos UM. 1968; 25: 32-42.
• 16.Zając EU, Zając A. Lista archeofitów występujących w Polsce [The list of archeophytes occurring in Poland]. Zesz Nauk UJ Pr Bot. 1975; 395(3): 7-16.
• 17.Jackowiak B. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Poznań: Wyd Nauk UAM; 1990.
• 18.Chmiel J. Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przekształcenia w wieku XIX i XX. Pr Zakładu Taksonomii Roślin UAM. 1993; 1: 1-201.
• 19.Chmiel J. Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przekształcenia w wieku XIX i XX. Pr Zakładu Taksonomii Roślin UAM. 1993; 2: 1-212.
• 20.Rutkowski L . Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej. Warsaw: Polish Scientific Publishers PWN; 1998.
• 21.Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warsaw: Polish Scientific Publishers PWN; 2001.
• 22. Zanin G , Mosca G , Catizone P. A profile of the potential flora in maize fields of the Po yalley. Weed Res. 1992; 32(5): 407-418. http://dx.doi.org/10. 1111/j.1365-3180.1992.tb01902.x
• 23.Skrzyczyńska J, Stachowicz P. Flora of fallow lands of the Podlaski Przełom Bugu mesoregion. Acta Agro-bot. 2007;60(1):175. http://dx.doi.org/10.5586/aa.2007.021
• 24.Skrzyczyńska J, Rzymowska Z. Flora segetalna Podlaskiego Przelomu Bugu [Segetal flora of the Podlaski Przełom Bugu mesoregion]. Acta Agrobot. 2001; 54(1): 115-135.
• 25.Korniak T. Flora segetalna północno-wschodniej Polski. Jej przestrzenne zróżnicowanie i współczesne przemiany [Segetal flora of north-eastern Poland, its spatial yariation and modern changes]. Acta Acad Agric Tech Olst Agric. 1992; 53(supp A): 5-76.
• 26.Skrzyczyńska J. Studia nad florą i zbiorowiskami segetalnymi Wysoczyzny Siedleckiej. Siedlce: WSR-P; 1994.
• 27.Marciniuk P. Szata roślinna śródpolnych siedlisk Podlaskiego Przełomu Bugu. Cracow: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences; 2009.
• 28.Hochół T, Ł abza T, Stupnicka-Rodzynkiewicz E . Zachwaszczenie wieloletnich odłogów w porównaniu do stanu na polach uprawnych [Weed infestation of long-term fallows, as compared with the condition in fields]. Fragm Agron. 1998; 5(98): 115-124.
• 29.Podsawka-Chmielewska E, Pałys E, Kurus J . Zmiany fitocenoz w czasie wieloletniego odłogowaniagruntu na rędzinie [The phytocenosis changes during mul-tiyear arable land lying fallow on rendzina]. Ann UMCS Sec E. 2004; 59(4): 1807-1814.
• 30.Podstawka-Chmielewska E, Pałys E, Kurus J. Sukcesja roślinności w czasie 10-letniego odłogowania gruntów porolnych na glebie lekkiej [Vegetation succession during 10-year fallowing of abandoned farmland on light soil]. Acta Bot Warm Masuriae. 2007; 4: 23-34.
• 31.Rola J. Ekologiczno-gospodarcze skutki ugorów i odłogów w Polsce [Ecological and economic consequences of set-aside and fallow land in Poland]. Zesz Probl Post Nauk Rol. 1995; 418: 37-43.
• 32.Rola J, Rola H. Stan zachwaszczenia ugorów i odłogów na wybranych kompleksach glebowych. In: Mat. XVI Kraj. Konf. „Zmiany w zachwaszczeniu pól wywołane trudna sytuacją ekonomiczną rolnictwa. Szczecin: Akademia Rolnicza w Szczecinie; 1995. p. 6-14.
• 33.Łabza T, Hochół T, Stupnicka-Rodzynkie-wicz E , Jaros J . Zachwaszczenie odłogów i sąsiadujących pól z uprawami zbóż na przykładzie wybranych siedlisk. Cz.II. Pochodzenie i formy życiowe roślin odłogów i pól uprawnych [Weed infestation of fallow fields and adjacent fields with cereal crops on the example of selected habitats. Part I. The origin and life forms of plants of fallow and cultiyated fields]. Fragm Agron. 1997; 3: 261-266.
• 34.Nowicki J, Marks M, Nowicki M, Waniec M. Zachwaszczenie upraw polowych i gleby po zagospodarowaniu kilkuletniego odłogu. Cz. I. Zachwaszczenie zasiewu na tle fitocenozy odłogów. Acta Bot Warm Masuriae. 2007; 4: 401-410.
• 35.Faliń ski J. Sukcesja roślinności na nieużytkach porol-nych jako przejaw dynamiki ekosystemu wyzwolonego spod długotrwałej presji antropogenicznej [Vegetation succession on abandoned farmland as a dynamics manifesta-tion of ecosystem liberal of long continuance anthropopres-sion]. Wiad Bot. 1986; 30(1): 25-50.
• 36.Mazur-Rylska A, Ziaja M, Wnuk Z. Zmiany florystyczne na powierzchniach odłogowanych na przykładzie gminy Głogów Młp. i Rzeszów-Zalesie [Floristic changes in fallow lands on the example of the municipalities of Głogów Młp. and Rzeszów-Zalesie]. Acta Bot Warm Masuriae. 2007; 4: 225-237.
• 37.Kutyna I, Malinowska K. Struktura geograficzno--historyczna flory zbiorowisk upraw zbóż ozimych i kilkuletnich odłogów [Geographical and historical structure of the flora communities of winter crops cultiyation and of a dozen year old fallows]. Folia Pomer Uniy Technol Stein Agric Aliment Pisc Zootech. 2011; 283(17): 31-40.
• 38.Marciniuk P. Szata roślinna śródpolnych siedlisk Podlaskiego Przełomu Bugu. Siedlce: Academy of Podlasie Press; 2002.
• 39.Rzymowska Z. Zbiorowiska roślinne pól uprawnych Podlaskiego Przełomu Bugu [Plant communities of cultiya-ted fields of the Podlaski Przełom Bugu mesoregion]. Msc. rozpr. dokt. Zakład Ekologii Rolniczej, WSR-P w Siedlcach. 1999; pp. 127+78.

Identyfikatory

DOI

10.5586/aa.2014.003