Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 51

Liczba wyników na stronie
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników

Wyniki wyszukiwania

help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
1
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Benchmarking ekologiczny w robotach wodnych

100%
Bondar-Nowakowska E.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2009
|
nr 05
W pracy przeprowadzono rozważania na temat możliwości wykorzystania benchmarkingu do doskonalenia wykonawstwa robót konserwacyjnych pod kątem ochrony flory i fauny koryt cieków. Metoda ta, stosowana w technice i w biznesie, w wielu przypadkach przyniosła korzystne efekty. W wykonawstwie robót wodnych i wodno-melioracyjnych nie była dotychczas wykorzystywana. Istotnym zadaniem w robotach konserwacyjnych na ciekach jest skuteczna ochrona biocenozy koryta cieku. Źródłem trudności w tym zakresie jest niepowtarzalność warunków wykonawstwa robót oraz różnorodność zbiorowisk roślinnych i zwierzęcych w dnie, na skarpach i w strefie przybrzeżnej koryta cieku. Działania proekologiczne, polegające na prowadzeniu analiz ryzyka ekologicznego, odpowiednim doborze terminów wykonania robót, stosowaniu przemiennych schematów technologicznych, wykorzystaniu odpowiednich maszyn i osprzętów roboczych są właściwe dla jednych organizmów, a niewystarczające dla innych. W pracy wykazano to na przykładzie sześciu bezkręgowców wodnych – rurecznika pospolitego (Tubifex tubifex), błotniarki pospolitej (Galba palustris), kiełża zdrojowego (Gammarus pulex), ośliczki wodnej (Asellus aquaticus), bagiennika żółtorogiego (Limnophilus flavicornis) oraz jętki pospolitej (Ephemera vulgata). W przypadku trzech spośród nich – rurecznika pospolitego, błotniarki pospolitej oraz bagiennika żółtorogiego zastosowane rozwiązania proekologiczne były odpowiednie, natomiast w przypadku kiełża zdrojowego, ośliczki wodnej i jętki pospolitej nie przyniosły spodziewanych efektów. Aby ograniczyć liczbę takich niekorzystnych przypadków, należy w dalszym ciągu poszukiwać rozwiązań technicznych, które mogłyby być zastosowane w wykonawstwie robót. Odpowiednim narzędziem do tego celu jest, benchmarking, czyli naśladowanie dobrych wzorów.
2
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Identyfikacja czynników ryzyka w robotach regulacyjnych i konserwacyjnych na ciekach

100%
Bondar-Nowakowska E.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2008
|
nr 07
Realizacja robót wodnych i wodno-melioracyjnych przebiega w trudnych warunkach ze względu na stałą obecność wody na budowie, różnorodność i zmienność warunków realizacji, stale przemieszczające się stanowiska pracy i front robót, ich sezonowość, konieczność ingerencji w środowisko przyrodnicze o dużej różnorodności. Cechy te sprawiają, że w trakcie wykonawstwa robót pojawia się różnego rodzaju ryzyko. Wszechstronna analiza jego przyczyn może wpłynąć na właściwe zarządzanie tym ryzykiem. W pracy zidentyfikowano i opisano czynniki, które powodują ryzyko nieterminowego wykonania robót regulacyjnych i konserwacyjnych na ciekach. Zostały one przedstawione w formie diagramu Ishikawy. Wyróżniono w nim sześć obszarów niezbędnych do rozpatrywania podczas planowania terminu zakończenia robót. Są to: zarządzanie procesem inwestycyjnym, organizacja robót, technologia robót, środki produkcji, pracownicy i materiały. Obszarom tym przypisano czynniki powodujące ryzyko niedotrzymania terminu końcowego robót. Do czynników tych zaliczono: niewystarczające środki finansowe na realizację projektu, brak nowoczesnych technologii, wysokie koszty pracy, sezonowość robót, szczególne wymagania dotyczące jakości robót, konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, brak danych o zakresie i ilości robót, brak norm czasu roboczego, planowanie robót metodami deterministycznymi, stosowanie metody kolejnego wykonania, utrudniony wybór parametrów technicznych maszyn, różnorodność i zmienność obszarów pracy, stosowanie przemiennych schematów technologicznych, niekorzystne warunki atmosferyczne, naturalne utrudnienia w dostępności do stanowisk pracy, przerwy techniczno-organizacyjne, trudne i niebezpieczne warunki pracy, brak zaplecza socjalnego, dużą liczbę czynności wykonywanych ręcznie, małą atrakcyjność zawodu, słabe przygotowanie zawodowe pracowników, naruszanie dyscypliny pracy, trudności w uzyskaniu i cenie przydatności materiałów. Lista tych czynników powinna być przedmiotem dalszych analiz pod kątem możliwości ich eliminowania oraz ograniczania zakresu ich oddziaływania.
3

