Racjonalne kształtowanie i gospodarowanie zasobami środowiska jest zbyt słabo wykorzystywane w praktyce planowania miejscowego. Bardzo rzadko wykorzystuje się metody zapisu w ustaleniach planów kreatywnych możliwości ochrony środowiska. Stosowane prawie wyłącznie ograniczenia i zakazy znajdują negatywny oddźwięk w społeczeństwie. Ranga i zakres problematyki ochrony środowiska w planie miejscowym określone są przez przepisy ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym oraz tzw. przepisy szczególne do wymienionej ustawy, które odnoszą się do ochrony zasobów przyrody i ochrony krajobrazu. Wpływ na sposób ujęcia analizowanej problematyki w planie miejscowym mają też przepisy regulujące zagadnienia ustrojowe nie dotyczące bezpośrednio przedmiotu planu miejscowego, lecz tworzące ramy systemowe dla gospodarki przestrzennej i jej podmiotów. Warto zwrócić uwagę na następujące kwestie wynikające z analizy przepisów prawa: - ład przestrzenny, ochrona środowiska i przyrody, zieleń gminna i zadrzewienia należą do dziedzin interesu publicznego o charakterze lokalnym, za który ponosi odpowiedzialność samorząd, - konsekwentnie realizowana ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym stanowi mocne oparcie dla realizacji ochrony środowi-ska przyrodniczego i krajobrazu, ponieważ plan miejscowy w swym prawidłowym kształcie winien zawierać regulacje problemów dotyczących ochrony środowiska przyrodniczego, krajobrazu i zdrowia ludzi, - postanowienia zawarte w ustawie Prawo ochrony środowiska zobowiązują w planach miejscowych do przyjmowania rozwiązań niezbędnych dla ochrony jakości środowiska, przywracania stanu środowiska czy zachowania walorów krajobrazu, co w powiązaniu z definicją pojęcia ochrony środowiska zamieszczoną w tej ustawie racjonalnego kształtowania środowiska jako kierunku działań ochronnych. W zaprezentowanych poniżej przykładach planów miejscowych zwrócono szczególną uwagę na kreatywne możliwości kształtowania środowiska, mające na celu ochronę jego istniejących walorów i ich wzbogacenie. Projekt planu obszaru Chełm-Zakamycze w rejonie Woli Justowskiej w Krakowie jest przykładem planu, w którym zapis ustaleń planu mial na celu stworzenie komponowanej przestrzeni harmonizującej funkcje przyrodnicze, rekreacyjne i mieszkaniowe. Zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy terenami otwartymi a zabudową, podnoszenie standardu zabudowy oraz atrakcyjności krajobrazowej, a także kształtowanie lokalnych przestrzeni publicznych realizowano w planie przy udziale społeczności lokalnej. Na przykładzie projektu planu centrum Libiąża opisano zastosowanie sposobu zapisu ustaleń planu, w którym tradycyjne treści wzbogacono o ustalenia dotyczące zasad kompozycji urbanistycznej, kompozycji zieleni i formy architektonicznej pozwalające na stopniową realizację spójnej kompozycyjnie całości. W planie centrum Libiąża przewidziano przeznaczenie terenów na zieleń parkową, komponowaną przestrzeń trawiastą "Błonie" oraz system zielonych przestrzeni publicznych, obejmujących również tereny boisk przyszkolnych. Całość uzupełniają otwarcia widokowe na rozległą panoramę otaczających miasto terenów leśnych i zielonych oraz istotne dominanty urbanistyczne. W podsumowaniu podkreślono, że plan miejscowy, który zgodnie z przepisami prawa ma moc prawa powszechnie obowiązującego na obszarze objętym planem i w zakresie ustalonym tym planem jest wiodącym instrumentem sterowania procesami zagospodarowania przestrzeni. Jeżeli precyzyjne ustalenia planu miejscowego będą się odnosić do ochrony środowiska, to staną się skutecznym narzędziem realizacji idei ochrony s'rodowiska na etapie realizacji planu miejscowego. Zaprezentowane doświadczenia planistyczne wskazują, iż możliwe jest inne podejście do tego problemu, polegające na stworzeniu warunków przestrzennych do racjonalnego kształtowania środowiska obok działań o charakterze zachowawczym. Zdaniem autorów, jedynie kompleksowe podejście w rozwiązaniach planistycznych do elementów środowiska i różnorodnych rodzajów działań ochronnych, a w szczególności racjonalnego kształtowania środowiska, w dostosowaniu do specyfiki obszaru objętego planem stwarza warunki przestrzenne do praktycznej realizacji idei ochrony środowiska w postaci komponowanego ładu przestrzennego.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.