Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 29

Liczba wyników na stronie
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 2 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników

Wyniki wyszukiwania

help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 2 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
Kolejna reforma wspólnej polityki rolnej UE na okres po 2013 roku, budzi szczególne kontrowersje. Wynika to z głęboko¬ści proponowanych zmian liberalizacyjnych, polegających na rezygnacji z kwotowania produkcji rolnej, zmniejszenia -wsparcia z budżetu unijnego dla sektora rolno-żywnościowego (ewentualnie jego renacjonalizację, to znaczy finansowanie z budżetu dane¬go państwa), pełnego otwarcia się na import żywności. Tak głęboka ekonomizacja i liberalizacja -wspólnej polityki rolnej mogłaby spowodować upadek -wielu gospodarstw rolnych, spa¬dek produkcji rolniczej w niektórych rejonach UE, duże problemy gospodarczo-społeczne nowo przyjętych państw członkowskich UE, np. Polski, jak również obniżenie się jakości żywności i jej bezpieczeństwa zdrowotnego. Autorzy niniejszego artykułu propo¬nują większe uspójnienie, a być może w przyszłości — zintegrowanie obydwu polityk — rolnej i żywnościowej tak, aby mogły one lepiej służyć społeczeństwu — konsumentom żywności.
Rozwój polskiego sektora rolno-żywnościowego w nowej perspektywie finansowej 2014 - 2020 r. będzie -wspierany środkami bu¬dżetowymi (unijnymi i krajowymi) na poziomie nieco -większym niż obecnie (2007 - 2013 r.). Oceniamy, że pozwoli to na kon-tynuowanie restrukturyzacji polskiego sektora rolno-żywnościowego w sposób -wystarczający do skutecznego konkurowania na unijnym i światowym rynku żywnościowym. Niemniej jednak, niezbędne są naszym zdaniem, zmiany w kierunkach (strukturze) wykorzystywania środków rozwojowych w nowym Programie PROW 2014 - 2020 r. w porównaniu do obecnego PROW'u 2007 - 2013 r. Wsparcie budżetowe dla polskiego sektora rolno-żywnościowego i jego otoczenia rynkowego, -wiejskiego i ekologicz¬nego nie rozwiąże -wszystkich problemów i sprzeczności -wspólnej polityki rolnej realizowanej w Polsce. Zatem, dla dobra konsumentów żywności i stabilizacji bezpieczeństwa żywnościowego, równolegle z przemianami rozwojowymi muszą być rozwiązywane problemy występujące w sektorze rolno-żywnościowym.
Strategia na rzecz zrównoważonego rozwoju UE jest bardzo ważnym przedsięwzięciem, zapoczątkowującym kompleksowe i 'wie¬loaspektowe podejście do rozwoju gospodarczego, zgodnego z oczekiwaniami społecznymi i potrzebami ekologicznymi. W celu realizacji założonych efektów, w tym realizacji celów Strategii Lizbońskiej, kolejne edycje strategii muszą być udoskonalane w celu zwiększenia efektywności i skuteczności działań w zakresie ich realizacji. Przede wszystkim muszą być dostosowane do potrzeb różnych państw członkowskich i regionów, pozbawiane aspektów apriorycznych, nierealnych, nie mogą być zbiurokratyzowane i nadmiernie rygorystyczne dla podmiotów gospodarczych, w tym rolników.
W artykule przedstawiono skutki zmian w sektorze rolno-spożywczym w okresie transformacji, jego obecną sytuację i przewidywane rezultaty po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej oraz wynikające z tego zadania dla krajowej strategii rolnolywnościowej.
