Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 52

Liczba wyników na stronie
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników

Wyniki wyszukiwania

help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
W dobie globalizacji ricardiańskie źródła rent gruntowych ulegają wyczerpaniu. Z drugiej strony jednak poszerzają się zastosowania czynnika ziemi w zakresie świadczenia usług środowiskowych. Celem niniejszego opracowania było rozwinięcie klasycznej teorii rent gruntowych o zmienne instytucjonalne jako źródło przewag komparatywnych oraz zaproponowanie metodologii ich pomiaru. Postawiono tezę, że renta instytucjonalna jest jedynym trwałym rodzajem rent gruntowych w UE w warunkach obranego kierunku ewolucji WPR.
Globalizacja ekonomiczna przyspiesza przepływy czynników wytwórczych w skali krajowej i globalnej. W rezultacie rosną jednak koszty transakcyjne funkcjonowania systemów gospodarczych i pojawia się konieczność wprowadzenia nowych mechanizmów ich optymalizacji i kontroli. Dotyczy to w szczególności sektora rolno-żywnościowego, który odgrywa kluczową rolę w zrównoważonym rozwoju gospodarki rynkowej. Pojawia się ważne pytanie, czy w tych warunkach czynnik ziemi jest zdolny do generowania rent ekonomicznych, które stanowiłyby przesłanką przewag komparatywnych? Z jednej strony, ricardiańskie renty gruntowe zanikają, renty ekonomiczne według doktryny H. George'a wywołują kryzysy finansowe, a założenia monetarystyczne okazują się niewystarczające. Z drugiej strony czynnik ziemi zyskuje nowe zastosowania w zakresie usług środowiskowych, które pozwalają założyć, że renty gruntowe mają źródło w przepływach realnych. Celem opracowania jest ukazanie ewolucji teorii renty gruntowej od czasów ekonomii klasycznej do dzisiaj. Podjęto w nim próbę sformułowania koncepcji renty gruntowej adekwatnej do procesów zachodzących we Wspólnej Polityce Rolnej Unii Europejskiej, ukierunkowując ją na czynniki instytucjonalne. Stawia się tezę, że renta instytucjonalna należy do najtrwalszych rent ekonomicznych, zważywszy na kierunek rozwoju, który obrało europejskie rolnictwo.
Renta gruntowa jest podstawowym źródłem przewag komparatywnych. Warunkuje reprodukcję rozszerzoną w rolnictwie oraz dalszą restrukturyzację tego sektora. Proces tworzenia renty gruntowej nie pokrywa się jednak z jej realizacją. Głównym celem opracowania jest porównanie tych procesów w rolnictwie w Polsce i sformułowanie na tej podstawie rekomendacji dla polityki rolnej. Stawia się tezę, że mechanizm rynkowy transferuje część wytworzonych rent gruntowych z rolnictwa do jego otoczenia, co stanowi barierę rozwojową dla indywidualnych gospodarstw rolnych.
8
100%
Występowanie rent gruntowych we współczesnym rolnictwie UE potwierdza wieloletni rosnący trend cen ziemi rolniczej. Nasuwa się jednak pytanie, czy są to przede wszystkim renty różniczkowe związane z różną wydajnością gruntów rolnych, czy renty absolutne w klasycznym rozumieniu, czy też renty instytucjonalne w ujęciu teorii wyboru publicznego? Cele artykułu mają przede wszystkim wymiar teoriopoznawczy. Podejmuję w nim próbę weryfikacji koncepcji renty gruntowej, którą sformułowałem na podstawie badań przeprowadzonych w Polsce. Tym razem jednak zakres badań obejmuje pełen przekrój struktur agrarnych UE. Według wspomnianej koncepcji źródłem współczesnej renty gruntowej jest wyższa oczekiwana produktywność kapitału w rolnictwie niż w jego otoczeniu rynkowym. U podstaw tej tezy leżą kluczowe założenia ekonomii neoklasycznej oraz nowej ekonomii klasycznej. Przeprowadzone badania odpowiadają m.in. na pytanie, gdzie (w jakich krajach i strukturach agrarnych) ewentualna różnica wspomnianej produktywności kapitału jest największa i na ile wynika to z subsydiów z WPR, a na ile z czynników strukturalnych? Ogólna konkluzja sprowadza się do tego, że nawet bez płatności obszarowych wyższa produktywność nakładów kapitału w rolnictwie niż w jego otoczeniu jest powszechnym zjawiskiem w UE.
