Awifauna doliny Górnej Pilicy na odcinku Pukarzów–Koniecpol w latach 2000–2010

• Autorzy: Kaczorowski G. , Czyz S.

Warianty tytułu

EN

Avifauna of the Upper Pilica river valley between Pukarzow and Koniecpol in 2000–2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 2000–2010 w dolinie Górnej Pilicy pomiędzy Koniecpolem a Pukarzowem stwierdzono 222 gatunki ptaków, w tym 118 uznano za lęgowe i prawdopodobnie lęgowe. Spośród obserwowanych gatunków 54 jest wymienionych w Załączniku I tzw. Dyrektywy Ptasiej, a trzy gatunki lęgowe – derkacz Crex crex, rycyk Limosa limosa i kulik wielki Numenius arquata – są wskazane przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) jako gatunki zagrożone globalnie. Ze względu na cenne walory przyrodnicze badany obszar znajduje się w sieci Natura 2000. Najcenniejszymi siedliskami dla gatunków lęgowych są stawy hodowlane w Koniecpolu-Chrząstowie oraz kompleksy łąk w okolicach Pukarzowa i Okołowic. Bardzo ważnym miejscem odpoczynku i żerowania dla ptaków w okresach migracji są stawy w Okołowicach, na których w latach prowadzenia obserwacji stwierdzono 30 gatunków siewkowców Charadrii. Jest to zatem jedno z ważniejszych miejsc dla tej grupy ptaków na obszarze województwa śląskiego. W porównaniu ze starszymi danymi na omawianym obszarze przestały gniazdować takie gatunki ptaków, jak: zausznik Podiceps nigricollis, sieweczka obrożna Charadrius hiaticula, śmieszka Chroicocephalus ridibundus, rybitwa czarna Chlidonias niger i podróżniczek Luscinia svecica, natomiast jako nowe pojawiły się: gęgawa Anser anser i kulik wielki. Warunkiem utrzymania lub polepszenia jakości siedlisk jest zachowanie ekstensywnej gospodarki i wdrażanie programów rolnośrodowiskowych

EN

The study area (24 km2) is situated in the north-eastern part of the Silesia province and includes the valley of the Upper Pilica between Koniecpol and Pukarzów (18 km) with fish ponds and meadows. Bird research has been carried in the period of 2000–2010. During that period, 222 bird species were recorded in the area, including 118 confirmed and probably breeding species, as well as species listed in Annex 1 of the Birds Directive: Bittern (3–6 pairs), Little Bittern (0–2 males), Cornkrake (3–11 males), White Stork (10–12 pairs), Marsh Harrier (5–8 pairs), Montagu’s Harrier (1–2 pairs), Spotted Crake (0–9 males), Little Crake (0–2 males), Curlew (0–3 pairs), Kingfisher (4–5 pairs), Barred Warbler (4–10 pairs). The fish ponds are also stopover sites for numerous migrant birds. A total of 30 wader species were registered in Okołowice fish ponds, including: Ruff (max. 1360 ind.), Black-tailed Godwit (max. 150 ind.), Redshank (max. 70 ind.), Wood Sandpiper (max. 450 ind.). Intensified management of fish ponds resulted in withdrawal of local populations of Black-necked Grebe, Common Ringed Plover, Black-headed Gll, Black Tern and Bluethroat. Two new breeding species were recorded: Greylag Goose and Curlew

Słowa kluczowe

PL

awifauna; ptaki; przeglad gatunkow; stawy rybne; doliny rzeczne; dolina gornej Pilicy; lata 2000-2010

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.371-395,rys.,tab.,wykr.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kaczorowski G.

• ul.Pukarzów 40 a, 97-532 Żytno

autor

Czyz S.