Mapa ryzyka ekologicznego w robotach konserwacyjnych na ciekach

100%
Bondar-Nowakowska E.
Nauka Przyroda Technologie. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
|
2009
|
tom 03
|
nr 3
4

Oddzialywanie robot konserwacyjnych na flore i faune koryt wybranych ciekow nizinnych

100%
Bondar-Nowakowska E.
Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Rozprawy
|
2000
|
nr 173
1-100
5

Reagowanie na ryzyko ekologiczne w robotach konserwacyjnych na ciekach

100%
Bondar-Nowakowska E.
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
|
2010
|
tom 548
|
nr 1
Ważnym etapem w procesie zarządzania ryzykiem jest planowanie metod reagowania na ryzyko. Odpowiednim narzędziem do tego celu są macierze reagowania na ryzyko. W pracy zostały one wykorzystane do opracowania strategii reagowania na ryzyko ekologiczne w konserwowanych ciekach. Strategia polegająca na unikaniu ryzyka obejmuje działania prowadzące do zmniejszenia częstości robót konserwacyjnych. Strategia związana z łagodzeniem ryzyka to głównie zabiegi technologiczne i organizacyjne, ograniczające niekorzystne zmiany w zbiorowiskach roślinnych i zwierzęcych koryta cieku. Strategia polegająca na aktywnej akceptacji ryzyka zakłada dobre rozpoznanie flory i fauny koryta cieku i prowadzenie robót ze szczególną ostrożnością w miejscach występowania cennych zbiorowisk. W pracy wykazano, że przypisane poszczególnym strategiom działania mogą wpłynąć na obniżenie poziomu ryzyka ekologicznego, lecz generują ryzyko podwyższenia kosztów realizacji robót konserwacyjnych i ryzyko wydłużenia czasu ich realizacji.
6

Systemowe ujęcie ochrony środowiska w konserwowanych ciekach wodnych

100%
Bondar-Nowakowska E.
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
|
2008
|
tom 528
Problem ochrony środowiska w konserwowanych ciekach jest złożony. Jego analiza wymaga więc podejścia systemowego. Praca zawiera projekt systemu, w którym wyszczególniono 34 elementy o charakterze przyrodniczym, technicznym, organizacyjnym i ekonomicznym, mające związek z wykonywaniem robót konserwacyjnych. Powiązania między tymi elementami przedstawiano w formie macierzy i jej grafu. Umożliwiło to określenie znaczenia poszczególnych elementów w utworzonym systemie.
7
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Zmiany w zbiorowiskach naczyniowych roślin wodnych jako czynnik ryzyka ekologicznego w regulowanych i konserwowanych ciekach

63%
Bondar-Nowakowska E., Hachol J.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2011
|
nr 01
W pracy przedstawiono czynniki ryzyka ekologicznego w wykonawstwie robót regulacyjnych i konserwacyjnych na małych i średnich ciekach nizinnych. Do czynników tych należą zdarzenia związane z realizacją robót, które mają wpływ na stan ekologiczny cieku, prawdopodobieństwo wystąpienia tych zdarzeń oraz ich konsekwencje w postaci niekorzystnych zmian ekologicznych w korytach cieków. Na podstawie zaobserwowanych reakcji naczyniowych roślin wodnych na działania techniczne w korycie rzeki, dokonano szczegółowej oceny jednego z tych czynników – zmian ekologicznych w korycie cieku. Badania terenowe prowadzono w latach 2007-2008, na 44 odcinkach nizinnych cieków Dolnego Śląska. Były one zlokalizowane w korytach uregulowanych lub konserwowanych oraz na odcinkach nieprzekształconych w wyniku działań antropogenicznych. Badania obejmowały identyfikację występujących w korycie gatunków naczyniowych roślin wodnych oraz określenie stopnia pokrycia przez nie dna. Badania wykazały, że wykonanie robót zarówno regulacyjnych jak i konserwacyjnych miało niekorzystny wpływ na skład gatunkowy naczyniowej roślinności wodnej. W większości przypadków usunięte w wyniku robót gatunki nie odtworzyły swego udziału w korytach przekształconych. Na niektórych odcinkach koryt obserwowano zagęszczenie gatunku mniejsze niż na odcinku nieobjętym działaniami technicznymi. Tylko w nielicznych przypadkach zagęszczenie danego gatunku na porównywanych odcinkach cieków było podobne. Wyniki te wskazują, że rozpatrywany w pracy czynnik ryzyka - ekologiczne skutki wykonania robót – kształtuje się na ogół na wysokim poziomie. Konsekwencją tego jest wysoki poziom ryzyka ekologicznego w przekształcanych ciekach. Z tego powodu każdy projekt związany z ingerencją techniczną w koryto cieku powinien mieć opracowany plan zarządzania ryzykiem ekologicznym.
8
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Zmiany w zbiorowiskach naczyniowej roślinności wodnej w ocenie ryzyka ekologicznego w ciekach

