Physicochemical parameters and bacteriology of mineral and sulphate waters discovered around Sanok and Lesko, and the prospects for their medical use

• Autorzy: Chorostynski A. , Lach A. , Pasztyla G.

Warianty tytułu

PL

Parametry fizykochemiczne i bakteriologia odkrytych wód mineralnych i siarczkowych w okolicach Sanoka i Leska oraz możliwości leczniczego wykorzystania tych wód

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The study included water samples from 10 test points located in the northern parts of Sanok and Lesko counties. The following analytical methods have been used: AAS (FAAS, CVAAS, HGAAS), ICP-MS, ICPOES, Ion chromatography, Acid-base titration, argentometry, turbidimetry and also bacteriological tests. Two sources were identified as “natural mineral hard medium-mineralised waters” with low iron content. Four sulphide springs have been found. The Lesko source can be characterized as “a specific therapeutic sulphide water” with a content of divalent sulphur, determined iodometrically, above 1 mg · dm⁻³ and without any bacteriological concerns. Water from Lesko, apart from small amounts of metaboric and orthosilicic acid, is slightly alkaline with a strong negative ORP potential (–230 mV), which makes it healthy (an antioxidant that eliminates free radicals). In all waters the presence of heavy metals, arsenic, lithium, iron, manganese, alkali metals and alkaline earth metals has been indicated. The influence on the human body of analytically marked substances has been described.

PL

Przebadano wodę z 10 punktów badawczych zlokalizowanych w północnej części powiatów Sanok i Lesko następującymi metodami analitycznymi: ASA (FAAS, CVAAS, HGAAS), ICP-MS, ICP-OES, chromatografia jonowa, alkacymetria, argentometria, turbidymetria oraz wykonano badania bakteriologiczne. Rozpoznano dwie „naturalne wody mineralne twarde średniozmineralizowane” z niewielką zawartością żelaza. Odkryto cztery źródła siarczkowe z czego źródło w Lesku cechuje woda „swoista lecznicza siarczkowa” o zawartości dwuwartościowej siarki oznaczonej jodometrycznie powyżej 1 mg · dm⁻³, nie budząca zastrzeżeń bakteriologicznych. Woda z Leska oprócz małych ilości kwasu metaborowego i ortokrzemowego, jest wodą słabo alkaliczną, o silnie ujemnym potencjale ORP (–230 mV) co czyni ją prozdrowotną (antyoksydant, który likwiduje wolne rodniki). We wszystkich wodach sprawdzono obecność metali ciężkich, arsenu, litu, żelaza, manganu, metali alkalicznych i ziem alkalicznych. Opisano wpływ na organizm człowieka oznaczonych analitycznie substancji.

Słowa kluczowe

EN

Sanok surroundings; Lesko surroundings; mineral water; sulphide water; medicinal water; physicochemical parameter; bacteriology; medicinal use

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2018
• Tom: 17
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.103-114,fig.,ref.

Twórcy

autor

Chorostynski A.

• Department of Ecology and Environmetal Biology, University of Rzeszow, Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszow, Poland

autor

Lach A.

• Gregory of Sanok School No.2, Strozowska 15, 38-500 Sanok, Poland

autor

Pasztyla G.

