PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
1973 | 18 | 4 |

Tytuł artykułu

Devonian bryozoans of the Holy Cross Mountains, Poland. Part II. Cyclostomata and Cystoporata

Autorzy

Treść / Zawartość

Warianty tytułu

PL
Bryozoa dewońskie Gór Świętokrzyskich część II. Cyclostomata i Cystoporata
RU
Devonskie mshanki Sventokshiskikh gor chast' II. Cyclostomata i Cystoporata

Języki publikacji

EN

Abstrakty

EN
Descriptions are given of 33, species of Middle Devonian Bryozoa from the Holy Cross Mts., belonging to the orders Cyclostomata and Cystoporata. Cyclostomata are represented by 26 species (4 new: Corynotrypa (Corynotrypa) skalensis, C. (C.) basiplata, Stomatopora varigemmata and Diversipora bitubulata n. gen.). Cystoporata are represented by 7 new species: Ceramoporella orbiculata, C. grandicystica, Favositella integrimuralis, Fistulipora boardmani, F. emphantica, Cyclotrypa nekhoroshevi and Fistuliramus astrovae. The systematic assignment of the genus Hederella Hall, 1881 has been discussed and the "tabulate-like" microstructure of the zooecial walls of this genus examined. In addition, the epifauna and associated assemblages have been characterized as well as the geological and palaeoecological conditions in which the described Bryozoa occurred.
PL
Praca niniejsza jest kontynuacją badań nad paleozoicznymi mszywiołami Polski. Opracowano w niej środkowo-dewońskie Cyclostomata i Cystoporata z Gór Świętokrzyskich. Dotychczas opisano stąd Ctenostomata (Kiepura, 1965), a licznie zgromadzone Trepostomata i Cryptostomata będą przedmiotem dalszych badań. Opisane tutaj mszywioły pochodzą z profilu Grzegorzowice-Skały, opracowanego stratygraficznie przez Pajchlową (1957). Opracowana kolekcja liczy 348 zoariów, wśród których zidentyfikowano 33 gatunki, w tym 11 nowych dla nauki. 26 gatunków (w tym 4 nowe) należy do Cyclostomata, a 7 gatunków (wszystkie nowe) do Cystoporata. Większość gatunków tj. 30 pochodzi z osadów kuwińskich Grzegorzowie, z żywetu Skał stwierdzono 7 gatunków, przy czym 4 gatunki są wspólne dla Grzegorzowie i Skał. (Tabela 1). Paleozoiczne Bryozoa cechuje szerokie rozprzestrzenienie paleogeograficzne (Bassler, 1906; 1911; Duncan, 1957; Kaisin, 1942; Nechorosev, 1926 i inni). Większość zbadanych mszywiołów ze środkowego dewonu Gór Świętokrzyskich potwierdza to całkowicie. Wśród zidentyfikowanych 26 gatunków rodzaju Hederella (Cyclostomata) 21 jest znanych w dewonie Stanów Zjednoczonych (Stewart, 1927; Bassler, 1939; Stumm & Chilman, 1967). Pozostałe gatunki rzędu Cyclostomata i wszystkie rzędu Cystoporata są nowe, z wyjątkiem jednego nienazwanego. Opracowany zespół wykazuje największe podobieństwo do północno-amerykańskich dewońskich mszywiołów. Zbadany zespół mszywiołów z Grzegorzowie pochodzi z utworów mułowcowych, które charakteryzuje bardzo bogata fauna (Hydrozoa, Tabulata, Tetracoralla, Gastropoda, Lamellibranchiata, Crinoidea, Brachiopoda, Bryozoa, Trilobita, Ostracoda). Licznie występujące tutaj mszywioły są reprezentowane przez 5 rzędów: Ctenostomata (Kiepura, 1965), Cyclostomata, Cystoporata, Trepostomata i Cryptostomata. Występują tutaj prawie wyłącznie gatunki epizoiczne. Ogół mszywiołów wykazuje dużą tolerancję na głębokość, zasolenie i temperaturę wody. Mszywioły z Grzegorzowie jako zwierzęta eurytypowe, a w szczególności eurybatyczne nie wyznaczają głębokości zamieszkiwanego zbiornika, lecz jako zwierzęta epizoiczne (Tabela 1) wskazują na nieznaczną głębokość zbiornika. Zamieszkiwały one wody strefy kumatycznej (cumatic zone, Wells, 1957), dobrze prześwietlonej, o