Wskaźniki oceny suszy stosowane w Polsce i na świecie

• Autorzy: Tokarczyk T.

Warianty tytułu

EN

Widly applied indices for drought assessment and Polish application

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W literaturze światowej i polskiej znaleźć można wiele charakterystyk oraz wskaźników opisu suszy i innych mówiących o potrzebach wodnych. Ich zastosowanie zależy głównie od celu oraz dostępności danych. Przedstawiane są one w różnych skalach przestrzennych i czasowych, od skali regionalnej do globalnej. Często służą one do podejmowania decyzji w rolnictwie i gospodarce. Takie zastosowanie narzuca podejście metodyczne tzn. otrzymane wyniki powinny być porównywalne dla różnych obszarów. W związku z powyższym wskaźniki suszy najczęściej wyrażone są jako pojedyncza wartość odnoszona do wybranego obszaru, czy zlewni. Niektóre wskaźniki, najprostsze do określenia, mówią o różnicy sumy opadu z analizowanego przedziału czasowego i norm ustalonych ma podstawie materiału historycznego. Inne wykorzystują więcej informacji np. o temperaturze, pokrywie śnieżnej, zasilaniu wodami powierzchniowymi i podziemnymi itp. Mimo, że trudno ocenić, który wskaźnik jest najlepszy, dla każdego obszaru można znaleźć taki, który lepiej opisuje dane warunki przyrodnicze i klimatyczne. W pracy zamieszczono przegląd wskaźników opisu suszy szeroko stosowanych na świecie i w Polsce oraz przedstawiono wyniki zastosowania wybranych wskaźników dla obszaru zlewni Nysy Kłodzkiej.

EN

Nowadays, in literature there are a lot of indices and factors designed to assess drought periods and water needs. Indices are presented in different spatial and temporal scale, from regional to global and chiefly are dedicated to agriculture and economy for making decision. Their application mainly depends on target and data availability. Such application imposes methodological approach; it means that obtained results should be comparable for different regions. Therefore drought indices are express as single number related to selected region. Some of them, especially the ones that are simple to calculate, are based only on one feature - precipitation for instance as a difference between total precipitation from investigated period and established norm from multiyear data. Others indices are based on more features as temperature, snow-cover, surface water and groundwater supply etc. Although it is hard to select a prori which index is the most effective, for each region the one that matches the best local environment and climatic conditions should be appointed. The paper presents a survey of indices for drought assessment and the results obtained for selected indices in Nysa Klodzka basin.

Słowa kluczowe

PL

susza; susza atmosferyczna; susza hydrologiczna; wskazniki; suma czasow trwania przeplywow; nizowki rzeczne; wskaznik standaryzowanego opadu; klimatyczny bilans wodny; zlewnia Nysy Klodzkiej

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2008
• Numer: 07
• Opis fizyczny: s.167-182,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Tokarczyk T.

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu, ul.Parkowa 30, 51-616 Wrocław

Bibliografia

• Alley W. M. The Palmer Drought Severity Index: Limitations and assumptions. Journal of Climate and Applied Meteorology 23, 1984, s. 1100–1109.
• Changnon S. A. Detecting Drought Conditions in Illinois. Illinois State Survey Circular, 1987, s. 164–87.
• Chudowski R. Wody podziemne Ziemi Kłodzkiej i możliwości ich wykorzystania. Sesja Naukowa Zasoby Wodne Ziemi Kłodzkiej, Wydawnictwo PAN, Wrocław 1972.
• Dubicki A. pod red. Zasoby wodne w dorzeczu Górnej i Środkowej Odry w warunkach suszy. Wyd. IMGW, s. Atlasy i Monografie. Warszawa 2002.
• Gibbs, W.J.; and J.V. Maher. Rainfall deciles as drought indicators. Bureau of Meteorology Bulletin No. 48, Commonwealth of Australia, Melbourne 1967.
• Hisdal H., Tallaksen L. M. Technical Report Nr 6. Drought Event Definition, 2000.
• HYDROCARE (Hydrological cycle of the CADSES regions) Projekt EU Initiative Interreg III B Cadses, 2006–2007.
• Jakubowski W. Rozkłady niżówki-program komputerowy. 1997
• Kogan, F. N. Droughts of the late 1980s in the United States as derived from NOAA polar-orbiting satellite data. Bulletin of the American Meteorological Society 76(5), 1995, s. 655–668.
• Łabędzki L., Bąk B. Monitoring suszy za pomocą standaryzowanego opadu. Woda-Środowisko- Obszary Wiejskie 2(5), 2002, 9–19.
• McKee, T. B., N. J. Doesken, Kleist. 1993. The relationship of drought frequency and duration to time scales. Preprints, 8th Conference on Applied Climatology, p. 179–184. January 17–22, Anaheim, California.
• Ozga-Zielińska M. Niżówki i wezbrania – ich definiowanie i modelowanie. Przegląd Geofizyczny, Rocznik XXXV, z.1–2, Warszawa 1990.
• Ozga-Zielińska M., Brzeziński J. Hydrologia stosowana. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Rojek M. Time variability of climatic water balances in selected meteorological stations in Poland. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych z. 45, 1994.
• Radczuk L., Szarska O. Ocena warunków zasilania Odry środkowej wodami gruntowymi. Przegląd Geofizyczny, Rocznik XXXI, z. 2, PWN, Warszawa 1986.
• Romer E. Wybór prac, t. III, Wydawnictwo PAN, 1962.
• Shafer, B.A.; and L.E. Dezman. Development of a Surface Water Supply Index (SWSI) to assess the severity of drought conditions in snowpack runoff areas. In Proceedings of the Western Snow Conference. Colorado State University, Fort Collins, Colorado, 1982, s. 164–175.
• Tokarczyk T. Zmienność przepływów niskich na obszarze Kotliny Kłodzkiej, zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, Inż. Środ. XII, nr 413, 2001.
• Tokarczyk T., Jakubowski W. Temporal and spatial variability of drought In mountain catchemnts of Nysa Klodzka basin. IAHS Publication 308, ISSN 0144-7815, 2006, s. 139– 144, Wallingford UK.
• Tate E., Gustard A. Drought definition: a hydrological perspective [In:] Drought and Drought Mitigation in Europe. Ed. by J.V. Vogt & F. Somm, ss. 23-48, Kliwer Academic Publisher, Dordrecht, The Netherlands. 2000.
• Tarka R. Zasilanie wód podziemnych w górskich masywach krystalicznych na przykładzie Masywu Śnieżnika w Sudetach. Prace geologiczno-mineralogiczne L VI, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997.
• Stahl K. Hydrological Drought – a study across Europe. PhD Thesis Albert-Ludwigs Universitaet Freiburg. Freiburger Schriften zur Hydrologie no 15, Freiburg, Germany, 2001.
• Zielińska M. Niżówki letnie rzek polskich. Gospodarka Wodna, Nr 3/62, 1962.
• Zielińska M. Statystyczne metody opracowania niżówek. Przegląd Geofizyczny, Rocznik IX, z. 2, Warszawa 1964.