Właściwości chemiczne trzciny i wierzby ze złóż gruntowych małych oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich

• Autorzy: Jozwiakowski K.

Warianty tytułu

EN

Chemical properties of reed and willow from ground beds of small wastewater treatment plants on rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dzięki możliwości pobierania i gromadzenia biogenów oraz pierwiastków śladowych, a także możliwości regeneracji wegetatywnej po ścięciu, niektóre gatunki wierzby i trzciny od wielu lat są stosowane w ochronie środowiska do oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych. W pracy przedstawiono wyniki badań wybranych właściwości chemicznych, corocznie ścinanych krzewów wierzby wiciowej (Salix viminalis L.) i trzciny pospolitej (Phragmites australis Cav. Trin. Ex Steud.). Badania prowadzono w latach 2002-2004, na złożach gruntowo-roślinnych 2 małych oczyszczalni ścieków w woj. lubelskim. Obiekty te charakteryzuje podobna technologia oczyszczania ścieków. Różnią się one jednak powierzchnią złoża, sposobem doprowadzania ścieków, jak również obciążeniem hydraulicznym oraz ładunkiem zanieczyszczeń. Z badań wynika, że łodygi wierzby wykazują większe zdolności kumulacyjne azotu i fosforu niż łodygi trzciny. Natomiast zawartość potasu w wierzbie i trzcinie kształtuje się na podobnym poziomie. Rośliny nie pobierają pierwiastków biogennych ze ścieków w ciągu całego roku, lecz tylko w okresie wegetacyjnym. Ze względu na dużą zawartość tych związków w liściach oraz łodygach wskazane jest coroczne usuwanie roślin ze złoża. W przypadku pozostawienia ich następuje uwalnianie biogenów do środowiska, co może objawiać się wzrostem stężenia tych składników w ściekach odpływających ze złóż. Ze względu na dużą zawartość biogenów liście trzciny i wierzby po kompostowaniu można wykorzystać do użyźniania gleby. Poza wykorzystywaniem wierzby w oczyszczalniach ścieków, dość powszechnym zastosowaniem tej rośliny jest plecionkarstwo. Wierzba może też być wykorzystana m.in. do faszynowania brzegów rzek i kanałów oraz do rekultywacji stromych skarp. Poza wykorzystaniem w oczyszczalniach ścieków, nadziemne części pędów trzciny są stosowane do wyrobu mat izolacyjnych w budownictwie oraz w produkcji bardzo popularnych pokryć dachowych. Trzcina ma również zastosowanie w przemyśle papierniczym w produkcji celulozy.

EN

Due to their ability to uptake and accumulate trace elements, as well as to regenerate after cutting, some species of willow and reed have been used for many years in environmental protection to purify sewage and neutralize sludge. The paper presents the results of the investigation on selected chemical properties of the osier willow shrubs (Salix viminalis L.) and common reed (Phragmites australis Cav. Trin. Ex Steud.) cut every year. The research was conducted on ground-plant beds in two small sewage treatment plants in the Lubelskie voivodeship in 2002–2004. Both plants use a similar wastewater treatment technology. Their bed areas, the ways in sewage is supplied, hydraulic loading, and pollutant load are different, though. According to the results, willow stems show a greater ability to accumulate nitrogen and phosphorus than reed stems. However, the potassium content in both willow and reed is at a similar level. Plants do not uptake nutrients from sewage for a whole year but only in a vegetation season. Yearly removal of plants from the groundplant beds advisable due to high concentration of assimilated nutrients in leaves and stems. In flora remains on the bed, nutrient release to an environment occurs and the concentration of liberated may increase in the outflowing sewage. Owing to high nutrient content, reed blades and willow leaves may be used after composting for soil fertilization. Besides the use of willow in water purification, this plant is commonly used for wickerworks. Willow may be also used as the fascine to protect river and channel banks as well as to revet. Apart from sewage treatment plants, above ground reed sprouts are used in building industry, in the production of insulating mats (damp course) and roofing. Reed is also the raw material in paper industry, in the production of cellulose.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; oczyszczalnie sciekow; oczyszczalnie male; zloza gruntowo-roslinne; wierzba wiciowa; Salix viminalis; trzcina pospolita; Phragmites australis; wlasciwosci chemiczne; pierwiastki biogenne; akumulacja

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2005
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.5-14,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jozwiakowski K.

• Katedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego, Akademia Rolnicza w Lublinie, ul.Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin

Bibliografia

• Agopsowicz M., Limanowska B., Jankowska R. Możliwości wykorzystania wierzb w ochronie środowiska. Materiały Seminarium pt. „Hydrobotaniczne metody oczyszczania ścieków z uwzględnieniem aspektów projektowania, wykonawstwa, eksploatacji, upowszechniania warunków progowych stosowania tegotypu rozwiązań”. MOŚZNiL, Warszawa 1995.
• Białkiewicz F. Możliwości wykorzystania ścieków miejskich w produkcji wierzby krzewiastej. Sylwan, 113 (4), 1969, s. 43–55.
• Brix H. Treatment of wastewater in the rhizosphere of wetland plants - the root - zone method. Water Science Technology, vol. 19, 1987, s. 107–118.
• Cooper P.F., Hobson J.A., Jones S. Sewage treatment by reed bed systems, the present situation in the UK. Journal of the Institution of Water and Environment Managements. vol. 3, no. 1, 1989, s. 60–74.
• Frankowski K., Jeżewski Z., Chodorowski P. Wiklina uprawa i przerób. PWRiL, Warszawa 1961.
• Gajewska M., Obarska-Pempkowiak H. Retencja i usuwanie związków azotu w hybrydowych systemach hydrofitowych. Zesz. Nauk. Politechniki Białostockiej, Nauki Tech. 2001 nr 142, Inżynieria Środowiska z. 15, 2001, s. 183–191.
• Jóźwiakowski K., Węgorek T., Zubala T. Rozwój i produktywność wierzby wiciowej (Salix Viminalis L.) na złożach gruntowo-roślinnych przydomowych oczyszczalni ścieków. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, z. 475, 2001, s. 103–109.
• Kalisz L., Sałbut J. Wykorzystanie makrofitów do oczyszczania ścieków w tzw. oczyszczalniach korzeniowych. Wyniki badań i zalecenia. Instytut Ochrony Środowiska. Warszawa, 1996, s. 117.
• Obarska-Pempkowiak H. Oczyszczanie ścieków metodą hydrobotaniczną z wykorzystaniem filtrów gruntowych i stawów ściekowych. Rozpr. Zesz. Nauk. Politechniki Gdańskiej, nr 489, Budownictwo wodne 3, 1992, s. 96.
• Obarska-Pempkowiak H. Retention of selected heavy metals: Cd, Cu, Pb in a hybrid wetland system. Materials of 7th International Conference on Wetland Systems for Water Pollution Control, Florida, November 2000, vol. 3, 2000, s. 1285–1294.
• Obarska-Pempkowiak H. Oczyszczalnie hydrofitowe. Wyd. Politechnika Gdańska, 2002, s. 213.
• Orlik T., Jóźwiakowski K., Łoszak J. Oczyszczanie ścieków na złożu trzcinowym w Sobieszynie. Inżynieria Środowiska z. 21, Zesz. Nauk. AR w Krakowie nr 382, 2001, s. 297–303.
• Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Katalog, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 1991.
• Ozimek T, Renman G. Rola helofitów w oczyszczalniach hydrobotanicznych. Materiały II Międzynarodowej Konferencji Nauk.-Techn., AR w Poznaniu, wrzesień 1996 r. s. 109–118.
• Perttu K. L. Plantacje energetyczne. Aura 3, 1992, s. 10–11.
• Tanner C.C. Plants as ecosystem engineers in subsurface – flow treatment wetlands. Materials of 7th International Conference on Wetland Systems for Water Pollution Control, Florida, November 2000, vol. 2, s. 805–812.