Ocena składu chemicznego ziarna wybranych odmian żyta (zyto L.) z uprawy ekologicznej i konwencjonalnej

• Autorzy: Lyson E. , Biel W.

Warianty tytułu

EN

Assessing chemical composition of grain of some selected rye (Secale cereale L.) cultivars from organic and conventional crops

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żywność ekologiczna jest dla konsumentów synonimem wysokiej jakości oraz gwarancji bezpieczeństwa produkcji. W związku z tym celem pracy była analiza składu podstawowego (suchej masy, białka ogółem, tłuszczu surowego, włókna surowego, związków mineralnych w postaci popiołu ogółem i węglowodanów ogółem), frakcji błonnika (NDF – błonnika neutralnodetergentowego, ADF – błonnika kwaśnodetergentowego, ADL – ligniny kwaśnodetergentowej, HCEL – hemicelulozy i CEL – celulozy) oraz makroelementów (wapnia, fosforu, potasu i sodu) ziarna czterech odmian żyta ozimego (‘Visello’, ‘Kapitan’, ‘Kondukt’, ‘Dukato’), pochodzących z upraw ekologicznej i konwencjonalnej. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że ziarno żyta z produkcji ekologicznej zawierało średnio o 9,4 g/kg s.m. mniej białka niż ziarno z uprawy konwencjonalnej (p ≤ 0,05). Ziarno to zawierało również istotnie mniej: popiołu ogółem, NDF, ADL i potasu w porównaniu z ziarnem żyta z uprawy konwencjonalnej. Badane odmiany żyta również różniły się między sobą. W ziarnie odmiany ‘Kondukt’ było istotnie więcej: białka ogółem, włókna surowego oraz wapnia w porównaniu z pozostałymi odmianami. Na podstawie przeprowadzonych badań nie stwierdzono korzystnego wpływu ekologicznego systemu uprawy ziarna żyta ozimego na jego skład chemiczny.

EN

For consumers, organic food is the byword for high quality and guarantee of production safety. Therefore, the objective of the research study was the analysis of the basic composition (i.e. dry matter, total protein, crude fat, crude fibre, mineral compounds in the form of total ash and total carbohydrates) of four winter rye cultivars (‘Visello’, ‘Kapitan’, ‘Kondukt’, ‘Dukato’) derived from organic and conventional crops as well as the analysis of the fibre fractions (NDF – neutral detergent fibre, ADF – acid detergent fibre, ADL – acid detergent lignin, HCEL – hemicellulose, CEL – cellulose) and macro- elements (calcium, phosphorus, potassium, sodium) therein. Based on the analysis research, it was found that the content of crude protein in rye grain from organic crops was, on average, 9.4 g/kg of d.m. lower compared to that in the rye grain from conventional crops (p ≤ 0.05). Moreover, the rye grain from organic crops contained significantly lower amounts of: total ash, NDF, ADL, and potassium compared to the rye grain from conventional crops. Also, the rye cultivars analyzed differed from each other. Compared to others cultivars, the grain from the ‘Kondukt’ cultivar contained significantly more crude protein, crude fibre, and Ca. Based on the research performed, it was concluded that the organic farming of winter rye grain had no beneficial effect on its chemical composition.

Słowa kluczowe

PL

zyto; zyto ozime; odmiany roslin; Secale cereale; uprawa ekologiczna; uprawa konwencjonalna; ziarno; sklad chemiczny; makroelementy; wlokno surowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość
• Rocznik: 2016
• Tom: 23
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.91-101,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lyson E.

• Katedra Hodowli Trzody Chlewnej, Żywienia Zwierząt i Żywności, Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Doktora Judyma 10, 71-460 Szczecin

autor

Biel W.

• Katedra Hodowli Trzody Chlewnej, Żywienia Zwierząt i Żywności, Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Doktora Judyma 10, 71-460 Szczecin