Od początku istnienia cywilizacji człowieka ziemia tworzy pewne użyteczności, które zaspokajają jego potrzeby. W miarę nasilania się negatywnych efektów zewnętrznych rolnictwa industrialnego, tzw. samoistne użyteczności ziemi odkrywane są na nowo. Mają one charakter dóbr publicznych i są kluczowym elementem nowego paradygmatu rolnictwa. W warunkach nieodwracalnej akumulacji kapitału w środowisku antropogenicznym nowe użyteczności ziemi mogą powstawać bez dodatkowych nakładów kapitału lub pracy i jako dobra publiczne są opłacane w dużej mierze z podatków, a następnie przez subsydia dla rolnictwa z WPR. W ten sposób samoistna użyteczność ziemi przyjmuje formę produktu pieniężnego i zyskuje miano „samoistnej produktywności” ziemi. Zgodnie z indukowanym modelem rozwoju rolnictwa istnieją mechanizmy partycypacji tego sektora w rozwoju gospodarczym i podziale korzyści z niego płynących. Niemniej, zawodności mechanizmu rynkowego, tj. niekompletność rynków w zakresie dóbr publicznych i związane z tym sztywności cen, zakłócają sygnały rynkowe, tworząc trwałe bariery dla powyższego procesu. Możliwy jest obiektywny pomiar zjawiska „drenażu renty ekonomicznej” z rolnictwa w wyniku występowania zjawiska market failure, związanego z asymetrią informacji w tym sektorze. Dlatego polityka rolna również dąży do kompensacji strat tym spowodowanych. Powyższe przesłanki powodują, że subsydia dla rolnictwa w ramach WPR nie mogą być traktowane jak renty polityczne zgodnie z ich klasyczną definicją. Tylko ich część pozostała po odjęciu kwot kompensujących zawodności rynku i stanowiących opłatę za dostarczane dobra publiczne ma znamiona renty. Wyzwaniem badawczym jest pomiar tych wielkości.
Wzrost realnej produktywności w rolnictwie teoretycznie powinien skutkować wyższymi dochodami i realizacją renty ekonomicznej przez właścicieli zasobów. Renty te z czasem zanikają w wyniku dążenia do efektywności alokacyjnej. Niemniej, w przypadku rzadkich zasobów mogą być internalizowane przez ich właściciela. Powyższy mechanizm nie sprawdza się jednak w rolnictwie w Polsce, ponieważ sektor ten nie otrzymuje należnej renty ekonomicznej z tytułu wyższej produktywności, a przejmują ją inne działy. Jest to skutek zawodności mechanizmu rynkowego, który w jakimś stopniu złagodziła akcesja do UE. Dlatego też, zdaniem autora, podział rent jest obiektywnym kryterium oceny efektywności ekonomicznej polityki subwencjonowania rolnictwa w Unii Europejskiej i powinien być brany pod uwagę w projektowaniu wspólnej polityki rolnej po 2013 roku. Celem artykułu jest porównanie struktury podziału rent ekonomicznych w pięciu różnych wariantach zmian wspólnej polityki rolnej i wskazanie wariantu najbardziej efektywnego według powyższego kryterium. Do przeprowadzenia symulacji zastosowano model równowagi ogólnej i bazę danych GTAP (Global Trade Analysis Project) ze zmienioną przez autora wersją domknięcia. Postawiono hipotezę, że obecny system płatności obszarowych nie jest optymalny z punktu widzenia podziału rent i nie kompensuje długookresowej rynkowej asymetrii w tym zakresie.
