Sowy terenów leśnych zachodniej części Pogórza Przemyskiego

• Autorzy: Bylicka M.

Warianty tytułu

EN

Owls in forests of the western part of the Przemyskie Foothills

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest podsumowanie wyników inwentaryzacji sów prowadzonej w latach 2003–2010 na obszarach leśnych zachodniej części Pogórza Przemyskiego i porównanie uzyskanych wyników z dotychczasowymi danymi o liczebności i rozmieszczeniu sów na tym terenie. W trakcie badań stwierdzono 6 gatunków sów. Najliczniejszym gatunkiem był puszczyk uralski Strix uralensis, który występował w wysokim zagęszczeniu 5,2–7,3 teryt./10 km2. Zagęszczenia puszczyka zwyczajnego Strix aluco były o połowę niższe – 2,8–4,0 teryt./10 km2. Nowe gatunki dla Pogórza Przemyskiego, notowane tu dopiero po 2000 roku to sóweczka Glaucidium passerinum i włochatka Aegolius funereus. Ich zagęszczenia są stosunkowo niskie i wynoszą odpowiednio 0,5 teryt./10 km2 i 1,0 teryt./ 10 km2. Nielicznie występowały również uszatka Asio otus i pójdźka Athene noctua, ale ich zagęszczenia po uwzględnieniu terenów rolnych i wiejskich mogą się okazać wyższe, gdyż ptaki te są bardziej związane z obszarami rolniczymi. W trakcie badań na Pogórzu Przemyskim nie udało się zlokalizować ani jednego terytorium puchacza Bubo bubo. Udokumentowano, iż puszczyk zwyczajny zajmuje na omawianym obszarze mozaikę środowisk w niższych położeniach, a puszczyk uralski wyżej położone zwarte lasy jodłwo-bukowe i bukowe. Sóweczkę i włochatkę spotykano w jedlinach występujących w środkowej części stoków, a uszatkę głównie na obrzeżach lasu. Pójdźki zaś obserwowano w łęgu wierzbowym porastającym dolinę potoku. W zespole sów leśnych Pogórza Przemyskiego odnotowano regres gatunków puszczańskich (puchacz i puszczyk zwyczajny) i dominację sów o zasięgu borealno-górskim (puszczyk uralski, sóweczka i włochatka)

EN

The aim of this article is to summarize the qualitative observations on owls carried out in forests of the western part of the Przemyskie Foothills in 2003–2010 and compare these results with the present knowledge about abundance and distribution patterns of owls in this area. During the research, six owl species were recorded. The Ural Owl was the most abundant species and had a very high density – 5,2–7,3 territories per 10 km2. Density of the Tawny Owl was twice as low – 2,8–4,0 territories per 10 km2. The Pygmy Owl and Tengmalm’s Owl are new species of the Przemyskie Foothills, and they have been observed there just after 2000. Their density was very low, 0,5 territories per 10 km2 and 1,0 territories per 10 km2, respectively. The Long-eared Owl and Little Owl were also very rare, but their density can be higher after taking into consideration the agricultural area. These owl species are connected with mosaic landscape and rural buildings. No territory of the Eagle Owl was recorded during the research. The Tawny Owl occupies the habitat mosaic at lower altitudes, whereas the Ural Owl – dense fir-beech and beech forests situated at higher altitude. The Pygmy Owl and Tengmalm’s Owl were observed in the fir forests growing in medium parts of slopes. The Long-eared Owl was observed along peripheries of forest and the Little Owl in the valley with willows. In the forest owl community of the Przemyskie Foothills, the regression of the primeval forest species (Eagle Owl and Tawny Owl) and domination of owl species with the boreal-mountain ranges (Ural Owl, Pygmy Owl and Tengmalm’s Owl) was observed

Słowa kluczowe

PL

ptaki; sowy; puszczyk uralski; Strix uralensis; puszczyk zwyczajny; Strix aluco; wlochatka; Aegolius funereus; soweczka; Glaucidium passerinum; sowa uszata; Asio otus; pojdzka; Athene noctua; zageszczenie populacji; rozmieszczenie gatunkow; tereny lesne; Pogorze Przemyskie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2011
• Tom: 67
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.415-425,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bylicka M.

