Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 50

Liczba wyników na stronie
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników

Wyniki wyszukiwania

help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
W realizowanym w latach 1993-1996 projekcie badawczym uzyskano szczegółową charakterystykę gleb mineralnych i hydrogenicznych makroregionu Pojezierza Mazurskiego i mezoregionu Równiny Sępopolskiej na tle wydzielanych na tym terenie 9 typach krajobrazu młodoglacjalnego. Występująca wyraźna południkowa zmienność i zróżnicowane właściwości pokrywy glebowej wskazują na konieczność wyodrębnienia trzech obszarów, w których zachowanie równowagi ekologicznej środowiska wymaga odmiennego postępowania. Podstawową funkcją odpornego na zmiany i degradację obszaru północnego z przewagą gleb ciężkich i małą powierzchnią siedlisk hydrogenicznych powinna być produkcja rolnicza. W środkowym obszarze pojeziernym wyróżniającym się wyjątkowymi walorami przyrodniczymi, proekologiczne użytkowanie gleb ma znaczenie priorytetowe. Na tym terenie koncentrują się zagrożenia erozyjne. W ostatnich latach ujemnym zjawiskiem jest koniunkturalne użytkowanie ziemi. Szczególną rolę w środowisku odgrywają gleby hydrogeniczne występujące przeważnie na małych obiektach. Przedstawiono zasady ich użytkowania, ochrony i renaturalizacji w dopasowaniu do właściwości siedlisk. Obszar południowy wyróżnia się dominacją - wymagających ulepszania - gleb lekkich oraz znacznym areałem podatnych na przesuszenie i przemiany gleb hydrogenicznych. Podsiąkowy, topogeniczny sposób zasilania siedlisk sprawia, że regulowanie stosunków wodnych można przeprowadzać tylko na dużym terenie. Z tego względu użytki zielone, grunty orne oraz lasy powinny zajmować odrębne obszary z dostosowanym do ich wymagań uwilgotnieniem gleb.
5
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Paludologia jako nauka o mokradlach