Bibliografia

• [1] AOAC: Official methods of analysis of AOAC International. 19th ed. Gaithersburg 2012.
• [2] Berg A. O.: Screening for osteoporosis in postmenopausal women: Recommendations and rationale. Am. J. Nurs., 2003, 103 (1), 73 - 80.
• [3] Björk I., Östman E., Kristensen M., Anson M. N., Price R. K., Haenen G. R. M. M., Havenaar M., Knudsen K. E. B., Frid A., Mykkänen H., Welch R. W., Riccardi G.: Cereal grains for nutrition and health benefits: Overview of results from in-vitro animal and human studies in the health grain project. Trends Food Sci. Technol., 2012, 25, 87 - 100.
• [4] Buksa K., Nowotna A., Gambuś H.: Wpływ dodatku preparatu pentozanowego na właściwości ciasta i chleba z mąki żytniej. Acta Agrophysica, 2012, 19 (1), 7 - 18.
• [5] Buksa K., Nowotna A., Gambuś H., Krawontka J., Sabat R., Noga M.: Analiza towaroznawcza i skład chemiczny ziarna wybranych polskich odmian żyta, pochodzących z trzech kolejnych lat uprawy. Acta Agrophysica, 2012, 19 (2), 265 - 276.
• [6] Carvalho F. P.: Agriculture, pesticides, food security, and food safety. Environ. Sci. Policy., 2006, 9, 685 - 692.
• [7] Chrenková M., Chrastinová L., Lauková A., Ondruška L., Poláčiková M., Formelová R., Szabóová R., Rafay J.: The use of selected triticale and rye varieties in rabbit diets: Effect on growth performance, digestibility and balance of nutrients. JMBFS, 2012, 1, 923 - 929.
• [8] Cohn J. C., Kamili A., Wat E., Chung R. W. S., Tandy S.: Reduction in intestinal cholesterol absorption by various food components: Mechanisms and implications. Atherosclerosis Suppl. 2010, 11, 45 - 48.
• [9] Gani A., Wani S. M., Masoodi F. A., Hameed G.: Whole-grain cereal bioactive compounds and their health benefits: A review. J. Food. Proces. Technol., 2012, 3, 3.
• [10] Hans C., Chaudhary D., Bansal D.: Effect of magnesium supplementation on oxidative stress in alloxanic diabetic rats. Magnes. Res., 2003, 16 (1), 13.
• [11] Jasińska I., Kołodziejczyk P., Michniewicz J.: Ziarno żyta jako potencjalne źródło składników prozdrowotnych w diecie. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2006, 2 (47) Supl., 85 - 92.
• [12] Kowieska A., Lubowicki R., Jaskowska I.: Chemical composition and nutritional characteristics of several cereal grain. Acta Sci. Pol., Zootech., 2011, 10 (2), 37 - 50.
• [13] Kraska P.: Wpływ zróżnicowanej agrotechniki na plon i wybrane cechy jakościowe ziarna jęczmienia jarego i żyta ozimego. Pam. Puł., 2005, 139, 75 - 85.
• [14] Kuś J., Jończyk K., Stalenga J., Feledyn-Szewczyk B., Mróz A.: Plonowanie wybranych odmian pszenicy ozimej w uprawie ekologicznej i konwencjonalnej. J. Res. Appl. Agric. Eng., 2010, 55 (3), 18-23.
• [15] Lairon D.: Nutritional quality and safety of organic food. A review. Argon. Sustain. Dev., 2010, 30, 33 - 41.
• [16] Litwinek D., Gambuś H., Sabat R., Wywrotka-Gurgul A., Lakoś M.: Porównanie jakości i wartości odżywczej mąki żytniej, pszennej i orkiszowej z pełnego przemiału. W: Technologiczne kształtowanie jakości żywności. Red. K. M. Wójciak, Z. J. Dolatowski. Wyd. Nauk. PTTŻ, Kraków 2015, ss. 171 - 180.
• [17] Łoś-Kuczera M., Iwanow K., Kłys W., Kunachowicz H., Nadolna I., Okolska G., Rutkowska U., Wojtasik A.: Produkty spożywcze. Skład i wartość odżywcza. Warszawa 1990, Prace IŻŻ nr 54.
• [18] Łysoń E., Biel W., Sobolewska M.: Estimation of the selected winter wheat (Triticum aestivum L.) varieties cultivated in organic and conventional crop production systems. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Agric., Aliment., Pisc., Zootech., 2015, 320 (35) 3, 59 - 68.
• [19] Matras J., Szot B.: Wstępna ocena właściwości fizycznych i składu chemicznego ziarna żyta Secale montanum. Acta Agrophysica, 2009, 13 (3), 753 - 759.
• [20] Mazurkiewicz J.: Porównanie jakości technologicznej pszenicy i żyta uprawianych w warunkach konwencjonalnych i gospodarstwa ekologicznego. Acta Agrophysica, 2005, 6 (3), 729 - 741.
• [21] Mikulioniene S., Balezentiene L.: Responses of cereals grain quality on organic and conventional farming. Agron. Res., 2009, 7 (2), 677 - 683.