• Specialized Hospital in Sanok, 800-lecia 26, 38-500 Sanok, Poland

Bibliografia

• Chorostyński, A., Łach, A., Pasztyła, G. (2016). Minerały, metale ciężkie, medycyna, analiza wody z Rabe. Cz. II. Laboratoria, Aparatura, Badania, 21(1).
• Chowaniec, J. (2007). „Cudowne Źródełka” Podkarpacia. IV Konferencja Naukowo-Techniczna „Błękitny San” Nozdrzec, 20–21 kwietnia. Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki w Krakowie.
• Chowaniec, J., Hajduga, M., Porwisz, B., Radwan, J. (2013). Najmniejsze i jedyne uzdrowisko karpackie z wodami siarczkowymi w miejscowości Wapienne koło Gorlic. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 456, 75–80.
• Cyran, M. (2013). Wpływ środowiskowego narażenia na rtęć na funkcjonowanie organizmu człowieka. Medycyna Środowiskowa, 16(3), 55–58.
• Dardel, F., Arden, T.V. (2005). Jon Exchangers. [W:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley -VCH, Weinheim, 27.
• Dobrzyński, D., Stępień, M. (2009). Ocena dystrybucji arsenu w wybranych wodach leczniczych Sudetów na podstawie filtracji membranowej i modelowania specjacyjnego. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 436, 95–102.
• Drinking Water and Health (1977). National Academy of Science, Washington D.C.
• Drobnik, M., Latour, T. (2001) Badanie właściwości farmakodynamicznych kwasu borowego. Rocz. PZH, 52(4), 329–336.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/54/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie wydobywania i wprowadzania do obrotu naturalnych wód mineralnych. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z dn. 26.6.2009 L 164/45.
• Gołębiewski, G. (2002). Kompendium wiedzy o turystyce. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Poznań, pp. 359.
• Hundnell, H.K. (1999) Effects from environmental Mn exposures: A review of the evidence from non-occupational exposure studies. Neurotoxicology, 20, 379–398.
• Jaworski, A. (1979). Rtęć, arsen i pierwiastki grupy żelaza w utworach fliszowych kredy górnej i paleogenu Łuski Bystrego koło Baligrodu. Rocz. Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 49(3/4), 379–394.
• Kamieński, M. (1937). O minerałach arsenowych z fliszu karpackiego okolicy Leska. Arch. Mineral., 13, 1–7.
• Kita-Badak, M. (1971). W sprawie mineralizacji arsenowej w okolicy Baligrodu. Kwartalnik Geologiczny, 15(1).
• Kochański, J.W. (2002) Balneologia i hydroterapia. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Wrocław.
• Kondracki, J. (2002). Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo naukowe PWN. Warszawa, pp. 343
• Kowal, A.L., Świderska-Bróż, M. (2000) Oczyszczanie wody. Wydawnictwo naukowe PWN. Warszawa – Wrocław.
• Łach, A., Pasztyła, G. (2013) Unikalne wody litowo-arsenowe w Rabe. Laboratoria, Aparatura, Badania, 18(6).
• Michalski, R. (2006) Wody mineralne – pić albo nie pić? Laboratorium, 11.
• Minczewski, J., Marczenko, Z. (1978) Chemia analityczna. Analiza ilosciowa. T. 2. PWN, Warszawa.
• Oleszek, W., Siebielec, G. (2012). Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010–2012. Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy, Puławy.
• Ostrowicki, B. (1958) Nowe minerały kruszcowe w okolicy Baligrodu. Kwart. Geolog., 2(4), 644–651.
• Paczyński, B., Sadurski, A. (2007). Hydrogeologia regionalna Polski. T. II: Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• PETROGEO (2015). Przedsiębiorstwo Usług Laboratoryjnych i Geologicznych, Sp. z o.o. Wołomin Oddział Laboratorium Geologii i Badań Stanu Środowiska w Jaśle. Akredytacja Nr 1185. Zleceniodawca: Artur Chorostyński, 13.05.2015 Raport nr LJ/1749/A/1140/15
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2000 r. Załącznik nr 2 w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze Dz.U. z 2000 r. Nr 82, poz. 937.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 kwietnia 2003 r. w sprawie szczególnych warunków sanitarnych oraz wymagań w zakresie przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji lub w obrocie naturalnymi wodami mineralnymi i naturalnymi wodami źródlanymi Dz.U. z 2003 r. Nr 89, poz. 842.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości. Dz.U. z 2006 r. Nr 80, poz. 565.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r. Załącznik nr 1, zmieniające zarządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz.U. z 2010 r. Nr 72, poz. 466.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych. Dz.U. z 2011 r. Nr 85, poz. 466.
• TOXICOLOGICAL (2007). Profile for arsenic.U.S. Departament of Heath and Human Service, Agency for Toxic Substances and Disease Registry, ss. 559.
• Suslow T.V. (2004) Oxidation- Reduction Potential for Water Disinfection Monitoring, Control and Documentation. University of California, http://anrcatalog.ucanr.edu/pdf/8149.pdf.
• USNRC (2001). Arsenic in drinking water. D.C United States National Research Council, National Academy Ress, Washington.
• WSSE (2015). Wojewódzka Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Rzeszowie. Oddział Laboratoryjny w Sanoku. Laboratorium Higieny Komunalnej. Zleceniodawca: Artur Chorostyński, numer próbki z REJESTRU: 1155,1187, 56–59.
• Zawadzki, M., Gać, P., Poręba, R., Andrzejak, R. (2008). Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym zwierząt poddawanym intoksykacji związkami manganu. Medycyna Pracy, 59(5), 387–393.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2018.17.1.103