EN
Background. Caffeine is a commonly found ingredient in many beverages. Its main dietary source is coffee, cola drinks and in recent years, energy drinks. Objectives. To compare the consumption of drinks containing caffeine (coffee, colas and energy drinks) and the reasons and circumstances under which they were drunk by middle school (junior high school) pupils and university students. Material and methods. Surveyed subjects were 90 middle school pupils from Warsaw and Kutno together with 100 students attending the Warsaw University of Life Sciences (SGGW). A questionnaire, designed by the authors, was used to determine the amounts, frequency and the reasons or circumstances in which coffee, colas and energy drinks were consumed. Statistics used, consisted of the Mann-Whitney U and Chi-square (χ2) tests, with significance taken as α ≤ 0.05. Results. Cola drinks were found to be the most popularly consumed beverages containing caffeine; 97% pupils and 93% students. Coffee was however drunk twice less by pupils compared to students, whilst similar amounts of energy drinks were consumed by both groups; respectively 48% and 53%. Gender differences were observed for the energy drinks with young men drinking the most. Coffee and energy drink consumption also rose with age by respectively 39% and 57%. The mean caffeine intake in pupils and students were respectively estimated to be 141 and 163 mg/day(d). The reasons why these beverages were drunk varied, from drinking coffee to keeping awake and drinking cola because of its good taste. Pupils also drank energy drinks due to its taste but students because of improved mental performance and in staying awake. Conclusions. Drinking caffeine containing drinks by adolescents can be very variable and comes from many different sources. Thus, its intakes may be very high and so require monitoring, particularly for the youngest. Further observational studies are needed to assess the consumption of energy drinks in relation to physical activity.
PL
Wprowadzenie. Kofeina jest składnikiem wielu spożywanych napojów. Jej głównym źródłem w diecie jest kawa, napoje typu cola, a w ostatnich latach dodatkowo napoje energetyzujące. Cel badań. Celem badania było porównanie ilości i uwarunkowań spożywania napojów zawierających kofeinę (kawy, napojów typu cola i napojów energetyzujących) przez młodzież gimnazjalną i akademicką. Materiał i metody. Badaniami objęto 90 uczniów gimnazjum (Warszawa i Kutno) i 100 studentów ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Badania zostały przeprowadzone na podstawie autorskiego kwestionariusza, zawierającego pytania dotyczące ilości, częstotliwości i uwarunkowań spożywania kawy, napojów energetyzujących i typu cola. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej za pomocą testu U Manna-Whiteney’a oraz testu Chi2, przyjmując poziom istotności α ≤ 0,05. Wyniki. Powszechnie spożywanym napojem zawierającym kofeinę wśród badanej grupy były napoje typu cola, które spożywało 97% gimnazjalistów i 93% studentów. Spożywanie kawy deklarowało prawie dwukrotnie mniej gimnazjalistów w porównaniu ze studentami, natomiast napoje energetyzujące spożywał podobny odsetek badanych w obydwu grupach (48% gimnazjalistów i 53% studentów). Spożywanie napojów energetyzujących zależało od płci, młodzież męska deklarowała częstsze ich spożywanie. Z wiekiem wzrastało spożycie kawy (o 39%) i napojów energetyzujących (o 57%). Średnie spożycie kofeiny oszacowano w grupie gimnazjalnej na poziomie 141 mg/d, a w grupie studentów na poziomie 163 mg/d. Uwarunkowania spożywania napojów zawierających kofeinę różniły się dla poszczególnych ich rodzajów: kawę spożywano głównie dla zwalczenia senności, napoje typu cola ze względu na smak. Gimnazjaliści spożywali napoje energetyzujące ze względu na smak, a studenci celem poprawy sprawności umysłowej i zwalczenia senności. Wnioski. Spożywanie napojów zawierających kofeinę wśród młodzieży, z uwagi na fakt, iż zawartość w nich kofeiny może być znacznie zróżnicowana, a łączne dostarczanie jej z różnymi produktami, może powodować znacznie wyższe jej pobranie, wymaga monitorowania, zwłaszcza w młodszych grupach wiekowych. Dalszych badań wymaga zaobserwowana zależność spożywania napojów energetyzujących w związku z wysiłkiem fizycznym.