dużej zawartości tlenu, czyste o nieznacznym zamuleniu. Kuwiński basen Grzegorzowie stanowił środowisko o optymalnych warunkach bytowych. W paleobiocenozie zachowanej w kuwińskich mułowcach Grzegorzowie dominowały organizmy duże, głównie Coelenterata. Wśród masowo występujących tutaj Coelenterata znaczny procent stanowiły duże, a często bardzo duże, osobnicze Tetracoralla i duże kolonie Tabulata. Natomiast pozostałe grupy zwierząt są reprezentowane przeważnie przez formy stosunkowo małe, chociaż często bardzo liczne. Opisane tutaj mszywioły ze Skał oraz bogata fauna im towarzysząca (Tabulata, Tetracoralla, Gastropoda, Lamellibranchiata, Crinoidea, Brachiopoda, Bryozoa, Trilobita, Ostracoda) pochodzą z łupków ilastych i marglisto-piaszczystych. Najobficiej w zespole paleobiocenotycznym Skał są zachowane mszywioły, wśród których rząd Ctenostomata (Kiepura, 1965) ma liczniejszych przedstawicieli niż w kuwinie Grzegorzowic. Rzędy Cyclostomata i Cystoporata występują tu nielicznie i rzadziej niż w Grzegorzowicach (Tabela 1). Rząd Trepostomata, obejmujący głównie Stenoporidae i rząd Cryptostomata, z przewagą gatunków z rodziny Fenestellidae, są bardzo liczne gatunkowo i osobniczo. W kuwinie Grzegorzowic natomiast przedstawicieli tych dwóch ostatnich rzędów spotyka się bardzo rzadko. W zespole skalskich mszywiołów gatunki epizoiczne stanowią niewielki procent. Dominują tutaj gatunki „wolne” typu gałązkowego (Trepostomata, Cryptostomata) i siateczkowego (Cryptostomata), charakteryzujące spokojne, głębsze środowisko. Występują one masowo. Masowe występowanie, cechy morfologiczne mszywiołów oraz charakter całego zespołu fauny towarzyszącej i litologia osadów mogą świadczyć o morzu, głębokiej strefy nerytycznej. Fauna opisanego tutaj żyweckiego basenu Skał różni się zasadniczo od fauny opisanego powyżej kuwińskiego basenu Grzegorzowic. Wprawdzie obydwa baseny cechuje obfitość fauny, lecz charakter tej fauny jest całkowicie różny. Organizmy zwierzęce basenu skalskiego to formy drobne, gałązkowe, siateczkowe itp. Dominującą grupą są tutaj Bryozoa występujące ławicowo. Pozostałe organizmy należące do różnych grup zwierzęcych, zachowane w różnej liczebności okazów, są także formami małymi. Basen grzegorzowicki natomiast charakteryzowały organizmy duże, o masywnych szkieletach. Organizmy te stanowiły dogodne podłoże dla obficie rozwiniętej epifauny, wśród której znaczną większość stanowiły inkrustujące Bryozoa. Charakter fauny basenu skalskiego świadczy o głębszym środowisku morskim, a cechy fauny basenu grzegorzowickiego wskazują na typowo płytkowodne środowisko. Wśród zbadanych tutaj gatunków Cyclostomata i Cystoporata 29 jest epizoicznych, 3 epizoiczne i wolne oraz 1 wolny. Do organizmów porastanych przez opisane mszywioły należą: Tetracoralla, Bryozoa, Crinoidea, Tabulata i Brachiopoda. Zbadany zespół mszywiołów najchętniej inkrustuje koralowiny Tetracoralla oraz zoaria innych „wolnych” mszywiołów. W rozmieszczeniu na powierzchni porastanych organizmów nie obserwuje się określonego porządku. Epizoiczne gatunki zachowane na epitekach osobniczych Tetracoralla z Grzegorzowic są bezplanowo rozmieszczone na całej koralowinie, ze wszystkich jej stron. Znajdują się one zarówno na proksymalnych jak i dystalnych odcinkach koralowiny, a niekiedy na krawędzi kielicha. Trudno ustalić w jakich przypadkach porastanie koralowin następowało po śmierci, w jakich za życia korala. W przypadku występowania mszywiołów wokół całej koralowiny, do proksymalnych odcinków włącznie, można przypuszczać, że porastały one koralowiny znajdujące