• ul.Leśna 38/31, 32-310 Jaroszowiec

Bibliografia

• Borowiec M., Stawarczyk T., Witkowski J. 1981. Próba uściślenia metod oceny liczebności ptaków wodnych. Not. Orn. 22 (1-2): 47-61.
• Chmielewski S., Wilniewczyc P., Tabor J. 2000. Awi- fauna okresu lęgowego doliny górnej i środkowej Pilicy. Kulon 5: 117-136.
• Chylarecki P., Sikora A., Cenian Z. (red.). 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.
• Czapulak A., Lontkowski J„ Nawrocki P„ Stawarczyk T. 1987. ABC obserwatora ptaków. Muzeum Okręgowe w Radomiu.
• Czyż S., Hermański P. 2004. Stanowisko lęgowe kulika wielkiego w okolicach Częstochowy. Przyr. Górn. Śląska 35: 13-14
• Dombrowski A., Chmielewski S., Rzępała M. 1993a. Znaczenie dolin dorzecza Wisły Środkowej dla awifauny. Zagrożenia i postulaty ochronne. W: Tomiałojć L. (red.). Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski. IOP PAN, Kraków: 203-224.
• Dombrowski A., Rzępała M„ Tabor A. 1993b. Wykorzystywanie stymulacji magnetofonowej w ocenie liczebności lęgowych populacji perkozka Tachybaptus ruficollis, wodnika Rallus aquaticus, zielonki Porzana porzana i kokoszki wodnej Gallinula chloropus. Not. Om. 43: 359-369.
• Dudzik K., Bielak E., Maksalon L, Dobosz R. 2010a. Awifauna stawów rybnych doliny Białej Nidy i terenów przyległych w latach 2002-2010. Chrońmy Przyr. Ojcz. 66 (4): 261-282.
• Dudzik K., Wilniewczyc R, Maksalon L„ Kaczorowski G., Święciak T., Kmiecik R, Grzegorczyk P. 2010b. Niecka Włoszczowska. W: Wilk T., Jujka M„ Krogulec J„ Chyralecki P. (red.). Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOR Marki.
• Kaczorowski G. 2001. Pierwsze stwierdzenie siewki złotawej Pluvialis flava w Polsce. Not. Orn. 42: 143-144.
• Komisja Faunistyczna 2005. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2004. Not. Orn. 46: 157-178.
• Komisja Faunistyczna 2006. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2005. Not. Orn. 47: 97-124.
• Komisja Faunistyczna 2008. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2007. Not. Orn. 49: 81-115.
• Komisja Faunistyczna 2010. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2009. Not. Orn. 51: 117-148.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Liro A. (red.). 1998. Strategia wdrażania krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA. Fundacja IUCN, Warszawa.
• Markiewicz J. 1969. Ptaki okolic Częstochowy. W: Studia i materiały ornitologiczne. Rocz. Muz. Górnośl. w Bytomiu 4: 221-237.
• Markiewicz J. 1977. Materiały do znajomości awifauny północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Rocz. Muz. Okręg, w Częstochowie IV. Przyroda 1: 23-53.
• Markowski J., Wojciechowski Z. 1984. Rzadkie gatunki ptaków stwierdzone w środkowej Polsce. Not. Orn. 25: 19-25.
• Mikusek R. (red.) 2005. Metody badań i ochrony sów. FWIE, Kraków.
• Oleksik I., Karetta M., Król J., Mosz S., Strzelecki P. 2011. Awifauna kompleksu stawowego w okolicach Goczałkowic-Zdroju (województwo śląskie). Ptaki Śląską 18: 37-59.
• Ranoszek E. 1983. Weryfikacja metod oceny liczebności ptaków wodnych na stawach milickich. Not. Orn. 24: 178-201.
• Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M„ Neubauer G., Chylarecki R (red.). 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
• Tomiałojć L. 1980. Kombinowana odmiana metody kartograficznej do liczenia ptaków lęgowych. Not. Orn. 21: 1-4, 33-54.
• Tomiałojć L, Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PPPP „pro Natura”, Wrocław.
• Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red.) 2010. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOP, Marki.
• Wilniewczyc R, Czyż S„ Kaczorowski G., Dudzik K. 2003. Stwierdzenie biegusa arktycznego Calidris melanotos w dolinie Pilicy. Kulon 8 (2): 45-48.
• Wilniewczyc R, Kaczorowski G., Święciak T„ Kmiecik R, Dudzik K., Maniarski R., Jainta K., Wężyk M„ Wachecki M., Urbański M., Czajka D., Osicki T., Grzegorczyk P. 2012. Ptaki lęgowe doliny górnej i środkowej Pilicy. Naturalia 1: 3-42.
• Wilniewczyc R, Szczepaniak W., Zięcik R, Jantarski M. 2001. Ptaki stawów rybnych w Górkach i terenów przyległych. Kulon 6: 3-61.
• Zieliński J. 2008. Awifauna stawów rybnych w Ostrówku w dolinie Noteci w latach 1994 i 1995. Kulon 13: 15-31.