Badano zmienności 12 cech, ich genetyczne uwarunkowanie oraz korelacje fenotypowe i genotypowe pomiędzy tymi cechami. Materiałem badawczym było 154 odmian, rodów i mieszańców żyta. Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 1998–2000 w siedmiu miejscowościach: Choryni, Dańkowie, Laskach, Sobiejuchach, Wierzenicy, Radzikowie i Smolicach. Ocenie poddano 12 cech: przezimowanie, wysokości roślin, wyrównanie, termin kłoszenia, odporność na wyleganie i rdzę brunatną, zdolność pylenia kwiatostanów, plon (dt/ha), masa 1000 ziaren oraz ciężar hektolitra, liczba opadania i zawartość białka. Dla każdej cechy obliczono średnie wartości, współczynniki zmienności (CV %), współczynniki genetycznego uwarunkowania cech (H) oraz współczynniki korelacji fenotypowej (rP) oraz genotypowej (rG). Na podstawie przeprowadzonej analizy statystycznej stwierdzono, że badane w latach 1998–2000 formy żyta ozimego w zespołowych doświadczeniach wstępnych plonowały stabilnie na poziome ok. 70 dt/ha. Niektóre cechy charakteryzowały się wysoką zmiennością. Wartości współczynników zmienności dla pylenia kwiatostanów wahały się od 33,6 do 41,4% (CV), odporności na wylegania od 22,1 do 29,8% (CV) oraz liczby opadania od 23,1 do 40,9% (CV). Stwierdzono nieliczne wysoce istotne, dodatnie lub ujemne wartości współczynników korelacji fenotypowych (rP) i genotypowych (rG) pomiędzy badanymi cechami u żyta. Najwyższe istotne dodatnie wartości współczynników korelacji obliczono pomiędzy wysokością a pyleniem (rP = od 0,33 do 0,67), ujemne zaś zależności pomiędzy plonem a pyleniem (rP = od -0,37 do -0,75) oraz wyrównaniem roślin a pyleniem (rP = od -0,51 do -0,73). Współczynniki korelacji genotypowej charakteryzowały się wyższymi wartościami od współczynników korelacji fenotypowej. Oznacza to, że obserwowane zależności są uwarunkowane czynnikami genetycznymi w wysokim stopniu dziedzicznymi a w mniejszym środowiskowymi.