się w pozycji pionowej, a więc osobniki żyjące. Wśród porośniętych organizmami epizoicznymi pewnych Tetracoralla i niektórych Bryozoa spotyka się okazy „warstwowo” inkrustowane (Pl. IV, Fig. 1). W żywecie Skał, epizoiczne Ctenostomata inkrustują nie Tetracoralla, lecz skorupki Brachiopoda lub łodygi Crinoidea (Kiepura, 1965). Pozostaje to w ścisłym związku z odmiennymi typami środowisk i ich warunkami ekologicznymi cechującymi kuwin Grzegorzowie i żywet Skał. Epizoiczne mszywioły ze środkowego dewonu Gór Świętokrzyskich są stowarzyszone z różnymi, również inkrustującymi organizmami. Tworzą one zespoły asocjacyjne. Skład takich zespołów asocjacyjnych bywa bardzo różny, pod względem liczby komponentów i liczby gatunków.
RU
Настоящая работа включает продолжение исследования палеозойских мшанок Польши. В ней представлено описание среднедевонских Cyclostomata и Суstoporata Свентокшиских гор. До этого здесь были описаны Ctenostomata (Kiepura, 1965), а многочисленные Trepostomata и Cryptostomata будут предметом дальнейших исследований. Описанные мшанки собраны в разрезе Гжегожовице - Скалы, стратиграфически исследованном Пайхлёвой (1957). Обработанная коллекция включает 348 зоарий, среди которых определены 33 вида, в том числе 11 новых в науке видов. 26 видов (в том числе 4 новых) относятся к Cyclostomata, а 7 видов (все новые) к Cystoporata. Большинство (30) видов было приурочено к кювенским отложениям Гжегожовице, а 7 видов - к живетским отложениям Скалы, 4 же вида общие для обоих местонахождений (таблица I). Палеозойские Bryozoa характеризуются широким палеогеографическим распространением (Bassler, 1960, 1911; Duncan, 1957; Kaisin, 1942; Nekhorosev, 1926 и др.). Большинство исследованных мшанок из среднего девона Свентокшиских гор полностью подтверждает это заключение. Из числа определенных 26 видов рода Hederella (Cyclostomata) 21 вид известен в девоне США (Stewart, 1927; Bassler, 1939, Stumm & Chilman, 1967). Остальные виды отряда Cyclostomata и все виды отряда Cystoporata новые, за исключением одного ненаименованного. Исследованное сообщество проявляет наибольшее сходство с североамериканскими девонскими мшанками. Сообщество мшанок из местонахождения Гжегожовице добыто из алевритовых осадков, характеризующихся обильным содержанием фауны (Hydrozoa, Tabulata, Tetracoralla, Gastropoda, Lamellibranchiata, Crinoidea, Brachiopoda, Bryozoa, Trilobita, Ostracoda). Представленные здесь в большом количестве мшанки принадлежат к 5 отрядам: Ctenostomata (Kiepura, 1965), Cyclostomata, Cystoporata, Trepostomata и Cryptostomata. Здесь представлены почти исключительно эпизойские виды. Мшанки в общем переносят значительные колебания глубины, солености и температуры воды, однако мшанки из Гжегожовице (таблица I) обитали в неглубоком водоеме куматической зоны (cumatic zone, Wells, 1957), характеризующейся прозрачной, чистой водой, с богатым содержанием кислорода. Водоем кювенского возраста в районе Гжегожовице представлял среду с оптимальными условиями обитания. В палеобиоценозе алевролитов этого местонахождения преобладают крупные организмы, главным образом Coelenterata. Среди массового количества Coelenterata большая доля приходится на крупные, часто гигантские, одиночные Tetracoralla и крупные колонии Tabulata. Осталь-ные же группы животных представлены, как правило, небольшими относительно формами, хотя часто многочисленными. Описанные мшанки из местонахождения Скалы и сопровождающая их фауна (Tabulata, Tetracoralla, Gastropoda, Lamellibranchiata, Crinoidea, Brachiopoda, Bryozoa, Trilobita, Ostracoda) находятся в