63%
Hachol J., Bondar-Nowakowska E.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2009
|
nr 05
W pracy przeprowadzono ocenę czynników ryzyka w ciekach, w których planowane jest wykonanie robót wodnych. Przedmiotem jej jest jeden z obszarów ryzyka ekologicznego – ryzyko zmian jakościowych i ilościowych w zbiorowiskach naczyniowej roślinności wodnej. Analiza oparta jest na badaniach terenowych, przeprowadzonych w sezonach wegetacyjnych 2007 i 2008 roku, na sześciu nizinnych rzekach Dolnego Śląska. W korytach tych cieków wykonano budowle wodne oraz roboty regulacyjne i konserwacyjne. Badania terenowe obejmowały identyfikację gatunków występujących w zbiorowiskach roślinności wodnej oraz ocenę jej zagęszczenia w dnie cieku. Do oceny tej zastosowano pięciostopniową skalę Braun-Blanqueta. Badania terenowe wykazały, że w naturalnych odcinkach koryt cieków występowało od 4 do 7 gatunków, a zagęszczenie roślin w dnie kształtowało się od 5 do 100%. W korytach cieków objętych ingerencją techniczną występowało od 0 do 5 gatunków, zaś zagęszczenie dochodziło do 25%. Świadczy to o tym, że wykonane inwestycje spowodowały zmiany jakościowe i ilościowe w zbiorowiskach naczyniowej roślinności wodnej, które należy rozpatrywać jako niekorzystne. Przedstawiono to w formie map ryzyka. Mogą one być bardzo przydatne w planach zarządzania ryzykiem ekologicznym w ciekach. Opracowanie ich, wymaga jednak pozyskiwania dalszych danych dotyczących oddziaływania robót wodnych na zbiorowiska roślinności.
9

Awifauna legowa miedzywala Odry w obrebie budowy Mostu Milenijnego we Wroclawiu

63%
Orlowski G., Bondar-Nowakowska E.
Acta Scientiarum Polonorum. Biologia
|
2004
|
tom 03
|
nr 1
39-51
10

Wydajnosc pracy niektorych maszyn do konserwacji ciekow melioracyjnych i wykonawstwo robot na tle wymagan srodowiska przyrodniczego

63%
Bondar-Nowakowska E., Dejas D.
Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Konferencje
|
1994
|
tom 03
|
nr 2
11-16
11

Współczesne problemy gospodarki wodnej i eksploatacji systemów melioracyjnych

63%
Pokladek R., Bondar-Nowakowska E.
Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie
|
2009
|
tom 52
|
nr 4
12

Wykonawstwo robot wodno-melioracyjnych a ryzyko zmian w srodowisku przyrodniczym

63%
Bondar-Nowakowska E., Dejas D.
Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Inżynieria Środowiska
|
2005
|
tom 26
93-99
13
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Wpływ czynników technicznych na stan ekologiczny małych i średnich cieków nizinnych

63%
Bondar-Nowakowska E., Hachol J.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2010
|
nr 13
W pracy przedstawiono ocenę stanu ekologicznego cieków nizinnych Dolnego Śląska, na podstawie jednego z biologicznych komponentów, składających się na ten stan – makrofitów wodnych. Badania terenowe prowadzono w latach 2007–2008 na ciekach nieprzekształconych, konserwowanych oraz regulowanych. Badania obejmowały identyfikację występujących w korycie gatunków makrofitów wodnych oraz określenie stopnia pokrycia przez nie dna. Na tej podstawie obliczono wskaźnik RI, służący do oceny stanu ekologicznego cieków. Badania wykazały, że stan ekologiczny cieków zależy od wielu czynników. W celu ich zidentyfikowania, przeanalizowano związek klasy stanu ekologicznego koryt cieków z ich parametrami technicznymi. Pod uwagę brano: szerokość dna, głębokość koryta, nachylenie skarp oraz spadek podłużny. Z analiz wynika, że oddziaływanie parametrów koryta na stan ekologiczny cieków było podobne w przypadku cieków o stanie zbliżonym do naturalnego, jak również przekształconych w następstwie działań technicznych. Na podstawie przeprowadzonych badań nie można jednak jednoznacznie stwierdzić czy parametry koryta, kształtowane w następstwie robót regulacyjnych i konserwacyjnych, wpływają na poprawę czy na pogorszenie stanu ekologicznego. Jest to związane z faktem, że oddziaływanie robót prowadzonych w korycie na makrofity wodne ma charakter dynamiczny. Dlatego, oceniając stan ekologiczny koryt cieków, należy zawsze brać pod uwagę czas, jaki upłynął od ich wykonania.
14
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Źródła ryzyka w realizacji oczyszczalni ścieków i kanalizacji