Akcesja Rosji i Ukrainy do WTO, przynajmniej początkowo, ułatwi -wzrost eksportu rolno — żywnościowego ze strony krajów Unii Europejskiej (w tym z Polski) na rynki obydwu wymienionych państw. Przewiduje się, że eksport unijny (w tym polski) będzie w pierwszym okresie intensywniejszy na rynek rosyjski ze -względu na duży popyt, a -w późniejszym okresie zakłada się, że możli­wości -wzrostu takiego eksportu mają szerszą perspektywę na rynku ukraińskim. Akcesja do WTO, zwiększy możliwości eksportowe Rosji, a zwłaszcza Ukrainy — głównie towarów rolno-żywnościowych na rynki państw UE, głównie surowców żywnościowych (np. ziarna zbóż i oleistych, świeżych i chłodzonych owoców i -warzyw) i półproduktów, np. mrożonych owoców i -warzyw, olejów roślinnych, śrut poekstrakcyjnych i makuchów na pasze, cukru, tytoniu surowego i mięsa (-wołowiny z Ukrainy). Oczekuje się, że Ukrainapostawi także na -wzrost eksportuproduktów mlecznych. Polska ma szczególną szansę -wykorzystania,, renty położenia" w zakresie rozwoju eksportu rolno-żywnościowego do Rosji i Ukra­iny po ich akcesji do WTO, ze względu na swoje położenie geograficzne, tradycje handlowe z tymi rynkami, znajomość realiów tych rynków itp.. Akcesja Ukrainy, a zwłaszcza Rosji do WTO zakończy konkurencję wewnątrz-unijną (w tym polską z pozostałymi państwami UE-15) w odniesieniu do rynków tych krajów oraz pozwoli na zniesienie subiektywnych restrykcji rosyjskich w stosun­ku do polskiego eksportu rolno-żywnościowego. Ponadto wejście tych krajów do WTO wpływać będzie na ugruntowanie jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego importowanej z tych krajów żywności. Rozwój handlu rolno-żywnościowego Ukrainy z UE, będzie bardzo ważnym przyczynkiem do rozpoczęcia procesu stowarzyszenia Ukrainy z UE. W przyszłości, w -warunkach pełnej libera­lizacji światowego handlu żywnością, największe szanse rozwoju (lub co najmniej utrzymania status quo) ma w Europie jedynie rolnictwo ukraińskie, ze -względu na niezwykle dużą naturalną konkurencyjność swojego sektora rolno-żywnościowego.
Małe (drobne) gospodarstwa rolne dominują w rolnictwie unijnym, także polskim. Są z natury bardziej wielofunkcyjne niż wąsko wyspecjalizowane gospodarstwa duże. W sposób beznakładowy (tani) wspierają zrównoważony rozwój gospodarczy, realizując funkcje społeczne, ekologiczne, ale również historyczno-kulturowe. Niestety, w Polsce obserwuje się stagnację produkcyjno-tynkową tych gospodarstw po akcesji do UE. Złożyło się na to wiele uwarunkowań. Jednym z nich jest wdrożenie przez Polskę po akcesji do UE tzw. jednolitej płatności obszarowej (system SAPS - Single Area Payment Scheme), bez płatności do produkcji. Spowodowało to zanik produkcji, zwłaszcza w gospodarstwach małych. Istotną przyczyną regresu produkcji zwierzęcej są również wdrożone po akcesji do UE nadmiernie rygorystyczne, nieżyciowe przepisy administracyjno-weterynaryjne. W obecnej perspektywie finansowo-ekonomicznej 2014-2020, UE proponuje objęcie gospodarstw małych wielostronnym wsparciem administracyjno-ekonomicznym, między innymi poprzez uproszczenie rygorów wynikających z zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance rules). Miejmy nadzieję, że polska administracja rolna podejdzie z determinacją do tego zagadnienia, a więc zostanie przygotowany i wdrożony kompleksowy program rewitalizacji i rozwoju małych gospodarstw rolnych. Musi to być jedno z działań priorytetowych w polityce rolnej, jeśli chcemy zahamować dalszy regres małych gospodarstw rolnych.
Polski eksport rolno-żywnościowy po akcesji do UE w 2004 roku jest konkurencyjny, rośnie i rozwija się dynamicznie. Jego konkurencyjność kształtują: duży potencjał produkcyjny polskiego rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, względnie niskie ceny zbytu produktów rolnych, niskie ceny pracy, wysoka jakość polskiej żywności, duża aktywność i witalność polskich podmiotów handlu zagranicznego. Głównym rynkiem zbytu dla polskiego eksportu rolno-żywnościowego jest UE (ponad 75,0% wartości eksportu). Rynek unijny jest bardzo opłacalny i względnie tani, ze względu na niskie koszty transportu. Polska jest eksporterem netto w zakresie produktów rolno-żywnościowych, o czym świadczy stale rosnące, dodatnie (od 2003 roku) saldo handlowe. Uogólniając, można powiedzieć, że Polska jest eksporterem mięsnym (oraz rybnym), mlecznym i owocowo-warzywnym, przy równocześnie znaczącym eksporcie takich grup towarów jak: cukry i wyroby cukiernicze, tytoń i wyroby tytoniowe oraz przetwory zbożowe. Jest to eksport głównie towarów przetworzonych, ale również surowców i półproduktów.