глинистых и мергелисто-песчанистых сланцах. В палеобиоценозе этого местонахождения наиболее обильно представлены мшанки, среди которых отряд Ctenostomata (Kiepura, 1965) отличается большим числом представителей в сравнении с местонахождением Гжегожовице. Отряды Cyclostomata и Cystoporata встречаются здесь редко, в меньшем количестве чем в Гжегожовице (таблица 1). Отряд Trepostomata, охватывающий, главным образом, Stenoporidae и отряд Cryptostomata с преобладанием видов семейства Fenestellidae весьма обильны в отношении видов и особей. В местонахождении Гжегожовице представители двух указанных отрядов встречаются крайне редко. В сообществе мшанок местонахождения Скалы эпизойские виды составляют небольшую долю. Здесь преобладают „свободные” виды ветвистого типа (Trepostomata, Cryptostomata) и сетчатого типа (Cryptostomata), характеризующие спокойную, более глубоководную среду. Они представлены в массовом количестве. Массовое распространение мшанок, их морфологические признаки, а также характер всего сообщества сопровождающей фауны и литологический состав осадков определяют условия глубокой неритовой зоны. Оба описанных здесь бассейна - в районе Гжегожовице и в районе Скалы характеризуются массовым распространением фауны, однако по своему характеру фауна этих бассейнов отличается существенным образом. В бассйне района Скалы представлены мелкие, ветвистые и сетчатые формы. Господствующей группой являются мшанки, образующие слои. Остальные организмы, принадлежащие к разным систематическим группам и представленные в разном количестве особей, тоже характеризуются мелкими формами. В отличие от этого, бассейн района Гжегожовице характеризовался распространением крупных форм с массивными скелетами. Эти организмы представляли хороший субстрат для обильно развивающейся эпифауны, сложенной в основном обызвествленными мшанками. Фауна бассейна района Скалы своим характером определяет более глубоководную морскую среду, а фауна бассейна района Гжегожовице указывает на типичную мелководную среду. Среди исследованных видов Cyclostomata и Cystoporata 29 видов эпизойских, 3 эпизойские и свободные и 1 вид свободный. Организмы, к которым прикреплялись описанные мшанки, представлены: Tetracoralla, Bryozoa, Crinoidea, Tabulata, Brachiopoda. Изученное сообщество мшанок чаще всего образует инкрустации на кораллах Tetracoralla и колониях других „свободных” мшанок. В их распределении на поверхности других организмов не наблюдается какая-либо закономерность. Виды, прикрепленные к эпитекам одиночных Tetracoralla в районе Гжегожовице, располагаются беспорядочно на всем кораллите, как на прокси-мальной, так и дистальной сторонах, а иногда и на краю чашечки. Трудно установить в каких случаях мшанки прикреплялись к кораллиту при жизни коралла, а в каких после его отмирания. Когда мшанки порастают вокруг всего кораллита, включая его проксимальную часть, можно предполагать, что они прикреплялись к вертикально стоящей особи, следовательно при жизни коралла. Среди некоторых Tetracoralla и Bryozoa наблюдается „слоистое"’ скопление инкрустированных мшанок (табл. IV, фиг. 1). В местонахождении Скалы эпизойские Ctenostomata прикреплены не к Tetracoralla, а к створкам Brachiopoda или стеблям Crinoidea (Kiepura, 1965). Это явление обусловлено разными экологическими условиями среды обитания в районе Гжегожовиц и районе Скал. Эпизойские мшанки среднего девона Свентокшиских гор образуют сообщества с другими инкрустированными организмами. Состав таких ассоциаций характеризуется большим разнообразием в отношении количества составных компонентов и видов.

