Woda jako czynnik roznicujacy i waloryzujacy srodowisko rolnicze

• Autorzy: Okruszko H
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Woda odgrywa istotną rolę w różnicowaniu środowiska przyrodniczego i rolniczego, zarówno w różnych strefach klimatycznych kształtowanych przez różnicę między opadem a ewapotranspiracją, jak też w poszczególnych strefach. Zróżnicowanie wewnątrzstrefowe jest związane z rozrządem wody kształtowanym przez geomorfologię terenu. Zasadnicze zróżnicowanie warunków wodnych wyraża się powstawaniem siedlisk autogenicznych i hydrogenicznych. Szczególnie istotna jest działalność w zakresie gospodarki wodnej w siedliskach hydrogenicznych. Gospodarka ta musi być dostosowana do zróżnicowań, określanych mianem warunków hydroekologicznych, występujących w tych siedliskach. Warunki te mają ścisły związek z typami hydrologicznego zasilania, zależnymi od geomorfologii terenu, co odzwierciedla się w prawidłowościach widocznych w krajobrazie. Siedliska hydrogeniczne wpływają na środowisko rolnicze przez czynniki abiotyczne (warunki mikroklimatyczne) i biotyczne (elementy flory i fauny). Przyczyniają się do zwiększenia bioróżnorodności środowiska, a tym samym zachowania w nim równowagi ekologicznej. Są istotnym elementem waloryzacji środowiska prowadzonej pod kątem gospodarczym oraz jego ochrony. W siedliskach hydrogenicznych istotne znaczenie ma bilans glebowej masy organicznej, na podstawie którego wyróżnia się fazy akumulacji i decesji w rozwoju tych siedlisk. Rodzaje powstających utworów hydrogenicznych są podstawą podziału siedlisk na torfowe, mułowe i madowe. Ich geneza ma ścisły związek z dynamiką wód gruntowych i powierzchniowych w środowisku. Zadania gospodarki wodnej w siedliskach hydrogenicznych muszą być ściśle dostosowane do ich zróżnicowań, kształtowanych przez warunki hydroekologiczne i typy hydrologicznego zasilania. Łączenie hydrologicznych charakterystyk siedlisk z charakterystykami glebowymi, wyrażanymi pojęciem prognostycznych kompleksów wilgotnościowo-glebowych, prowadzi do różnicowania siedliska na potencjalnie hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe, którym na podstawie wyników badań są przypisane określone wartości liczbowe, pozwalające na planowanie i projektowanie gospodarki wodnej na zasadzie modelowania matematycznego.

EN

Water plays an important role in differentiating natural and agricultural environment, both in various climatic zones shaped by the difference between precipitation and evapotranspiration as well as within particular zone. Within-zone differentiation is coupled with water distribution dependent on the geomorphology of the area. Basic differentiation of water conditions reflects in the formation of autogenic and hydrogenic habitats. Water management in hydrogenic habitats is of special importance. This management must be adopted to variations of the so called hydro-ecological conditions that occur in the habitats. Hydro-ecological connditions are closely connected with the type of geomorpho- logy related hydrologie alimentation, which is reflected by the landscape properties. Hydrogenic habitats affect the agricultural environment through abiotic (microclimate) and biotic (elements of flora and fauna) factors. They enhance environmental biodiversity stabilizing thus ecological equilibrium. They are an important element of environmental evaluation done for the economic and conservation reasons. Budget of the soil organic matter is important in the hydrogenic habitats. Basing on this budget one can distinguish accumulation and decession phase in the habitat development. Types of the produced hydrogenic formations serve for the division of habitats into peat, mud and alluvial types. Their origin is closely connected with the dynamics of ground and surface waters in the environment. Water management in hydrogenic habitats must be closely adopted to their differentiation shaped by the hydro-ecological conditions and by the types of hydrologie alimentation. Coupling of hydrologie characteristics of the habitats with the soil properties (expressed in terms of prognostic soil-moisture complexes) leads to differentiating the habitat into the potentially hydrogenic moisture sites of the prescribed numerical values, which enable planning and designing mathematically modeled water management.