Autorzy artykułu omawiają rolę promocji w działalności marketingowej Instytutu Maszyn Spożywczych, funkcjonującego w warunkach gospodarki rynkowej. Przybliżają problemy związane z koniecznością codziennego rozstrzygania trudnych, a istotnych dla rozwoju Instytutu zagadnień ekonomicznych.
Kongres Ekonomistów Polskich potwierdził, że nauki eko-nomiczne (ekonomia teoretyczna i nauki stosowane) zajmu¬ją się wieloma obszarami badawczymi oraz aktualnymi pro-blemami polskiego rozwoju społeczno-gospodarczego, w tym sektora rolno-żywnościowego i wsi. Opierają się na do-świadczeniach polskich i zagranicznych w zakresie prakty¬ki gospodarczej, jak i dorobku naukowym, zarówno polskim, jak i zagranicznym. Wielu autorów referatów odrzuca ekono¬mię neoklasyczną na rzecz ekonomii zrównoważonego roz¬woju. Trudno jednakże, przynajmniej na razie, mówić o pol¬skiej szkole, czy polskiej teorii rozwoju społeczno-gospodar¬czego, mimo pewnych doświadczeń i analiz naukowych doty¬czących transformacji ustrojowej w Polsce. Pomimo różnorodności tematyki Kongresu poświęconej sek¬torowi rolno-żywnościowemu i wsi nie omówiono dostatecz¬nie wszystkich problemów, np. dotyczących polskiego prze¬mysłu rolno-spożywczego, bezpieczeństwa żywności (food safety), zagrożeń dla naturalnego środowiska przyrodnicze¬go, (jakości życia na wsi) związanych z rosnącą koncentra¬cją produkcji i stosowaniem nowych technologii (np. ciężkie¬go sprzętu na gruntach marginalnych, łąkowych) oraz sfer ubóstwa na wsi. Prezentowane referaty prawie wcale nie po¬kazywały ujemnych skutków modernizacji rolnictwa, zmian struktury agrarnej (gwałtowny spadek pogłowia zwierząt go-spodarskich w gospodarstwach mniejszych obszarowo, za-nikanie etosu pracy na wsi) a także, negatywnych skutków dla rynku żywnościowego, rozwoju biogospodarki, (zbyt re-strykcyjne przepisy administracyjno-weterynaryjne dotyczą¬ce gospodarstw rolnych, zniechęcające do produkcji, zwłaszcza zwierzęcej, wzrost cen żywności). Mimo tych zastrzeżeń, referaty Kongresu, dotyczące sektora rolno-żywnościowego i wsi, należy ocenić pozytywnie, jako przyczynek do dyskusji nad przyszłością sektora.
Podsumowując kierunki WPR (Wspólnej Polityki Rolnej) oraz nakreślone propozycje jej zmian należy stwierdzić, że większość z nich jest wyważona, chociaż niektóre propozycje są kontrowersyjne. Wydaje się, że dalsza partnerska dyskusja nad kształtem WPR po 2013 roku pozwoli na wypracowanie optymalnych rozwiązań, z punktu widzenia poszczególnych państw członkowskich UE, w tym nowo przyjętych. Znacznie większe zastrzeżenia i niepokój budzi ugodowe i nie kompatybilne z omawianym podsumo¬waniem stanowisko Komisji Europejskiej w negocjacjach rolnych z WTO. Wdrożenie bardzo zliberalizowanych zasad światowej polityki rolnej, na co w dużym stopniu zgadza się Komisja Europejska, miałoby katastrofalne skutki dla rolnictwa w niektórych rejonach świata, w tym w UE.
Ocena skutków regulacji weterynaryjnych wdrożonych po akcesji Polski do UE wykazuje że są one wielorakie. Zjednej strony, rosną koszty (budżetowe, przedsiębiorstw, w tym gospodarstw rolnych) respektowania wdrożonego ustawodawstwa weterynaryjnego, a z drugiej - pojawiają się pozytywne efekty w postaci wzrostu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw. W dłuższym okresie koszty nowego ustawodawstwa weterynaryjnego będą relatywnie malały, w związku z utrwaleniem się nawyków w zakresie jego respektowania.