• ul.Sikorskiego 139 A, 36-065 Dynów

Bibliografia

• Anderwald D. 2006. Metody lokalizacji puchacza Bubo bubo oraz innych sów leśnych. Studia i materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej 14, Rogów.
• Bańcarz S. 2003. Parki Krajobrazowe - Puszczy Solskiej, Południoworoztoczański, Pogórza Przemyskiego, Gór Słonnych. Zarząd Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu, Przemyśl.
• Bańcarz S., Mryczko M., Ozimek E. 1998. Przemyskie krajobrazy. Informator. Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu. Przemyśl.
• Bashta A.T. 2007. Ptaki Beskidów Ukraińskich (Karpaty Wschodnie). Non-Passeriformes. Ptaki Podkarpacia 11: 13-24.
• Bylicka M. 2004. Zróżnicowanie zbiorowisk leśnych na Pogórzu Dynowskim. Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (praca magisterska).
• Bylicka M. 2005. Zróżnicowanie zbiorowisk leśnych doliny środkowego Sanu i jego dorzecza. Materiały konferencyjne. II Konferencja Naukowo-Techniczna „Błękitny San”. Ochrona środowiska, walory przyrodnicze i rozwój turystyki w dolinie Sanu: 67-83.
• Bylicka M., Kajtoch Ł., Figarski T. 2010. Habitat and landscape characteristics affecting the occurrence of Ural Owl Strix uralensis in agroforestry mosaic. Acta Ornithologica 45: 33-42.
• Ciach M. 2005. Abundance and distribution patterns of owls in Pieniny National Park, Southern Poland. Acta zool. cacov. 48A: 21-33.
• Cichocki W, Ślizowski J., Bocheński Z.M. 2004. Notes on the owls of the Polish Tatra Mountains, southern Poland. Acta zool. cracov. 47: 9-16.
• Czuchnowski R., Wasilewski J., Bonczar Z., Kulczycki A., Stój M., Pikunas K. 2003. Awifauna lęgowa Magurskiego Parku Narodowego. Parki Nar. Rez. Przyr. 22: 449-471.
• Ćwikowski C. 1996. Sowy Strigiformes Bieszczadów Zachodnich. Chrońmy Przyr. Ojcz. 52: 41-57.
• Danko Š., Darolová A., Krištín A. 2002. Rozšírenie vtákov na Slovensku. Veda, Bratislava.
• Domaszewicz A., Kartanas E., Lenartowski Z., Szwagrzak A. 1984. Zarys metodyki liczenia sów. Biuletyn KNB UW, Warszawa.
• Glutz von Blotzheim U.N., Bauer K. (red.). 1980. Handbuch der Vögel Mitteleuropas, Bd. 9. Akademische Verlagsgesellschaft, Wiesbaden.
• Grzywaczewski G. 2006. Stan populacji pójdźki Athene noctua w Polsce. Not. Orn. 47: 147-158.
• Hordowski J. 1991. Rozmieszczenie i liczebność ptaków lęgowych w województwie przemyskim. Zakład Fizjogr. i Arbor. w Bolestraszycach, Bo- lestraszyce.
• Hordowski J., Kunysz P. 1991. Ptaki Ziemi Przemyskiej. Not. Orn. 32: 5-90.
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. PWN, Warszawa.
• Kajtoch Ł. 2006. Sowy Strigiformes Pogórza Wielicko-Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego. Not. Orn. 47: 252-259.
• Kloubec B., Bufka L., Obuch J. 2005. Ural Owls Strix uralensis in Šumawa Mountains: population increase, new records and notes to diet composition. Buteo 14: 69-75.
• Komisja Faunistyczna. 2007. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2006. Not. Orn. 48: 107-136.
• Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kościelny H., Belik K. 2005. Rozmieszczenie i liczebność włochatki Aegolius funereus w Lasach Lublinieckich. Chrońmy Przyr. Ojcz. 2 (61): 58-69.
• Kunysz P. 2005. Ptaki zbiorowisk łąkowych Obszaru Specjalnej Ochrony ptaków NATURA 2000 „Pogórze Przemyskie”. Ochrona derkacza Crex crex. Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu, Przemyśl.
