Nadrzeczne siedliska leśne są terenami niezwykle cennymi ekologicznie, wiele z nich należy do sieci NATURA 2000. Niestety, warunki wodne na tych obszarach w ostatnich dziesięcioleciach uległy bardzo dużym zmianom, a zmiany te mają wpływ na ich degradację. Z tego względu podjęto badania nad różnicowaniem się siedlisk pod wpływem zmiennych warunków wodnych na terenach zalewowych, biorąc pod uwagę odrzański polder zalewowy Lipki-Oława, porośnięty lasem. W artykule przedstawiona została analiza warunków wodnych i siedliskowych wykonana w latach 1997–2000.
Teren badań znajduje się na obszarze leśnictwa Czeszewo w Uroczysku Warta w Nadleśnictwie Jarocin. Uroczysko Warta jest kompleksem leśnym zlokalizowanym na terasie zalewowej lewego brzegu rzeki Warty, pomiędzy 332 a 337,5 km jej biegu oraz ujściowym odcinkiem rzeki Lutyni (0 do 3,2 km). Średnia suma opadów atmosferycznych w rejonie badań za okres lat 1951–2000 wynosi 546 mm. Zmienność opadów rocznych w poszczególnych latach może być bardzo duża: raz na 10 lat sumy opadów mogą spadać do około 380 mm. Widoczna jest cykliczność wieloletnia występowania lat wilgotnych i posusznych. Ocenę sezonowych zmian stanów wód gruntowych przeprowadzono na podstawie monitoringu, w okresie od marca 2009 roku do maja 2011 roku. Pomiary prowadzono w 26 piezometrach automatycznie oraz wykorzystano obserwacje na 7 łatach wodowskazowych zainstalowanych na starorzeczach i rzece Lutyni. Lasy łęgowe należą do najbardziej złożonych ekosystemów. Regulacja koryt rzek, budowa obwałowań i zbiorników retencyjnych przyczyniły się do ograniczenia występowania zalewów i redukcji obszarów zalewowych i w rezultacie do degradacji lasów dolinnych. W Polsce jedynie 0,2% całkowitej powierzchni siedlisk łęgowych zajmują lasy łęgowe. Uroczysko Warta stanowi jedno z najważniejszych skupisk tych siedlisk. Wybudowanie w środkowym biegu rzeki Warty zbiornika Jeziorsko przyczyniło się do zmiany reżimu rzeki. Stąd w Uroczysku Warta zastosowano system urządzeń wodno-melioracyjnych, którego celem jest odtworzenie warunków hydrologicznych korzystnych dla zachowania ekosystemów lasów łęgowych łącznie z monitoringiem wód gruntowych i powierzchniowych. Zapas wody w glebie związany głównie ze stanem wód gruntowych wykazuje zmienność krótkoterminową i długoterminową. Zmiany krótkoterminowe związane są z warunkami pogodowymi oraz zużyciem wody przez roślinność. Zmienność długoterminowa wiąże się m.in. fazą rozwoju roślinności. Z uwagi na stosunkowo krótki okres monitoringu, w pracy przedstawiono aspekty związane ze zmiennością krótkoterminową stanów wód gruntowych. Stany wód gruntowych na Uroczysku Warta wykazują duże skorelowanie ze stanem napełnienia starorzeczy (współczynnik korelacji wynosi 0,758, p<0,000001). Zmienność stanów wód gruntowych jest dość znaczna, maksymalne tygodniowe wzrosty i spadki wynoszą ponad 20 cm. Sezonowość stanów wód gruntowych jest wyraźna, dla wartości średnich: zima -153,6 wiosna -206,5 lato -239,7 jesień -235,8 cm p.p.t. Podobne względne zmiany odnotowano dla wartości maksymalnych i minimalnych. Wyniki monitoringu stanów wód gruntowych wskazują na efektywność zastosowanego w Uroczyska Warta aktywnego systemu ochrony ekosystemów łęgowych.
W pracy przedstawiono wyniki badań struktury krzewów wikliny. Krzewy budowano sztucznie z pojedynczych gałązek wikliny. Odzwierciedlały one zmienną gęstość struktury krzewów porastających tereny zalewowe. Ocenę gęstości krzewów wykonano poprzez pomiar bezpośredni. Wykonano także zdjęcia hemisferyczne. Wyniki analizy gęstości krzewów wskazują na możliwości wykorzystania tej metody w badaniach terenowych struktury zakrzaczeń.
The aim of this work is calibration of a 1D numerical model of river flow within the Lower Biebrza Basin. To simulate the flow in the Biebrza valley, a one-dimensional unsteady open – channel flow model UNET, which is a component of computer software HEC-RAS, was applied. The geometry of the river channel and floodplain are described by cross sections in the number of 47. The river cross sections were measured by manual sounding for the main channel part and topography of the floodplain was calculated from the Digital Elevation Model. Plant’s map was used to defi ne spatial hydraulic roughness, which was described by Manning’s coefficient (n value) using Chow’s tables, in the floodplain, and n values for the river channel were selected during calibration process of model. The hydrodynamic model was calibrated for measured and historical date for flood in 1992 and 1999.