After the royal residence moved to Warsaw in 17th century, Kraków lost its prominence in politics and trade. However, the resulting long lasting decline at the turn of 18th and 19th centuries preserved the city’s gothic-renaissance character. Today’s look is the effect of the careful renovation campaign. Yet, the present day market economy and on-going globalisation forces the move from conservation to systematic heritage management.
W pracy przedstawiono planistyczno-przestrzenne i inwestycyjne uwarunowania związane z występowaniem obiektów dziedzictwa kulturowego. W szczególności przestawiono zasady postępowania inwestora na terenie objętym ograniczeniami związanymi z występowaniem stanowisk archeologicznych. Zaprezentowano instytucje ochrony zabytków w Polsce oraz ich kompetencje. Określono rolę planowania przestrzennego jako instrumentu ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego. Ponadto zaprezentowano problemy ochrony zabytków na terenie podkrakowskiej gminy Michałowice.
Zespól Kulturowo-Krajobrazowy Kalwarii Zebrzydowskiej posiada nie tylko wybitne wartości kompozycyjne, ale także reprezentuje zintegrowane formy krajobrazu sakralnego, wyrażone poprzez elementy natury. Metoda badawcza oparta została na przyjętych w studiach religioznawczych przejawach hierofanii w przyrodzie, przy czym zasoby Sanktuarium i Parku Pielgrzymkowego można przedstawić w trzech głównych aspektach symbolicznych krajobrazu sakralnego: drzewa, wody i góry. Każdy z tych składników poddany był do tej pory przekształceniom i różnym formom ochrony wynikającej z prawa miejscowego, ustawodawstwa krajowego oraz konwencji międzynarodowych a także był przedmiotem licznych analiz i opracowań studialnych. Efekty działań oceniono poprzez porównanie stanu wyjściowego i rezultatu. Jeżeli ochrona zasobu pozostaje na etapie postulatów lub same działania stoją w sprzeczności z zasadami ochrony obiektu, rezultat określono jako negatywny. Jako wynik pozytywny uznano powodzenie w zabiegach ochronnych lub przynajmniej wprowadzenie zasad i reguł postępowania do zapisu prawa miejscowego. Działania ochronne często kończą się niepowodzeniem, gdyż dotychczas brak skutecznych instrumentów prawnych i wykonawczych, chroniących zasób dziedzictwa naturalnego, które podlega licznym niekorzystnym przemianom a nawet procesom destrukcji.