Na podstawie analizy za lata 2004 - 2010 r. można powiedzieć, że UE jako całość (i -wiele państw członkowskichjjest importe­rem netto żywności, chociaż optymistyczne jest, że w analizowanym okresie stopa -wzrostu unijnego eksportu żywności na ryn­ki pozaunijne (extra trade) -wzrosła w -większym stopniu niż stopa -wzrostu wywozu (dispatches) żywności w ramach handlu we- wnątrzunijnego (intra trade). Wszystkie nowe państwa członkowskie (poza Cyprem) zwiększyły w analizowanym okresie wywóz żywności na rynki unijne. „Stare"państwa członkowskie (EU-15) zwiększyły ten wywóz w mniejszym stopniu. Dodatnie saldo handlowe (trade balances) w handlu żywnością -wystąpiło w 6 „starych" państwach unijnych oraz w 4 nowo przyjętych pań­stwach, w tym w Polsce. Polska konsekwentnie zwiększała eksport żywnościowy, zarówno na rynki innych państw unijnych (sto­pa -wzrostu 95,5%), jak i na rynki krajów trzecich (stopa -wzrostu 64,6%), a także zwiększała się dodatnia -wartość salda handlo­wego. Można zatem powiedzieć, że Polska dobrze -wykorzystuje szanse rozwoju sektora i handlu rolno-żywnościowego po ak­cesji do UE.
Decyzja o zliberalizowaniu w najbliższej przyszłości zasad handlu światowego, w tym rolnego, podjęta w lipcu na forum Światowej Organizacji Handlu (WTO - World Trade Organization) będzie miała przełomowe znaczenie dla rozwoju sektorów rolno- żywnościowych w różnych krajach. Generalnie biorąc uważa się, ze proponowane rozwiązania liberalizacyjne będą sprzyjały dalszemu rozwojowi światowego handlu, w tym rolno-żywnościowego. Niestety w skali niektórych pojedynczych państw może to oznaczać upadek rolnictwa, zwłaszcza w regionach o mniej korzystnych warunkach dla gospodarowania rolniczego. Również pogorszeniu mogą ulec warunki rozwoju polskiego rolnictwa, co uniemożliwi rozwój jego konkurencyjności do poziomu najbardziej rozwiniętych państw, w tym unijnych.
The arrangements included in the negotiated agreement between countries members of the World Trade Organization in the field of new principles of world agricultural policy liberalization (and the trade), will have key role for agro-food sectors in different countries. There is potential threat, that this agreement will be beneficial mainly for the economically advanced countries with the most competitive agriculture. This may cause the agriculture in some countries including European countries - members of the European Union to shrink. The presented analysis indicates that such threats concern also the Polish agriculture and the whole agro - food sector in Poland. In such situation Poland should try to establish negotiated arrangements which would eliminate or minimizing above mentioned threats.
Polityka żywnościowa, której celem jest zdrowie konsumentów (zdrowie publiczne) jest niespójna i nie skonsolidowana. Wynika to z faktu, że -występuje ona na styku różnych resortów, przede -wszystkim ministerstwa rolnictwa oraz ministerstwa zdrowia i reali¬zowana jest przez -wiele instytucji. Dzieje się to ze szkodą dla zdrowia publicznego, o czym świadczą nasilające się zachorowania ludzi, -warunkowane złą jakością żywności i żywienia. Próby zreformowania polityki żywnościowej i zdrowotnej podejmowane są zarówno na szczeblu -wspólnotowym, jak i krajowym. Polskie propozycje reform tych polityk uważamy za nie -w pełni trafne. W ni¬niejszym opracowaniu, obok analizy stanu — stopnia spójności i skonsolidowania polityki żywnościowej w Polsce —proponujemy sposoby zracjonalizowania tej polityki, poprzez powołanie do życia Narodowego Urzędu do spraw Monitorowania i Ochrony Zdrowia Konsumentów.
Polski rynek rolno - żywnościowy podlega dynamicznym zmianom po 1989 roku, a zwłaszcza po akcesji Polski do UE. Zmieniła się i nadal się zmienia podaż produktów rolno-żywnościowych pochodzących z krajowego rolnictwa i przemysłu rolno- spożywczego oraz z importu. Popyt polskiego konsumenta na żywność także ulega zmianom. Zaobserwować można korzystne zmiany w polskej diecie, np. rośnie spożycie tłuszczów roślinnych. W niewielkim stopniu zmienił się poziom spożycia przetworów zbożowych, warzyw, mięsa, cukru. Wynika to zarówno z tradycji konsumpcji danych rodzajów żywności, jak i ograniczeń budżetów domowych, o czym świadczy względnie niskie spożycie mięsa i przetworów. Widoczny jest już pewny, chociaż ciągle nieznaczny, wpływ kryzysu gospodarczego na ograniczenie konsumpcji żywności. Kryzys gospodarczy w połączeniu z obserwowanym (w 2009 roku) wzrostem cen żywności może zagrażać bezpieczeństwu żywnościowemu, jakości i zdrowotności produktów żywnościo¬wych (food quality, food safety). Niestety daje się zauważyc spadek konkurencyjności polskiej żywności w eksporcie, co jest uwarunkowane częściowo wzrostem jej cen oraz kryzysem gospodarczym, zwłaszcza w najbogatszych państwach unijnych.