Słowa kluczowe

Wydawca

-

Rocznik

Tom

18

Numer

4

Opis fizyczny

p.325-400,fig.,ref.

Twórcy

autor
  • Palaeozoological Institute, Polish Academy of Sciences, AL. Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

Bibliografia

  • ADAMCZAK, F. 1956. Polyzygia Gürich, an Ostracod genus from the Givetian of the Holy Cross Mountains. - Acta Palaeont. Pol., 1, 1, 35-48, Warszawa.
  • AGER, D. R. 1961. The epifauna of a Devonian Spiriferid. - Quart. Jour. Geol. Soc. London, 68, 117, 1, 1-10, London.
  • ASTROVA, G. G. 1965. Morfologia, istorija razvitija i sistema ordovikskich i silurijsskich msanok. - Tr. Pal. Inst., 106, 1-432, Moskwa.
  • BASSLER, R. S. 1906. The bryozoan fauna of the Rochester shale. - U. S. Geol. Surv. Bull., 292, 1-137, Washington.
  • - 1911. Corynotrypa, a new genus of tubuliporoid Bryozoa. - Proc. U. S. Nat. Mus., 39, 497-527, Washington.
  • - 1939. The Hederelloidea a suborder of Paleozoic cyclostomatous Bryozoa. - Ibidem, 87, 25-91.
  • BIERNAT, G. 1954. Ramienionogi z eiflu Grzegorzowic. - Acta Geol. Pol., 4, 4, 485-533, Warszawa.
  • - 1959. Middle Devonian Orthoidea of the Holy Cross Mountains and their ontogeny. - Palaeont. Pol., 10, 1-78, Warszawa.
  • - 1964. Middle Devonian Atrypacea (Brachiopoda) from the Holy Cross Mountains, Poland. - Acta Palaeont. Pol., 9, 3, 277-356, Warszawa.
  • - 1966. Middle Devonian Brachiopods of the Bodzentyn Syncline (Holy Cross Mountains, Poland). - Palaeont. Pol., 17, 1-162, Warszawa.
  • BOARDMAN, R. S. 1960. Trepostomatous Bryozoa of the Hamilton Group of New York State. - Geol. Surv. Prof. Paper, 340, 1-87, Washington.
  • BROOD, K. 1972. Cyclostomatous Bryozoa from the Upper Cretaceous and Danian in Scandinavia. - Acta Univ. Stockholmiensis, Stockholm Contr. Geol., 24, 1-464, Stockholm.
  • CONDRA, G. E. & ELIAS, M. K. 1944. Hederella and Corynotrypa from the Pennsylvanian. - J. Paleont., 18, 6, 535-539, Menasha.
  • CZARNOCKI, J. 1950. Geologia regionu łysogórskiego w związku z zagadnieniem złoża rud żelaza w Rudkach (Geology of the Łysa Góra region (Święty Krzyż Mountains) in connection with the problem of iron ores at Rudki. - Prace P. Inst. Geol., 1, 1-404, Warszawa.
  • DUNAEVA, N. N. 1970. Novyj vid roda Fistulipora iz srednego devona Pelči. In: Novye vidy paleozojskich mšanok i korallov. - 38-39, Moskva.
  • DUNCAN, H. 1957. Bryozoans. In: Treatise on Marine Ecology and Paleoecology. - Men. Geol. Soc. America, 67, 2, 783-799, Washington.
  • DUSZYŃSKA, S. 1956. Foraminifers from the Middle Devonian of the Holy Cross Mountains. - Acta Palaeont. Pol., 1, 1, 23-34, Warszawa.
  • ELIAS, M. K. 1944. Auloporidae and Hederelloidea. J. Paleont., 18, 6, 529-534, Menasha.
  • FAGERSTROM, J. A. 1961. The fauna of the Middle Devonian Formosa Reef Limestone of Southwestern Ontario. - Ibidem, 35, 1, 1-24.
  • FENTON, M. A. & FENTON, C. L. 1924. Stratigraphy and Fauna Hackberry Stage, Upper Devonian. - Univ. Michig. Mus. Geol. Contr., 1, 1-260, Ann Arbor.
  • - 1937. Aulopora: A Form-genus of Tabulata Corals and Bryozoans. - Amer. Midl. Nat., 18, 1, 109-115, Notre Dame.
  • FRITZ, M. A. 1944. Upper Devonian Bryozoa from New Mexico. - J. Paleont., 18, 1, 31-41, Menasha.