15
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Współczesna koncepcja renty gruntowej

100%
W dotychczasowym modelu rolnictwa krajów wysoko rozwiniętych (postindustrialnym) produkcja surowców rolnych i tworzenie użyteczności dobrostanu środowiska naturalnego stanowią konkurencyjne względem siebie funkcje zasobu ziemi. W perspektywie zrównoważonego rozwoju funkcje te powinny z czasem stać się komplementarne, co wymaga opracowania nowych ram teoretycznych dla ekonomii czynnika ziemi, w szczególności adekwatnej teorii renty gruntowej. Poszukiwana teoria powinna wyjaśniać związki między kwestią agrarną a nowymi, zintegrowanymi funkcjami czynnika ziemi w kontekście paradygmatu zrównoważonego rozwoju. Istniejące teorie renty gruntowej waloryzują rentę w sposób nieadekwatny do współczesnych użyteczności ziemi.
Artykuł przedstawia metodologię badań współzależności integracji kontraktowej i cen rolnych, wykorzystując teorie neo-instytucjonalne. Stawia się tezę, iż wzrost stopnia zintegrowania rolniczych struktur wytwórczych dodatnio wpływa na tworzoną w nich wartość dodaną. Autor prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w tym zakresie na rynkach mleka, trzody i zbóż w gospodarstwach indywidualnych w Polsce.
The economic globalisation process makes the economic factors rotate faster. As a result the value added is intercepted by market mechanism and transferred to the economically stronger entities. That process concerns especially agriculture. There exists a crucial question whether an agricultural land factor is still capable to generate economic rents which would be the determinants of comparative advantages? On the one hand, D. Ricardo‘s land rents are vanishing, H. George‘s rents are provoking financial crisis, monetarists assumptions are becoming unsufficient, on the other, the land factor gains new environmental applications and there is still a hope that land rents have its origins in a real value. This paper aims at presenting the evolution of the land rents theory starting from classical economics. The author makes an attempt to answer the question if the land rent theories are still relevant and how land rent category can be implemented in agricul-tural policy of the UE? One formulates a hypothesis that the neoclassical theory of rent usually presented in economic textbooks is insufficient to describe reality reducing the sources of land rent to a low land supply flexibility and treating that as constant variable in economic models.
Wzrost realnej produktywności gospodarstwa rolnego, osiągnięty np. dzięki innowacjom technicznym lub organizacyjnym, teoretycznie powinien mieć wyraz w wyższym dochodzie rolniczym. Taki wzrost dochodów, przynajmniej w krótkim okresie, ma charakter renty ekonomicznej, co znaczy, że jest nadwyżkowy względem optimum rynkowego. W sektorze rolnym w Polsce jednak korzyści ze wzrostu produktywności rolnictwa przejmują inne działy gospodarki bez względu na fazę cyklu koniunkturalnego. Świadczy to o długookresowej zawodności mechanizmu rynkowego. Asymetria podziału rent ekonomicznych powinna być więc przesłanką rozdziału środków pomocowych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, jak też określenia proporcji wsparcia „proefektywnościowego” i „prorównościowego”.
Podjęto kwestie dochodowości produkcji rolnej w Wielkopolsce po integracji Polski z UE w kontekście wyników negocjacji akcesyjnych. Oszacowano przypuszczalne zmiany dochodów rolniczych netto w poszczególnych kierunkach produkcji w latach 2004-2006, biorąc pod uwagę różne warianty płatności bezpośrednich. W tym kontekście oceniono stopień konkurencyjności wybranych produktów rolnych w pierwszych latach członkostwa w UE. Podkreślono, iż konkurencyjność ta zależy przede wszystkim od poziomu dofinansowania krajowego.
Podjęto próbę określenia kryteriów efektywności rynku terminowego na giełdzie towarowej. Wskazano trzy wyznaczniki sukcesu tego rynku, tj. wielkość obrotów, proporcje uczestników zabezpieczających się przed niekorzystnymi zmianami cen (asekurantów) i przejmujących ryzyko cenowe (spekulantów) oraz efektywność kontraktów terminowych, którą uznano za warunek konieczny. Rozwinięciu tej kwestii poświęcono dalsze rozważania, interpretując powyższy warunek w aspekcie tzw. „słusznej ceny”, skutecznego zarządzania ryzykiem oraz referencyjności względem rynku rzeczywistego. Przedstawiono także sposoby ekonometrycznej weryfikacji efektywności rynku przyszłościowego surowców rolnych. We wnioskach podkreślono, iż wymienione kryteria diagnozują stan rynku w danym momencie i kreują wzorzec (statyczny), ku któremu powinien on dążyć.
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.