Odwodnienie gleb hydrogenicznych wzmaga procesy mineralizacji materii organicznej, którym towarzyszy uwalnianie azotu mineralnego w formie N-NH₄ i N-NO₃. W warunkach Polski w ciągu sezonu wegetacyjnego może uwolnić się z 1 ha od kilkudziesięciu do ponad 1000 kg N mineralnego. Przebieg mineralizacji jest wyraźnie zróżnicowany w wydzielonych prognostycznych kompleksach wilgotnościowych (PKWG). Modyfikowany jest następnie sposobem użytkowania, nawożenia i nawodnienia. Nasilona mineralizacja powoduje zmniejszanie się miąższości gleb, wzbogacanie wód gruntowych w azotany oraz straty azotu. Konieczne jest ograniczanie i kontrola tego procesu według zasad podanych w artykule.
Pomimo tego, że otaczająca nas atmosfera zawiera około 78% N₂ produkcja żywności na ziemi jest ograniczona z powodu większego niedoboru azotu niż innych składników pokarmowych dla roślin. Azot dostaje się do ekosystemu lądowego i wodnego poprzez wiązanie N₂ gazowego i opady atmosferyczne. Zdolność do wiązania wolnego azotu jest szeroko rozpowszechniona wśród bakterii. Zwykle bakterie wiążące N₂ dzieli się na dwie grupy: wolno żyjące i symbiotyczne. Proces wiązania azotu jest pierwszym stopniem w cyklu krążenia azotu, w którym gazowy azot jest przekształcany do formy amonowej i następnie do aminokwasów, które służą do biosyntezy kompleksów organicznego azotu; przykładem tego są proteiny. Proteiny następnie są degradowane przez bakterie do związków prostszych, takich jak peptydy i aminokwasy, z których jest uwalniany azot nieorganiczny - amoniak, azotyny i azotany. Azotany następnie przekształcane są w N₂ gazowy i w tej formie powraca do atmosfery w procesie denitryfikacji. W ten sposób zamyka się cykl krążenia azotu. Mikroorganizmy odgrywają kluczową rolę w kilkunastu etapach cyklu azotowego.
W pracy przedstawiono możliwość zastosowania metody Nmin w doradztwie nawozowym i do kontroli stanu środowiska glebowego. Podano metodykę oznaczania zawartości jonów azotanowych i amonowych w profilu glebowym. Badania prowadzono w oparciu o ścisłe doświadczenia polowe zlokalizowane w zakładach doświadczalnych IUNG. Na podstawie wyników badań wyznaczono równoważniki nawozowe azotu glebowego. Równoważniki te dla zbóż ozimych wynosiły 0.8-1.0, a dla zbóż jarych 0.5-0.7. Znając zawartość Nmin w glebie wczesną wiosną i wartość równoważnika można uściślić wielkość dawek azotu pod zboża i uniknąć stosowania nadmiaru azotu w nawozach. Zawartość Nmin w glebie po zbiorze roślin kontrolowano w doświadczeniach prowadzonych w czteroletnich zmianowaniach, w których uprawiano rośliny okopowe, zboża jare, rzepak, zboża ozime i poplony. Stosowano dawki azotu w zakresie 0-200 kg N/ha i obornik pod rośliny okopowe. Stwierdzono, że dawki azotu do 100 kg N/ha nie powodowały istotnego przyrostu zawartości azotu w profilu glebowym. Zawartość Nmin w glebie była bardziej uzależniona od stosowania obornika niż od stosowania nawozów mineralnych. Uprawa poplonów i roślin ozimych prowadziła do zmniejszenia zawartości Nmin w glebie.