  • GÜRICH, G. 1896. Das Paläozoicum im polnischen Mittelgebirge. - Verh.-Russ. K. Min. Ges., Ser. 2, 32, 1-539, St. Petersburg.
  • HAIME, M. J. 1854. Description des Bryozoaires fossiles de la Formation Jurassique.- Mém. Sc. Géol. France, 2, 5, 1, 157-218, Paris.
  • HALL, J. & SIMPSON, G. B. 1887. Palaeontology of New York. Corals and Bryozoa; description and figures of species from the lower Helderberg, upper Helderberg, and Hamilton groups. - N. Y. Geol. Surv. Palaeont., 6, 1-298, Albany.
  • HU, ZHAO-XUN. 1965. Additional material of Bryozoa from the Yukiang Formation of early Middle Devonian in Henghsion, Kwangsi - Acta Pal. Sinica, 13, 2, 218-240, Pekin.
  • KAISIN, F. 1942. Les bryozoaires fenestrellinidés et acanthocladiidés du Tournaisien de la Belgique. - Louvain Univ., Inst. Géol. Mém., 13, 91-142, Louvain.
  • KIELAN, Z. 1954. Les Trilobites mésodévoniens des Monts de Sainte-Croix (Trylobity środkowo-dewońskie z Gór Świętokrzyskich). - Palaeont. Pol., 6, 1-50, Warszawa.
  • KIEPURA, M. 1962. Bryozoa from the Ordovician erratic boulders of Poland. - Acta Palaeont. Pol., 7, 3-4, 347-428, Warszawa.
  • - 1965. Devonian Bryozoans of the Holy Cross Mountains, Poland. Part I. Ctenostomata. - Ibidem, 10, 1, 11-55.
  • MODZALEVSKAJA, E. A. & NECHOROSEV, W. P., 1965. Rannedevonskije mšanki verchnego Priamuria. - Ježegodnik W.P.O., 17, 115-130, Leningrad.
  • MOROZOVA, I. P. 1960. Devonskije mšanki Minusinskich i Kuzneckoj Kotlovin. - Trudy Pal. Inst., A. N. SSSR, 86, 1-172, Moskva.
  • NECHOROSEV, V. P. 1926. O rodstve nekotorych evropejskich i severo-amerikanskich vidov kamennougolnych Fenestellidae. - Ježegodnik Russ. P.O., 5, 2, 105-108, Moskva-Leningrad.
  • - 1948. Devonskije mšanki Ałtaja. - Paleontologia SSSR, 3, 2, 1, 1-172, Moskva-Leningrad.
  • NECHOROSEVA, L. V. 1968. Mšanki iz tareiskogo nižnedevonskogo razreza (Centralnyj Taimyr). - N. I. I. G. A., Učenyje Zapiski, Paleont. i biostrat., 24, 46-62, Leningrad.
  • OAKLEY, K. P. 1966. Some pearl-bearing Ceramoporiidae (Polyzoa). - Bull. Brit. Mus, (Nat. Hist.) Geology, 14, 1, 3-20, London.
  • ORLOVSKIJ, M. B. 1964. Novyje vidy rannedevonskich mšanok jużnoj Fergany.- Paleont. Żur., 2, Moskva.
  • PAJCHLOWA, M. 1957. Dewon w profilu Grzegorzowice - Skały. - Biul. Inst. Geol., 122, 145-254, Warszawa.
  • - 1968. Dewon. In: Budowa Geologiczna Polski, 1, 313-332, Warszawa.
  • PHILLIPS-ROSS, J. 1961. Ordovician, Silurian, and Devonian Bryozoa of Australia.- Bur. Min. Res., Geol. Geophys. Bull., 50, 1-172, Melbourne.
  • PRANTL, F. 1938. Revision of the bohemian paleozoic Reptariidae (Bryozoa).- Sborník Národního Musea v Praze, 1B, 6, 73-84, Praha.
  • RÓŻKOWSKA, M. 1954. Badania wstępne nad Tetracoralla z eiflu Grzegorzowie (Preliminary investigations of Couvinian tetracorals of Grzegorzowice). - Acia Geol. Pol., 4, 2, 207-248, Conps. 43-58, Warszawa.
  • - 1956. Pachyphyllinae from the Middle Devonian of the Holy Cross Mts. - Acta Palaeont. Pol., 1, 4, 271-330, Warszawa.
  • SCHUMANN, D. 1966. Wachstum und Morphologie massiver Stöcke der Fistuliporidae (Bryozoa) - erläutert an Fistulipora maculosa (Hall, 1874). - N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 125, 103-117, Stuttgart.
