PL
Materiał do badań pochodził z doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 1998-2000 w stacji doświadczalnej Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Osinach na glebie kompleksu żytniego dobrego. Czynnikami eksperymentu były: systemy produkcji roślinnej (integrowany i ekologiczny); 4 odmiany ziemniaka ('Ania', 'Arkadia', 'Irga', 'Mila'). W każdym z systemów stosowano różne zmianowania oraz technologie produkcji. W systemie integrowanym (ziemniak-» jęczmień jary-» koniczyna czerwona-» pszenica ozima + poplon z gorczycy białej i wyki jarej) wnoszono nawożenie fosforowo-potasowe równoważąсе pobranie w ilości: 128 kg N·ha⁻¹, 26 kg P·ha⁻¹, 50 kg K·ha⁻¹. Kompost w dawce 35 t·ha⁻¹ stosowano tylko raz w rotacji zmianowania - pod ziemniak. Chemiczne zabiegi ochrony roślin stosowano wykorzystując progi szkodliwości agrofa- gów. W systemie ekologicznym (ziemniak => jęczmień jary =» koniczyna z trawą użytkowana 2 lata =» pszenica ozima + poplon z gorczycy białej i wyki jarej) nie stosowano nawozów mineralnych i pestycydów, z wyjątkiem preparatu Novodor przeciwko stonce ziemniaczanej. Pod ziemniak wnoszono tylko kompost 2-letni (słoma + koniczyna czerwona + siano) w ilości 35 t·ha⁻¹. Podczas zbioru pobrano próby do analiz chemicznych po 50 bulw różnej wielkości proporcjonalnie do ich udziału w plonie w 3 powtórzeniach. W świeżej masie bulw oznaczono: suchą masę, skrobię, cukry ogółem i redukujące, białko ogółem, białko właściwe, azotany, azotyny, witaminę C, włókno i popiół. Systemy uprawy roślin modyfikowały w istotny sposób skład chemiczny bulw ziemniaka. W systemie integrowanym bulwy ziemniaka cechowały się wyższą zawartością: suchej masy, skrobi, białka ogółem i właściwego, witaminy C, popiołu, ale również większym stężeniem azotynów w bulwach. Koncentracja azotanów, cukrów ogółem i cukrów redukujących oraz włókna surowego nie zależała natomiast od systemu uprawy. W warunkach glebowo-klimatycznych środkowo-wschodniej części Polski odmianą najbardziej przydatną do ekologicznego systemu uprawy z uwagi na wysoką plenność, odporność na Phytophthora infestans oraz bogaty skład chemiczny okazała się średnio późna 'Ania', zaś do integrowanego systemu uprawy - odmiana 'Arkadia'.
EN
Studies were based on a field experiment performed in 1998-2000 on rye complex soil in Mid-Eastern Poland. Experimental factors were as follows: plant production systems (integrated and ecological) as well as 4 potato cultivars ('Ania', 'Arkadia', 'Irga', 'Mila'). In the integrated system (potato =» spring barley — red clover — winter wheat + white mustard and spring vetch as aftercrop), phosphorus and potassium fertilization was introduced to balance the uptake in the amounts of: 128 kg N·ha⁻¹ , 26 kg P·ha⁻¹, 50 kg K ha⁻¹. Manure at the rate of 35 t·ha⁻¹ was applied once in the rotation cycle - under potatoes. Chemical operations of plant protection were applied using agrophages hazard thresholds. In the ecological system (potato — spring barley =» clover with grass performed 2 years -»winter wheat + white mustard and spring vetch as aftercrop), no mineral fertilizations and pesticides except Novodor preparation against potato bee'1 were applied. Only 2-year old compost (straw + red clover + hay) at the rate of 35 t·ha⁻¹ was introduced under potatoes. During harvest at tuber technical maturity stage, samples for chemical analyses in 3 replications were collected. The following items were determined in the fresh matter of tubers: dry matter, starch, total and reducing sugars, total protein, specific protein, nitrates, nitrites, vitamin C, crude fibre & ash. The production plant systems modified significantly chemical composition of potato tubers. The increase of dry matter, starch, total and specific protein, vitamin C, ash, as well as nitrite contents was observed in the integrated system as compared to the ecological system. Concentrations of nitrates, total and reducing sugars and crude fibre did not depend on the cultivation system. In the soil-climatic conditions of the central and eastern part of Poland, medium late 'Ania' turned to be most usable cultivar for the ecological production system due to its high fertility, resistance to Phytophthora infestans and rich chemical composition, and medium late 'Arkadia' cv. to be most usable for the integrated production system.