100%
W ostatnich latach pojawił się w literaturze naukowej termin paludologia rozumiany jako nauka o mokradłach. Na Wydziale Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie wykładany jest przedmiot Paludologia. Przyjęto, że mokradła określane też jako siedliska hydrogeniczne są to miejsca silnie uwodnione ze specyficzną florą i fauną przystosowaną do nadmiaru wody. Wynikiem dużego uwilgotnienia jest akumulacja utworów hydrogenicznych głównie w postaci torfu, ale również mułu i gytii. Najważniejszymi mokradłami są torfowiska, mułowiska i gytiowiska. Uznano za celowe zaliczanie do mokradeł także odwodnionych i przeobrażonych siedlisk hydrogenicznych użytkowanych rolniczo, występujących pod lasami lub będących nieużytkami. Uzasadnieniem jest mokradłowa geneza tych siedlisk oraz możliwość ich renaturyzacji czyli odtwarzania pierwotnych warunków siedliskowych. Paludologia uznaje za konieczne odejście od traktowania mokradeł głównie jako obszarów ważnych gospodarczo. Wskazuje na szczególną rolę tych terenów w środowisku przyrodniczym polegającą na gromadzeniu materii organicznej i kształtowaniu stosunków wodnych. Mokradła będące miejscem bytowania specyficznych gatunków roślin i zwierząt istotnie zwiększają różnorodność biologiczną. Podkreśla się jednocześnie małą odporność mokradeł na zmiany w środowisku. Dlatego dużego znaczenia nabiera zachowanie mokradeł w krajobrazie, ochrona ich cennych walorów przyrodniczych oraz zrównoważone, proekologiczne użytkowanie. Tak rozumiane zadania wychodzące naprzeciw trendom nauki światowej są obszarem działania paludologii.
Odwodnienie gleb hydrogenicznych wzmaga procesy mineralizacji materii organicznej, którym towarzyszy uwalnianie azotu mineralnego w formie N-NH₄ i N-NO₃. W warunkach Polski w ciągu sezonu wegetacyjnego może uwolnić się z 1 ha od kilkudziesięciu do ponad 1000 kg N mineralnego. Przebieg mineralizacji jest wyraźnie zróżnicowany w wydzielonych prognostycznych kompleksach wilgotnościowych (PKWG). Modyfikowany jest następnie sposobem użytkowania, nawożenia i nawod­nienia. Nasilona mineralizacja powoduje zmniejszanie się miąższości gleb, wzbogacanie wód grun­towych w azotany oraz straty azotu. Konieczne jest ograniczanie i kontrola tego procesu według zasad podanych w artykule.
W pracy przedstawiono procesy degradacji na odwodnionych torfowiskach trzech typów krajobrazów Pojezierza Mazurskiego. Stwierdzono, że w krajobrazie pagórkowatym i wzgórzowym soligeniczny typ hydrologicznego zasilania oraz procesy deluwialne obniżają degradację torfowisk. Odwodnionym obiektom łatwo przwrócić stan naturalny. W krajobrazie sandrowym o topogenicznym typie zasilania skutki odwodnienia mają daleki zasięg, a torfowiska narażone są na procesy degradacji. Ich renaturalizacja jest trudna. W warunkach krajobrazu równinnego i falistego, gdzie dominuje spływowy fluwiogeniczny typ zasilania degradacja torfowisk uzależniona jest od lokalnych warunków siedliskowych.
Wykonywane w latach 1993-1996 prace pozwoliły na uzyskanie szczegółowej charakterystyki warunków siedliskowych Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej. Jest to obszar o unikalnych walorach przyrodniczych, dużym stopniu naturalności zbiorowisk roślinnych, zróżnicowanej strukturze użytkowania ziemi oraz stosunkowo małym zanieczyszczeniu. Podczas badań zebrano informacje o najważniejszych czynnikach erozjotwórczych, do których zalicza się budowę i właściwości gleb, a następnie ukształtowanie terenu, strukturę użytkowania i sposób rozmieszczenia użytków w krajobrazie. W pracy przedstawiono ocenę potencjalnych zagrożeń erozyjnych pokrywy glebowej Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej. Przeprowadzone badania wykazały, że zagrożenia pokrywy glebowej Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej są wyraźnie zróżnicowane w zależności od warunków siedliskowych, których odmienność dobrze wyraża się w dziewięciu rodzajach krajobrazu młodoglacjalnego, a następnie w trzech strefach krajobrazowych. W celu lokalizacji występowania w jednostkach krajobrazowych zjawisk erozyjnych o różnym stopniu natężenia, opracowano syntetyczną mapę obszarów zagrożenia erozją.
Praca zawiera ogólną charakterystykę makroregionu Poj. Mazurskiego i sąsiadującego z nim mezoregionu Równiny Sępopolskiej. Przedstawiono miejsce obu jednostek w systemie regionalizacji fizycznogeograficznej kraju, strukturę użytkowania ziemi oraz ocenę występujących zagorożeń środowiska. Wyróżniający się unikalnymi walorami środowiska makroregion Poj. Mazurskiego cechuje się większym od średniej krajowej udziałem wód, a także większą powierzchnią lasów oraz użytków zielonych. Mniej niż przeciętnie w kraju występuje gruntów ornych. Równina Sępopolska jest typowym obszarem rolniczym słabo zalesionym, z dużym udziałem gruntów ornych oraz łąk i pastwisk. Na całym omawianym obszarze jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej zmniejsza się systematycznie od północy ku południu. Wskaźnik jakości rpp waha się od 80 punktów na Równinie Sępopolskiej do 50 punktów w mezoregionie Równiny Mazurskiej. Aktualnie zagrożenie środowiska jest małe.
W artykule przedstawiono wyniki waloryzacji pokrywy glebowej wybranych powierzchni wzorcowych reprezentujących typowe obszary młodoglacjalne Polski północno-wschodniej. Waloryzację przeprowadzono opracowaną w Katedrze Gleboznawstwa i Ochrony Gleb UWM w Olsztynie metodą polegającą na punktowej ocenie wybranych cech pokrywy glebowej. Prace wykonywane były na trzech reprezentatywnych powierzchniach wzorcowych w makroregionie Pojezierza Mazurskiego i mezoregionie Równiny Sępopolskiej występujących w trzech strefach krajobrazowych. Jest to strefa równin zastoiskowych, wysoczyzn morenowych oraz równin sandrowych. Przeprowadzona waloryzacja wykazała bardzo duże zróżnicowanie pokrywy glebowej. Różnice te mają istotny wpływ na sposób użytkowania, występujące zagrożenia i potrzeby ochrony. W strefie równin zastoiskowych reprezentowanych przez powierzchnię Dzietrzychowo wysoko ocenione gleby mineralne (58,6 punktów) pozwalają na prowadzenie intensywnej gospodarki rolnej nie zagrażającej środowisku. Na powierzchni Baranowo w strefie wysoczyzn morenowych gleby mineralne zostały ocenione korzystnie (40,9 punktów). Ich zagrożeniem może być erozja wodna. Ważną rolę na badanym obszarze odgrywają gleby hydrogeniczne, których właściwości ułatwiają ochronę i renaturyzację. Nisko ocenione piaszczyste gleby mineralne powierzchni Siódmak w strefie równin sandrowych (16,5 punktów) są mało odporne na zagrożenia i degradację. Dużej troski wymagają ulegające niekorzystnym przemianom gleby hydrogeniczne (28,2 punktów). Z tego względu gospodarowanie proekologiczne na terenach sandrowych jest szczególnie potrzebne.
W celu ustalenia kierunków i wielkości zmian zachodzących w glebach Poj. Mazurskiego wytypowano na tym obszarze 13 reprezentatywnych profili, w których wyjściowe analizy gleby wykonywane w latach 1965-1976 porównano z wynikami oznaczeń z roku 1994. Profile usytuowane były na glebach lekkich równin sandrowych, glebach średnich wzgórz morenowych oraz glebach ciężkich równin zastoiskowych. W ciągu badanego okresu nastąpił znaczny spadek zawartości próchnicy, zwłaszcza w glebach lekkich oraz wierzchniej warstwie gleb średnich. Stwierdzano stałe ubywanie dostępnego magnezu przybierające duże rozmiary w glebach ciężkich. Pozytywnym zjawiskiem jest obniżanie kwasowości najbardziej widoczne w glebach średnich. Nie uległy istotnym zmianom właściwości sorpcyjne gleb, a także ich zasobność w dostępny fosfor i potas.
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 3 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.