63%
Rybka I., Bondar-Nowakowska E.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2010
|
nr 08/1
Proces inwestycyjny w budownictwie zaczyna się od sformułowania idei przedsięwzięcia a kończy w momencie przekazania budowli do użytkowania. Składa się on z wielu etapów, z których na szczególną uwagę zasługuje etap realizacji obiektu. Wynika to ze specyfiki robót budowlanych, do których należy m.in. długoterminowość, niepowtarzalność i sezonowość większości prac, znaczne uzależnienie prowadzonych robót od warunków atmosferycznych oraz konieczność ingerencji w środowisko przyrodnicze. Czynników tych jest znacznie więcej, a w przypadku realizacji oczyszczalni ścieków i kanalizacji dochodzą jeszcze dodatkowe wymagania związane z funkcją tych obiektów w gospodarce wodno- -ściekowej. Wszystkie te czynniki powodują zagrożenia, które generują różnego rodzaju ryzyko. Powinno być ono uwzględniane już na etapie szacowania kosztów inwestycji budowlanej oraz opracowywania harmonogramów szczegółowych i ustalania czasu trwania robót. W pracy określono zdarzenia, które mogą wystąpić w trakcie wykonywania oczyszczalni ścieków oraz kanalizacji, których następstwem jest wzrost kosztów inwestycji oraz wydłużenie czasu jej trwania. Do oceny, czy opracowana lista zawiera najważniejsze źródła ryzyka wykorzystano metodę ankiet eksperckich. O opinię poproszono wybranych specjalistów mających długoletnią praktykę w wykonawstwie oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnych. Przeprowadzone badania pozwoliły na opracowanie listy zawierającej 24 zdarzenia, które mogą generować ryzyko kosztowe i harmonogramowe na etapie wykonywania oczyszczalni ścieków i kanalizacji. Na 8 zdarzeń z tej listy wskazali wszyscy eksperci. Świadczy to o dużym prawdopodobieństwie ich wystąpienia. Opracowana lista może być przydatna do tworzenia planów zarządzania ryzykiem w procesach inwestycyjnych mających na celu usprawnienie gospodarki wodno-ściekowej. Może ona również spowodować wzrost świadomości o istniejących zagrożeniach w wykonawstwie robót i ich konsekwencjach, a także skupić uwagę na potrzebie systemowego podejścia do zagadnień związanych z zarządzaniem ryzykiem w przedsiębiorstwie wykonawczym.
15

Zmiany w skladzie gatunkowym naczyniowych roslin wodnych po konserwacji ciekow

63%
Bondar-Nowakowska E., Hachol J.
Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie
|
2010
|
tom 10
|
nr 3[31]
41-48
16

Straty czasu pracy na budowach drenarskich i możliwości ich zmniejszenia

63%
Dejas D., Bondar-Nowakowska E.
Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Melioracja
|
1990
|
nr 38
17

An assessment of the ecological status of diverse watercourses of Lower Silesia, Poland

63%
Hachol J., Bondar-Nowakowska E.
Polish Journal of Environmental Studies
|
2012
|
tom 21
|
nr 1
This paper presents an assessment of the ecological conditions of various small and medium-sized lowland watercourses of Lower Silesia, determined in part by using aquatic macrophytes as biological indicators of the health and condition of such watercourses. Research was based on the German PHYLIB system (The German Assessment for Macrophytes and Phytobenthos), which determines ecological status based on the RI index (Reference Index). Field studies were conducted during 2007-08 on various watercourses. Research included identifying the species of aquatic macrophytes found in the streambed, as well as determining the degree of coverage; on this basis the RI index was calculated. We found the ecological status of most of the tested sections to be defined either as poor (Class 4) or moderate (Class 3). Research found that the type of streambed had little effect on the number of aquatic macrophyte species or on the ecological condition of the watercourse. We observed that time played a critical role in affecting these indicators, especially over the period that elapsed from the moment when human technical interference was first observed.
18
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Weather conditions as a risk factor in sewage system constructions

