Próba oszacowania wysokosci odpadów wywołujących wezbrania letnie w dorzeczu środkowej Odry

• Autorzy: Szalinska W. , Urban G. , Otop I.

Warianty tytułu

EN

An attemt to estimate the precipitation value causing summer floods in the middle Odra basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oszacowanie wysokości opadów wywołujących letnie wezbrania w dorzeczu środkowej Odry wykonano na podstawie dobowych sum opadów z 53 stacji opadowych w wieloleciu 1971-2005. Krytyczną wartość opadu poszukiwano spośród wartości 5-dniowych sum opadów o prawdopodobieństwie przewyższenia (p) od 10% do 0,1%. Wyznaczono zależności funkcyjne pomiędzy prawdopodobieństwem przewyższenia danej sumy opadu a wysokością nad poziomem morza. Uzyskane zależności pozwoliły na ocenę częstości przewyższeń danej sumy opadów w określonym piętrze wysokościowym. W poszczególnych latach badanego wielolecia wyznaczono ilość 5-dniowych epizodów opadowych w poszczególnych przedziałach p: >10%, [10% –5%), [5% – 2%), [2% – 1%), [1% – 0,1%), ≤ 0,1%. Uporządkowując uzyskane zestawienie według ilości epizodów o prawdopodobieństwie p ≤ 1%, wyselekcjonowano lata, w których wystąpiły znaczne obszarowo wezbrania w dorzeczu środkowej Odry. Z analizy zależności pomiędzy średnią wartością opadu a stopniem zagrożenia obszaru oszacowano wysokości opadu, które mogą powodować średnie i poważne zagrożenia wezbraniowe.

EN

Evaluation of the precipitation value causing summer floods in the Middle Odra basin was done on the basis of daily precipitation totals within the period of 1971–2005 recorded at 53 precipitation stations. The critical value of precipitation was searched among the values of 5-days precipitation totals with the probability of exceeedance (p) of 10% and lower. The functional relationships between precipitation values of the given p and the altitude of the stations were identified. They were used to estimate the range of precipitation values of given p for the altitude layers. For each year a number of 5-days precipitation totals of the following p: >10%, [10% – 5%), [5% – 2%), [2% – 1%), [1% – 0,1%), ≤ 0,1% was calculated. Arranging the obtained results by the number of events of p≤1% let to designate the years of the severe and extended floods in the middle Odra basin. While analyzing the relationship between mean areal value of precipitation and the number of critical precipitation incidences, the values of precipitation causing moderate and severe risk of summer flood were estimated.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; dorzecze srodkowej Odry; wezbrania wod; wezbrania letnie; opady atmosferyczne; suma opadow; sumy dobowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2008
• Numer: 09
• Opis fizyczny: s.227-238,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Szalinska W.

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu, ul.Parkowa 30, 51-616 Wrocław

autor

Urban G.

autor

Otop I.

Bibliografia

• Bogucka M. Katalog opadów maksymalnych w Polsce 1966–1995. Opady maksymalne dobowe ≥50 mm. Sprawozdanie z prac wykonanych w 1997 r. w IMGW w ramach tematu M-9.3, 1997.
• Bogucka M. Opady maksymalne w Polsce – ocena zagrożeń oraz prawdopodobieństwo ich występowania [w:] Ocena wieloletniej zmienności elementów klimatu Polski oraz jej przewidywane tendencje jako wskaźnik planowania i strategii gospodarczych kraju. Sprawozdanie z prac wykonanych w 1998 r. w IMGW w ramach tematu M-9, 1998.
• Cebulak E., Brazdil R. Comparison of some methods of calculation of the maximum daily rainfalls for the long-term series of observation as example [w:] 12th International Conference on Carpatian Meteorology. October 1–5 1985, Zbornik Radova, Belgrad 1985.
• Chomicz K. Ulewy i deszcze nawalne w Polsce. Wiad. Służby Hydrol.-Meteorol., t. 2, z. 3, 1951, s. 88.
• Dobrowolski A., Ostrowski J., Kondzielski A., Zaniewska M. Historyczne i współczesne rejony występowania powodzi katastrofalnych w Polsce [w:] Cywilizacja i żywioły, red. Szkutnicki J., Kossowska-Cezak U., Bogdanowicz E., Ceran M., PTGeof., IMGW. Warszawa 2007, s. 147–156.
• Dubicki A. Przewidywanie objętości fali powodziowej w warunkach dopływów sudeckich metodą Lambora. Prace PIHM, z.100, 1970.
• Dubicki A. Zagrożenie powodziowe w Sudetach – meteorologiczne i hydrologiczne aspekty formowania się wezbrań. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Konferencje XXVII, nr 387, 2000, s. 11–33.
• Dubicki A. Katastrofalne opady deszczu w wybranych obszarach Sudetów i ich przedpolu [w:] Dynamika obiegu wody w zlewniach rzecznych, red. Jaworski J., Szkutnicki J. PTGeof., IMGW. Warszawa 2001, s. 77–91.
• Dubicki A., Strońska K. Wielkie powodzie w dorzeczu Odry w ostatnim stuleciu. Temat H-1. Maszynopis IMGW. Wrocław 2001, s. 86.
• Dubicki A., Malinowska-Małek J. Opady nawalne i ich skutki w dorzeczu środkowej Odry na przełomie XX i XXI wieku [w:] Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne, red. Bogdanowicz E., Kossowska-Cezak U., Szkutnicki J. PTGeof., IMGW. Warszawa 2005, s. 103–121.
• Lorenc H., Olecka A. Tendencje występowania opadów o dużym natężeniu w Polsce [w:] Współczesne problemy klimatu Polski – fakty i niepewności. Seria: Monografie IMGW. Warszawa 2006, s. 23–36.
• Radczuk L., Eliasiewicz R., Grünewald U., Dąbrowski R. Przyczyny, przebieg i skutki powodzi z lipca 1997 w dorzeczu Odry. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Konferencje XXI, nr 339, 1999, s. 7–25.
• Wrona B. Meteorologiczne i morfologiczne uwarunkowania ekstremalnych opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej i środkowej Odry. Praca doktorska. Zakład Meteorologii i Klimatologii UWr, 2007.
• Zawiślak T. Warunki synoptyczne występowania intensywnych opadów deszczu w południowozachodniej Polsce na przykładzie lat 2001–2003 [w:] Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne, red. Bogdanowicz E., Kossowska-Cezak U., Szkutnicki J. PTGeof., IMGW. Warszawa 2005, s. 166–176.
• Zarządzenie nr 17/2008 Dyrektora IMGW z dnia 24.04.2008 r. w sprawie ostrzeżeń meteorologicznych. Regulamin ostrzeżeń meteorologicznych IMGW, Warszawa.