• [22] Nordlund E., Heiniö R. L., Viljaen K., Pihlava J. M.: Flavour and stability of rye grain fractions in relation to their chemical composition. Food Rev. Int., 2013, 54, 48 - 56.
• [23] Nowotna A., Buksa K., Gambuś H., Gnela M., Ziobro R., Sabat R., Krawontka J.: Użycie mąki całoziarnowej z różnych odmian żyta w piekarstwie. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 3 (52), 90 - 97.
• [24] Nyström L., Lampi A. M., Andersson A. M., Kamal-Eldin A., Gebruers K., Courtin C. M., Delcour J. A., Li L., Ward J. L., Fra A., Boros D., Rakszegi M., Bedő Z., Shewry P. R., Piironen V.: Phytochemicals and dietary fiber components in rye varieties in the health grain diversity screen. J. Agric. Food Chem., 2008, 56, 9758 - 9766.
• [25] Peñas E., Martinez-Villaluenga C., Vidal-Casero C., Zieliński H., Frias J.: Protein quality of traditional rye breads and ginger cakes as affected by the incorporation of flour with different extraction rates. Pol. J. Food Nutr., 2013, 63 (1), 5 - 10.
• [26] PN-ISO 6491: 2000. Pasze. Oznaczanie zawartości fosforu. Metoda spektrometryczna.
• [27] PN-EN ISO 2171: 2010. Ziarno zbóż, nasiona roślin strączkowych i ich przetwory. Oznaczanie zawartości popiołu metodą spalania.
• [28] PN-EN ISO 712: 2012. Ziarno zbóż i przetwory zbożowe. Oznaczanie wilgotności. Metoda odwoławcza.
• [29] PN-EN ISO 6865: 2002. Pasze. Oznaczanie zawartości włókna surowego. Metoda z pośrednią filtracją.
• [30] PN-EN ISO 5983-1: 2006. Pasze. Oznaczanie zawartości azotu i obliczanie zawartości białka ogólnego. Część 1: Metoda Kjeldahla.
• [31] PN-ISO 6492: 2005. Pasze. Oznaczanie zawartości tłuszczu.
• [32] Ragaee S., Abdel-Aal E.M., Noaman M.: Antioxidant activity and nutrient composition of selected cereals for food use. Food Chem., 2006, 98, 32 - 38.
• [33] Rosén L. A. H., Östman E. M., Shewry P. R., Ward J. L., Andersson A. A. M., Piironen V., Lampi A. M., Rakszegi M., Bedö Z., Björk I. M. E.: Postprandial glycemia, insulinemia, and satiety responses in healthy subjects after whole grain rye bread made from different rye varieties 1. J. Agric. Food Chem., 2011, 59, 12139 - 12148.
• [34] Ruszkowska M.: Właściwości sorpcyjne mąk przeznaczonych do wypieku chleba w warunkach domowych. Acta Agrophysica, 2012, 19 (1), 111 - 121.
• [35] Sadowski T, Rychcik B.: Plonowanie i wybrane cechy jakościowe żyta ozimego w okresie przestawiania jego uprawy na system ekologiczny. Ann. UMCS Lublin, 2010, LXV (2), 91 - 99.
• [36] Schwarz T., Kuleta W., Turek A., Tuz R., Nowicki J., Rudzki B., Bartlewski P. M.: Assessing the efficiency of using a modern hybrid rye cultivar for pig fattening, with emphasis on production costs and carcass quality. Anim. Prod. Sci., 2014, 55 (4), 467 - 473.
• [37] Sembratowicz I., Rusinek-Prystupa E.: Zawartość substancji bioaktywnych w owocach pozyskiwanych z upraw ekologicznych i konwencjonalnych. Probl. Hig. Epidemiol, 2015, 96 (1), 259 - 263.
• [38] Staniak S.: Charakterystyka żywności produkowanej w warunkach rolnictwa ekologicznego. Pol. J. Agron., 2014, 19, 25 - 35.
• [39] Szajdek A., Borowska J.: Właściwości przeciwutleniające żywności pochodzenia roślinnego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2004, 4 (41) Supl., 5 - 28.
• [40] Tomiło J., Dziki D., Różyło R.: Zmiany tekstury pieczywa żytniego podczas przechowywania. Episteme, 2013, 21 (2), 143 - 154.
• [41] Van Soest P. J., Robertson J. B., Lewis B. A.: Methods for dietary fiber, neutral detergent fiber and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition. J. Dairy Sci., 1991, 74, 3583 - 3597.
• [42] Worthington V.: Nutritional quality of organic versus conventional fruits, vegetables and grains. J. Altern. Complem. Med., 2001, 7 (2), 161 - 173.
• [43] Žilić S., Dodig D., Milašinović-Šeremešić M., Kandić V., Kostadinović M., Prodanović S., Savić D.: Small grain cereals compared for dietary fibre and protein contents. Genetika, 2011, 43 (2), 381 - 395.

Identyfikatory

DOI

10.15193/zntj/2016/106/128