63%
Bondar-Nowakowska E., Rybka I.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2011
|
nr 12
Construction works in the open air, in particular laying sewage systems, are susceptible to weather conditions. Weather conditions, such as very high or low emperatures, strong winds, intense and prolonged precipitation, interfere with work and they can even lead to cessation of construction. In consequence, the construction work lasts longer than originally assumed. On the other hand, it is impossible to alter weather. Therefore, it is vital to conduct a thorough identification of threats related to adverse weather conditions. This work makes an attempt to determine basic relationship between adverse weather conditions and the possibility of completing construction work according to a schedule. This analysis is a part of Schedule Risk Assessment. The findings show that the frequency of adverse weather occurrence is high and it affects schedule risk with special regard to air temperatures below -5°C and above 25°C. Thus, before starting construction, the probability of adverse weather conditions should be considered. Accurate identification of weather factors during the planning phase may help in accumulation of adequate reserves. Therefore, any unavoidable circumstances that are forced by adverse weather seem to be allowed in the schedule. This work focuses on air temperature, precipitation and wind because of their greater impact on construction. The presented research covers one calendar year. The conducted analysis proves that adverse weather conditions during construction are risk triggers. To asses its true significance further research is needed, especially concerning longer time of observation.
19
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Zarządzanie jakością sprawności cieków

63%
Bondar-Nowakowska E., Hachol J.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2010
|
nr 01
W pracy opisano proces utrzymywania w stanie zdatności koryt cieków oraz przedstawiono analizę problemów związanych z zarządzaniem jakością tego procesu w aspekcie sprawności cieku. O sprawności cieku decydują jego użytkowanie oraz prace konserwacyjne. Działania te charakteryzują się dobrą jakością, gdy zapewniony jest właściwy stan techniczny koryta cieku, odpowiednia jego przepustowość, a także dobry stan ekologiczny. Na przepustowość koryta cieku i jego stan ekologiczny w dużym stopniu wpływa ilość występujących w nim roślin wodnych. Dlatego ważnym elementem zarządzania jakością sprawności cieku jest kontrolowanie i ocena zagęszczenia naczyniowych roślin wodnych w jego korycie. W celu rozpoznania problemu zarastania koryt, w latach 2007–2009, badano cieki nizinne Dolnego Śląska. Z badań wynika, że zarastanie koryta rozpoczyna się zaraz po wykonaniu robót konserwacyjnych. Rozwój roślinności wodnej w korycie cieku jest na ogół bardzo intensywny. Z tego powodu prawidłowe utrzymywanie koryta cieku wymaga cyklicznego prowadzenia robót konserwacyjnych. Roboty te składają się z wielu powiązanych z sobą działań technicznych. W pracy wykazano, że każde z tych działań ma wpływ na sprawność cieku. Przeprowadzone badania i analizy świadczą, że zarządzanie jakością utrzymywania cieków wymaga ustalenia kryteriów oceny jakości tego procesu. Kryteria te powinny uwzględniać aspekty techniczne i ekologiczne.
20
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Wpływ sposobu zagospodarowania strefy przybrzeżnej cieków na naczyniowe rośliny wodne

63%
Hachol J., Bondar-Nowakowska E.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
|
2014
|
nr II/3
W pracy dokonano ocenę wpływu sposobu zagospodarowania strefy przybrzeżnej małych i średnich cieków nizinnych na skład zbiorowisk naczyniowych roślin wodnych. Badania terenowe wykonano w latach 2011-2012, na 20 odcinkach badawczych zlokalizowanych w korytach wybranych cieków Dolnego Śląska. Obejmowały one ocenę zagospodarowania strefy przybrzeżnej, a także identyfikację gatunków naczyniowych roślin wodnych oraz określenie stopnia pokrycia przez nie dna. Na podstawie tych danych obliczono wskaźnik różnorodności gatunkowej Shannona- Wienera, wskaźnik równocenności Pielou oraz wskaźnik niedoboru gatunkowego dla każdego odcinka badawczego. Z przeprowadzonych badań i analiz wynika, że sposób zagospodarowania strefy przybrzeżnej ma wpływ na skład jakościowy i ilościowy zbiorowisk naczyniowej roślinności wodnej. Najwyższe wartości rozpatrywanych wskaźników charakteryzowały odcinki koryt, w których strefie przybrzeżnej występowały nieużytki, takie jak tereny podmokłe, zakrzaczenia i wysokie ziołorośla. Natomiast najniższe wartości wszystkich porównywanych wskaźników wystąpiły na odcinkach leśnych.
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.