Słowa kluczowe

PL

warunki siedliskowe; srodowisko przyrodnicze; waloryzacja; siedliska hydrogeniczne; srodowisko rolnicze; warunki wodne; gospodarka wodna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1998
• Tom: 459
• Opis fizyczny: s.11-27,bibliogr.

Twórcy

autor

Okruszko H

• Instytut Melioracji i Uzytkow Zielonych, Falenty, 05-090 Raszyn

Bibliografia

• DEMBEK W. 1993. Rodzaje torfowisk soligenicznych oraz ich znaczenie przyrodnicze i rolnicze. Wiad. IMUZ t. 17 z. 3: 11-36.
• DEMBEK W., OŚWIT J. 1992. Rozpoznanie warunków hydrologicznego zasilania siedlisk mokradłowych. Bibl. Wiad. IMUZ 79: 15-38.
• KACA E., CZAPLAK I. 1996. Koncepcja gospodarowania wodą w zmeliorowanej i intensywnie użytkowanej części doliny Górnej Narwi. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 428: 183-194.
• KOSSAKOWSKA-CEZAK U., OLSZEWSKI K., PRZYBYLSKI G. 1991. Klimat Kotliny Biebrzańskiej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 372: 119-162.
• MAZUR E. 1995. Słownik ekologii i ochrony środowiska. Uniw. Szczeciński: 251 ss.
• OKRUSZKO H. 1969. Powstanie mułów i gleb mułowych. Rocz. Glebozn. t. 20 z. 1: 25-49.
• OKRUSZKO H. 1979. Zasady prognozowania warunków wilgotnościowych w glebach hydrogenicznych według koncepcji kompleksów wilgotnościowo-glebowych. Bibl. Wiad. IMUZ nr 58: 7-20.
• OKRUSZKO H. 1983. Zróżnicowanie warunków hydrologicznych mokradeł w aspekcie ich melioracji. Wiad. IMUZ t. 12 z. 1: 13-31.
• OKRUSZKO H. 1992. Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. Bibl. Wiad. IMUZ 79: 5-14.
• OKRUSZKO T., TYSZEWSKI S., PUSŁOWSKA D. 1996. Optymalizacja zasad gospodarowania wodą w dolinie Górnej Narwi z uwzględnieniem ochrony siedlisk hydrogenicznych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 428: 155-166.
• OŚWIT J. 1973. Warunki rozwoju torfowisk w dolinie Dolnej Biebrzy na tle stosunków wodnych. Rocz. Nauk Rol. Ser. D z. 143: 80 ss.
• OŚWIT J., DEMBEK W., WSZOŁA A. 1996. Walory przyrodnicze i krajobrazowe doliny Górnej Narwi oraz podstawy ich ochrony. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 428: 103-112.
• ROGUSKI W. 1975. Proces grądowienia i różnicowania się bagiennych łąk w dorzeczu Noteci. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 169: 11-30.
• SZUNIEWICZ J. 1979. Charakterystyka kompleksów wilgotnościowo-glebowych pod kątem parametrów systemu melioracyjnego. Bibl. Wiad. IMUZ nr 58: 29-50.
• SZUNIEWICZ J., CHURSKA Cz., CHURSKI T. 1992. Potencjalne hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe i ich zróżnicowanie pod względem dyspozycyjnych zapasów wody użytecznej. Bibl. Wiad. IMUZ 79: 69-93.
• WILLIAMS P.D., MICE P.E. 1994. From reclamation to restoration - changing perspectives in wetland management. W: Wetland management. Londyn: Thomas Telford: 1-8.
• ŻUREK S. 1990. Identyfikacja torfowisk topogenicznych. Wiad. Melior. Nr 1-3: 21-24.