Planowanie i tworzenie systemu gospodarki stałymi odpadami komunalnymi nie jest możliwe bez znajomości ilościowo-jakościowych parametrów ich powstawania. Dotyczy to przedsięwzięć w skali gmin, jak i strategii krajowej. Podstawą strategii gminnych są wskaźniki lokalne, wytyczenie strategii krajowej wymaga operowania wskaźnikami średnimi dla kraju. Chociaż mają one charakter teoretyczny, charakteryzują zakres potrzeb i możliwości generalnego postępowania z odpadami. Potrzeba - prezentowanych w artykule - rozważań nad stanem i uwarunkowaniami prognozy powstawania stałych odpadów komunalnych w kraju wyniknęła z potrzeby opracowania strategii krajowej w sytuacji, gdy: 1) ograniczony został po 1990 r. monitoring głównej grupy odpadów komunalnych, 2) coraz większego znaczenia zaczęły nabierać inne rodzaje odpadów komunalnych i „ciążących do systemu", 3) zmienił się model społeczno-gospodarczy, a z nim zespół uwarunkowań powstawania odpadów, zbadany w przeszłości. Nowe uwarunkowania już od kilku lat skutkują wyraźnie zmianami ilościowo-jakościowymi odpadów powstających w gospodarstwach domowych oraz w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności. Zmiany, zbadane w ostatnich latach przez Skalmowskiego (zwłaszcza w odniesieniu do systematycznie monitorowanych odpadów Warszawy) oraz przez Steglińskiego (w odniesieniu do odpadów Łodzi) można scharakteryzować jako: znaczny spadek gęstości (ciężaru objętościowego) odpadów związany z „wybuchem" opakowań, w tym z tworzyw sztucznych, wzrost wskaźników objętości i wagi, tendencja do spadku frakcji mineralnej, odpadów spożywczych i wilgotności odpadów. Dane te charakteryzują tendencje do zmian w strukturach urbanistycznych dużych miast. Duże miasta stanowią jednak tylko ok. 57% statystycznego zbioru miast ogółem. W braku badań reprezentacji miast pozostałych, jedynym źródłem do wnioskowania o wskaźnikach średnich krajowych była statystyka GUS oparta na ewidencji kursów taboru wywozowego i jego kubatury. Jszcze mniej danych można znaleźć w odniesieniu do odpadów wiejskich i w ocenie stanu można polegać jedynie na szacunku ekspertów. Wskaźniki powstawania innych rodzajów odpadów komunalnych (odpady wielkogabarytowe, odpady uliczne, odpady z terenów zieleni, wraki samochodowe) oraz odpadów w jakimś stopniu obciążających system gospodarki odpadami komunalnymi (odpady niebezpieczne typu komunalnego, odpady „komunalnopodobne" z działalności gospodarczej, gruz z rozbiórki i remontów - określono metodą oszacowań w jednostkach wagowych lub procentowym „narzutem" do głównej grupy odpadów komunalnych. Metodę prognozowania powstawania stałych odpadów komunalnych w kraju oparto na założeniu przebiegu zmian wg scenariusza krajów zachodnioeuropejskich, zakładając „przesunięcie w czasie" rzędu co najmniej 15 lat. Przeprowadzone rozważania metodyczne i wyprowadzone na ich podstawie średnie wskaźniki krajowe dla poszczególnych rodzajów odpadów w latach 2000-2005-2010-2020 zostały wykorzystane w opracowaniu długofalowej strategii gospodarki odpadami komunalnymi (Piotrowska z zespołem, 1998 r.). Mogą one również stanowić pomoc dla gmin w przewidywaniach zmian wskaźników lokalnych, stosownie do prognozowanych zmian uwarunkowań.