  • SIMPSON, G. B. 1895. A hanbook of the genera of the North American Palaeozoic Bryozoa. - N. Y. State Geol. Ann. Rept., 14, 403-669, Albany.
  • SOBOLEV, D. 1904. Devonskije otlożenija profilja Grzegorzowice-Skały-Włochy.- Izv. Vars. Polit. Inst., 1-107, Warszawa.
  • SOKOLOV, B. S. 1962. Klass Anthozoa, Podklass Tabulata, in: Osnovy Paleontologii, 192-265, Moskva.
  • SOLLE, G. 1936. Revision der Fauna des Koblenzquarzits an Rhein und Mosel.- Senckenberg. Lethaea, 18, 154-215, Frangfurt (a. Main).
  • - 1937. Hederella, eine amerikanische Bryozoen-Gattung im rheinischen Unter-Devon.- Ibidem, 19, 1-2, 15-21.
  • - 1952. Neue Untergattungen und Arten der Bryozoen-Gattung im rheinischen Unter-Devon. - Ibidem, 19, 15-21.
  • - 1968. Hederelloidea (Cyclostomata) und einige ctenostome Bryozoen aus dem Rheinischen Devon. - Abh. hess. L.-Amt. für Bodenforsch., 54, 1-40, Wiesbaden.
  • STASIŃSKA, A. 1954. Koralowce Tabulata z dewonu Grzegorzowie. Acta Geol. Pol., 4, 2, 277-290; Warszawa.
  • - 1958. Tabulata, Heliolitida et Chaetetida du Dévonien moyen des Monts de Sainte-Croix. - Acta Palaeont. Pol. 3, 3-4, 161-282, Warszawa.
  • STEWART, G. A. 1927. Fauna of the Silica Shale of Lucas County - Geol. Surv. Ohio, 32, 4, 1-76, Columbus.
  • STUMM, E. C. & CHILMAN, R. B. 1967. Check list of fossil invertebrates described from the Middle Devonian Silica Formation of Northwestern Ohio and Southeastern Michigan. - Contr. Mus. Pal. Univ. Michigan, 21, 7, 123-137, Ann Arbor.
  • TALENT, J. A. 1963. The Devonian of the Mitchell and Wentworth Rivers. - Geol. Surv. Victoria Mem., 24, 1-118, Melbourne.
  • TROICKAJA, T. D. 1968. Devonskje mšanki Kazachstana. - 1-238, Moskva.
  • ULRICH, E. O. 1890. Palaeozoic Bryozoa. - Illinois Geol. Surv., 8, 283-688, Springfield.
  • UTGAARD, J. 1968. A Revision of North American genera of ceramoporoid bryozoans (Ectoprocta): Part 2; Crepipora, Ceramoporella, Acanthoceramoporella, and Ceramophylla. - J. Paleont., 42, 6, 1444-1455, Menasha.
  • - 1969. A Revision of North American Genera of Ceramporoid Bryozoans (Ectoprocta): Part 3; The Ceramoporoid Genera Ceramopora, Papillalunaria, Favositella, and Haplotrypa. - Ibidem, 43, 2, 289-297.
  • WELLS, J. W. 1957. Corals, In: Treatise on marine Ecology and Paleoecology. - Geol. Soc. America, Mem. 67, 2, 771-782, Baltimore.
  • YANG, King-chich. 1954. The early Middle Devonian Bryozoans from Wutsun Shale, Kwangsi. - Acta Pal. Sinica, 2, 2, 207-226, Peking.
  • - 1956a. The Middle Devonian Bryozoa from the Heitai Formation of the Mishan District, Kirin. - Ibidem, 4, 3, 293-322.
  • - 1956b. The Middle Devonian Bryozoa from the Heitai Formation of Mishan County, Heilungkiang Province. - Scientia Sinica, 5, 4, 763-793.
  • ZEUSCHNER, L. 1869. Geognostische Beschreibung der mittleren devonischen Schichten zwischen Grzegorzowice und Skały-Zagaje bei Nowa Słupia. - Ztschr. dt. geol. Ges., 21, 1-862, Berlin.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikatory

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.agro-382b793d-78bf-484e-ad53-ca3fd4eec334
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.