This article presents a comparison of nitrogen balances obtained on the basis of different methodologies applied in Poland and other countries to estimate N loss potential from agricultural sources. In the study, data from 130 agricultural farms situated in four regions, Wielkopolska, Lubuskie, Dolny Śląsk, and Opole, were used. Some of the analyzed farms were situated in nitrate vulnerable zones (NVZs). Seven types of 'field surface' and four types of 'farmgate' balances were selected. The comparison of the selected balances revealed considerable discrepancies in the results reaching 50 kgN‧ha⁻¹ in the case of field surface balances. With regard to 'farmgate' balances, differences in individual groups of farms sometimes exceeded 50 kg N‧ha⁻¹
W pracy przedstawiono wyniki badań jakości wód jezior Niepruszewskiego i Tomickiego, usytuowanych w rolniczej zlewni Samicy Stęszewskiej. Badania stanowią część szerokiego projektu badawczego, dotyczącego obiegu biogenów w agroekosystemach i zanieczyszczania wód. Zlewnię cechuje przewaga gruntów ornych (72% pow.), mała lesistość (12%), duży udział gleb lekkich, intensywna gospodarka rolna i dość gęsta zabudowa wiejska. Woda w Jeziorze Niepruszewskim w 1999 roku nie odpowiadała normom z powodu wysokiej wartości miana coli. W 2000 roku zarówno w Jez. Niepruszewskim jak i w Jez. Tomickim jakość wody odpowiadała III klasie czystości. Wysoki poziom składników biogennych, chlorofilu i suchej masy sestonu oraz mała widzialność krążka Secchiego świadczą o postępującej eutrofizacji obydwu jezior. W stosunku do wcześniejszych badań PIOŚ (1994 r.) w Jeziorze Niepruszewskim nastąpiło obniżenie wielkości BZT₅ oraz zawartości azotu mineralnego chlorofilu, pogorszyły się natomiast warunki tlenowe, widzialność krążka Secchiego, poziom fosforu oraz miano coli. W stosunku do badań OBKOŚ (1982 r.) w Jeziorze Tomickim zmniejszyła się zawartość fosforu i wielkość BZT₅, pogorszył się natomiast stan sanitarny, poziom azotu mineralnego i warunki tlenowe.
Rozpoznano kierunki i poziom produkcji w wybranych gospodarstwach Wielkopolski, pod kątem zużycia nawozów mineralnych, produkcji i zużycia nawozów naturalnych, terminów oraz dawek zastosowanych nawozów, przechowywania nawozów naturalnych i częstotliwości ich usuwania, oraz obsady zwierząt w DJP na ha. Badania koncentrowały się w głównej mierze na obszarach narażonych na azotany pochodzenia rolniczego wyznaczonych na podstawie zaleceń Dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. oraz na obszarach o intensywnej produkcji rolniczej. W pracy przedstawiono wyniki badań uzyskanych w wyniku ankietyzacji indywidualnych gospodarstw rolnych różniących się kierunkiem oraz intensywnością produkcji. Badania wykazały, że obsada zwierząt w wybranych gospodarstwach indywidualnych, obliczona w DJP na ha, często przekraczała dozwoloną w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej obsadę 1,5 DJP na ha. Średnie zużycie azotu zawartego w nawozach naturalnych w większości przypadków nie przekraczało dozwolonej ilości 170 kg⋅ha⁻¹. W zakupionych nawozach mineralnych gospodarstwa wniosły średnio 92,2 kg N⋅ha⁻¹. Zbyt mała powierzchnia płyt obornikowych oraz zbiorników na płynne nawozy naturalne lub często ich brak, powodowały nieracjonalną gospodarkę tymi nawozami, co stanowiło potencjalne zagrożenie dla środowiska, w szczególności jakości wód.