W państwach członkowskich UE występuje wciąż wiele gospodarstw drobnotowarowych (niskotowarowych). Jest to dobro niedoceniane, jak wykazujemy w ramach instrumentarium wspólnej polityki rolnej. Może to prowadzić do szybszego lub wolniejszego zaniku tych gospodarstw oraz zaniku wielu pełnionych przez nie niezwykle cennych funkcji społeczno-gospodarczych i ekologiczno-środowiskowych. Byłaby to duża strata, a odtworzenie gospodarstw nie byłoby możliwe. Zbiorowość gospodarstw drobnotowarowych wymaga kompleksowego wsparcia nie tylko finansowego, ale również organizacyjnego (organizacja i infra­struktura zbytu produktów) i ustawodawczego (weterynaryjnego, w zakresie zasady wzajemnej zgodności - cross-compliance rules). Ze względu na spadek liczby gospodarstw drobnotowarowych, spadek ich produkcji, porzucanie gospodarstw i ziemi (np. w Rumunii), niezbędne jest rozważenie skutecznych działań w stosunku do tych gospodarstw jak najszybciej, a więc od początku nowej perspektywy finansowej UE, tj. od 2014 roku.
Najnowsze „Propozycje zmian wspólnej polityki rolnej UE na okres 2014-2020" są dość istotne i mogą mieć, jak oceniamy, niekorzystne skutki dla rolnictwa unijnego, w tym polskiego. Wymagają zatem dalszej dyskusji i modyfikacji. Oparte są na nierealistycznych założeniach: — rolnictwo nie musi być -wspierane ekonomicznie (gdyż jest tak samo konkurencyjne jak działy pozarolnicze), — rolnictwo unijne jest w stanie w pełni konkurować na rynkach światowych, — wspieranie obszarów wiejskich może zastąpić wsparcie ekonomiczne gospodarstw rolnych. Z jednej strony, w ,,Propozycjach " nadal nie zakłada się pełnego wyrównania płatności bezpośrednich (direct payment) we -wszystkich państwach członkowskich (UE-27), z drugiej zaś, planuje się wdrożenie tzw. programu zazieleniania (greening), warunkującego otrzymanie przez rolnika aż do 30% płatności bezpo­średnich. Program, jak przyznaje sama Komisja Europejska, zwiększy koszty i uciążliwość gospodarowania, wzrosną również wydatki budżetowe na dalszą rozbudowę administracji rolno-żywnościowej, ale jednocześnie będzie to miało pozytywne skutki ekologiczne. Naszym zdaniem, -wdrożenie proponowanych zmian w niezmienionej formie będzie miało negatywne skutki dla rolnictwa, obniży jego konkurencyjność, potencjał produkcyjny i odbije się niekorzystnie na konsumentach żywności.
Rozwój handlu rolno-żywnościowego Polski z UE był aż do roku 2003 niekorzystny; odznaczał się ujemnym saldem oraz był wyraźnie ograniczany, aż do 2000 r. włącznie, przez zasady zawarte w Układzie Europejskim. Od 2001 roku obserwujemy rozwój tego handlu, w tym na skutek wdrożenia pewnych rozwiązań liberalizujących jego zasady (zniesienie ceł, zniesienie unijnych dotacji eksportowych itp.). Tendencje rozwojowe utrzymały się również w pierwszych miesiącach po akcesji. Niestety polski eksport rolno- żywnościowy na rynki pozostałych państw unijnych ma głównie charakter surowcowy, co w praktyce ogranicza jego rozwój i trwałość.
Niestety I Kongres Nauk Rolniczych nie nakreślił jasnej wizji i niezbędnych uwarunkowań rozwoju polskiego rolnictwa (i całe¬go sektora rolno-żywnościowego) oraz uwarunkowań, budzących zaufanie w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Przyszłość, preferowanego przez niektórych Referentów Kongresu, modelu polskiego rolnictwa, nakreślona została w sposób dość (a być może bardzo) enigmatyczny. Niemniej jednak, powinny być kontynuowane działania wzmacniające rozwój polskiego społecznie i ekologicznie zrównoważonego rolnictwa oraz zwiększające sprawność i efektywność nadzoru nad bezpieczeństwem zdrowotnym żywności.
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 2 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.