Przedstawiono wyniki ekonomiczne gospodarstw, które uczestniczyły w Projekcie Rozwoju Prywatnych Gospodarstw Mleczarskich (PRPGM), Zbadano wartość nadwyżki bezpośredniej oraz dochodu rolniczego netto w zależności od etapu, w którym uczestniczyło gospodarstwo oraz od rodzaju posiadanej obory.
Celem opracowania jest próba przedstawienia zakresu oddziaływania obszaru na poziom i strukturę pozarolniczych dochodów gospodarstw. Materiałem badawczym były dane pochodzące z 65 gospodarstw rolnych zlokalizowanych w północnej części województwa lubelskiego, w powiatach bialskim i łukowskim. Analizą objęto 2007 rok. W obliczeniach podstawowych kategorii ekonomicznych wykorzystano metodę stosowaną w europejskim systemie rachunkowości rolnej FADN. Najwyższy poziom dochodów pozarolniczych odnotowano w gospodarstwach o obszarze do 10 ha. Głównym źródłem dochodów pozarolniczych w badanych gospodarstwach były: praca zarobkowa i świadczenia emerytalno-rentowe.
Nie można uzyskać równowagi rozwoju gospodarstwa bez osiągnięcia odpowiedniego poziomu dochodu, zapewniającego porównywalną z innymi działami gospodarki opłatę pracy rolnika oraz środki na modernizację. Na podstawie danych europejskiego systemu rachunkowości gospodarstw rolnych FADN określono zmiany udziału salda dopłat i podatków w dochodach gospodarstw rolniczych UE. Tendencje i procesy zmian, ze względu na swoją istotę, ujawniają się w długich okresach. Aby je badać, trzeba dysponować jednorodnym materiałem liczbowym z jak najdłuższego przedziału czasu. Materiał dotyczący „dwunastki” (UE-12) z lat 1989-2006 daje takie możliwości. Celem głównym było określenie, czy w możliwie najdłuższym okresie, ze względu na dostępne dane, gospodarstwa rolnicze stawały się coraz bardziej „suwerenne” ekonomicznie, czy też coraz bardziej przechodziły na „garnuszek” podatników. Ze względu na charakter dostępnych danych, zastosowano najprostsze metody analizy szeregów statystycznych, metody analizy pionowej, rachunek korelacji i regresji, a także wizualizację za pomocą wykresów.