• Kunysz P. 2007. Występowanie oraz stan zbadania nocnych ptaków szponiastych na Podkarpaciu. Ptaki Podkarpacia 11: 25-33.
• Kus K., Szczepaniak P. 2003. Liczebność sów Strigiformes w Świętokrzyskim Parku Narodowym i jego otulinie. Not. Orn. 44: 64-69.
• Michna E. 1978. Zróżnicowanie klimatyczne obszaru południowo-wschodniej Polski w świetle temperatur powietrza. Prace Geogr. IGiPZ PAN, 125.
• Mihelič T., Vrezec A., Perušek M., Svetličič J. 2000. Ural Owl Strix uralensis in Slovenia. Acrocepha- lus 21: 9-22.
• Mikkola H. 1983. Owls of Europe. T&AD Poyser, Staffordshire.
• Mikusek R. 2001. Biologia rozrodu oraz liczebność sóweczki Glaucidium passerinum w Górach Stołowych. Not. Orn. 42: 219-231.
• Mikusek R. 2004. Sowy Ziemi Kłodzkiej. Not. Orn. 45: 133-146.
• Mikusek R. (red.). 2005. Metody badań i ochrony sów. FWIE, Kraków.
• Naturski W. 2001. Rozmieszczenie i liczebność sów Strigiformes w zachodniej części Magurskiego Parku Narodowego. Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (praca magisterska).
• Osojca G. 2004. Liczebność i wybiórczość siedliskowa sów Strigifomes w Puszczy Rominckiej w latach 1998-2002. Not. Orn. 45: 13-20.
• Redpath S.M. 1994. Censusing Tawny Owls Strix alu- co using imitating calls. Bird Study 41: 192-198.
• Sikora A., Cenian Z. 1996. Nalot włochatki Aegolius funereus w wybranych rejonach północnej Polski w 1996 roku. Not. Orn. 37: 333-337.
• Shurulinkov P., Stoyanov G. 2005. New data on the distribution of Tengmalm’s Owl Aegolius funereus in Western Bulgaria. Buteo14: 61-66.
• Stachyra P., Tchórzewski M., Kobylas T., Cymbała R., Mazurek P., Frączek T. 2005. Rozmieszczenie, liczebność oraz preferencje siedliskowe puszczyka uralskiego Strix uralensis i włochatki Aegolius funereus w lasach Roztocza i Puszczy Solskiej. Not. Orn. 46: 41-48.
• Tchórzewski M., Stachyra P., Tchórzewska M. 2006. Sowy Roztoczańskiego Parku Narodowego - występowanie i ochrona. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• Tomiałojć L. 1980. Kombinowana odmiana metody kartograficznej do liczenia ptaków lęgowych. Not. Orn. 21: 33-54.
• Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Polskie
• Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „pro Natura”, Wrocław.
• Vrezec A. 2003. Breeding density and altitudinal distribution of the Ural, Tawny and Boreal Owls in North Dinaric Alps (Central Slovenia). J. Raptor Res. 37: 55-62.
• Vrezec A., Kohek K. 2002. Some breeding habits of the Ural Owl Strix uralensis in Slovenia. Acro- cephalus 23: 179-183.
• Vrezec A., Tome D. 2004a. Habitat selection and patterns of distribution in a hierarchic forest owl guild. Ornis Fenn. 81: 109-118.
• Vrezec A., Tome D. 2004b. Altitudinal segregation between Ural Owl Strix uralensis and Tawny Owl S. aluco: evidence for competitive exclusion in raptorial birds. Bird Study 51: 264-269.
• Wasilewski J. 2003. Ptaki. W: Górecki A., Krzemień K., Skiba S., Zemanek B. Przyroda Magurskiego Parku Narodowego. Krempna-Kraków.
• Wesołowski T., Czeszczewik D., Mitrus C., Rowiński P. 2003. Ptaki Białowieskiego Parku Narodowego. Not. Orn. 44: 1-31.
• Wład P. 1996. Województwo Przemyskie. Zarys geograficzny. Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Przemyśl.
• Wojewoda K. 2008. Leśne Podkarpacie. 30 lat Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. RS DRUK, Rzeszów.