Warunki meteorologiczne wegetacji roślin uprawnych na obszarze województwa podkarpackiego w latach 1981-2016

• Autorzy: Ziernicka-Wojtaszek A.

Warianty tytułu

EN

Meteorological conditions pertaining to the vegetation of key crops in the Subcarpathian Voivodeship 1981–2016

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było przedstawienie wybranych skutków agrometeorologicznych współczesnych zmian klimatu w okresie wegetacyjnym IV–X w aspekcie regionalnym na przykładzie obecnego województwa podkarpackiego. Okres badań obejmował ostatnie 36-lecie – 1981–2016. Jest to okres, w którym zaobserwowano na świecie i w Polsce wyraźny wzrost temperatury powietrza wywołany ociepleniem klimatu. Wykorzystano miesięczne średnie obszarowe wartości temperatury i opadów atmosferycznych oraz komunikaty i relacje o stanie upraw pod koniec miesiąca zamieszczane sukcesywnie w wydawnictwach statystycznych, agrometeorologicznych i rolniczych. Wykazano, że w badanym okresie wegetacyjnym istotny statystycznie wzrost temperatury powietrza szacować można na 0,44°C na 10 lat przy nieistotnie statystycznym wzroście opadów atmosferycznych. Mimo postępującego ocieplenia stwierdzono pogarszanie się meteorologicznych warunków wegetacji przejawiające się wprawdzie nieistotnie statystycznym spadkiem liczby miesięcy o sprzyjających warunkach pluwiotermicznych o wartości 0,19 miesiąca na 10 lat. Stwierdzono nieistotną statystycznie tendencję do zwiększania się liczby miesięcy suchych na poziomie 0,20 miesiąca na 10 lat.

EN

The aim of this paper was to present selected agrometeorological consequences of present-day climate change in the April-October growing period in its regional aspect, based on the example of the area which is now the Subcarpathian Voivodeship. The period of research encompassed the last 36 years: 1981–2016. This was a period when a significant increase in air temperature, caused by climate warming, was noted in Poland and worldwide. Monthly mean regional temperature and precipitation values, as well as reports on the state of crops at the end of each month, were used in the research. These were reports regularly included in statistical, agrometeorological, and agricultural publications. According to agricultural correspondents’ accounts of the state of crops at the end of each month, the pluvio-thermal conditions were labelled either as favourable or unfavourable. Unfavourable conditions included insufficiently high temperature, very low precipitation, excessive precipitation, insufficiently high temperature combined with excessive precipitation, very low temperature and very low precipitation, and finally very high temperature combined with insufficient precipitation. The classification of favourable and unfavourable pluviothermal conditions was based exclusively on the correspondents’ accounts, rather than on temperature or precipitation values. In order to illustrate the effects of progressive warming, the results concerning the frequency of favourable and various unfavourable meteorological conditions for plant growth were presented for four successive nine-year periods of the 36-year observation period of 1981–2016. These were the periods 1981–1989, 1990–1998, 1999–2007 and 2008–2016. The correlation coefficients and regression equations for meteorological elements and indices were used to determine the significance of the most important changes observed. These included air temperature and precipitation totals during the growing period from April to October, as well as the number of months favourable to plant growth and the number of dry months during the growing period over time. Correlation coefficients were considered significant at 0.05. In the period studied, a statistically significant increase was shown in air temperature during the growing period, estimated at 0.44°C a decade, and a slight but noticeable, statistically insignificant increasing trend in precipitation. Meteorological conditions for plant growth are deteriorating as a result of the increased aridity of the climate, manifested as an increase in the frequency of months that are both hot and dry, especially in June, July and August, despite unclear and statistically insignificant increasing trends in precipitation.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2017
• Tom: 590
• Opis fizyczny: s.103-110,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ziernicka-Wojtaszek A.

• Uniwersytet Rolniczy im.Hugona Kołłątaja w Krakowie

Bibliografia

• Bujak F., 1976. Wybór pism. (red.) H. Madurowicz-Urbańska. PWN, Warszawa.
• Cebulak E., 1992. Maksymalne opady dobowe w dorzeczu górnej Wisły. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 90, Kraków, 79–96.
• Dragańska E., Szwejkowski Z., Panfil M., 2008. Możliwości plonowania kukurydzy uprawianej na ziarno w Wielkopolsce z uwzględnieniem spodziewanych zmian klimatu. Acta Agrophysica 12(3), 645–655.
• Jóźwiak W. (red.), 2015. Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne wobec zmian klimatu i polityki rolnej (1). Praca zbiorowa. Rolnictwo polskie i UE 2020+. Wyzwania, szanse, zagrożenia, propozycje, Warszawa.
• Kondracki J., 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kopeć B., 2009. Uwarunkowania termiczne wegetacji winorośli na obszarze południowo-wschodniej Polski. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 4, 251–262.
• Kozyra J., Górski T., 2004. Wpływ zmian klimatu na uprawę roślin w Polsce. Klimat – Środowisko – Człowiek. Polski Klub Ekologiczny, Okręg Dolnośląski, Wrocław, 41–50.
• Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001. Ocieplenie w Polsce: skala i rozkład sezonowy zmian temperatury powietrza w drugiej połowie XX wieku. Przegląd Geofizyczny 46, 1–2, 81–90.
• Koźmiński Cz., Michalska B. (red.), 2001. Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. AR Szczecin, Uniwersytet Szczeciński, 81.
• Křen J., 1995. Production and demand trends of small grain cereals in the Czech Republic. Fragmenta Agronomica 2(46), 20–25.
• Kundzewicz Z.W., Kozyra J., 2011. Ograniczanie wpływu zagrożeń klimatycznych w odniesieniu do rolnictwa i obszarów wiejskich. Polish Journal of Agronomy 7, 68–81.
• Mager P., Kopeć M., 2010. Okres wegetacyjny w Polsce i w Europie w dobie obserwowanego ocieplenia. W: E. Bednorz, L. Kolendowicz (red.). Klimat Polski na tle klimatu Europy. Zmiany i ich konsekwencje. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 49–63.
• Michalska B., 2011. Tendencje zmian temperatury powietrza w Polsce. Prace i Studia Geograficzne 47, 67–75.
• Milly P.C.D., Betancourt J., Falkenmark M., Hirsch R.M., Kundzewicz Z.W., Lettenmaier D.P., Stouffer R.J., 2008. Stationarity is Dead: Whither Water Management? Science 319, 573–574.
• Motha R.P., Baier W., 2005. Impacts of Present and Future Climate Change and Climate Variability on Agriculture in the Temperate Regions: North America. Climatic Change 70, 1–2, 137–164.
• Nieróbca A., Kozyra J., Mizak K., Wróblewska E., 2013. Zmiana długości okresu wegetacyjnego w Polsce. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie 13, 2(42), 81–94.
• Obrębska-Starklowa B., 1977. Typologia i regionalizacja fenologiczno-klimatyczna na przykładzie dorzecza górnej Wisły. Rozprawy Habilitacyjne UJ, 11.
• Solomon S., Qin D., Manning M., Chen Z., Marquis M., Averyt K.B., Tignor M., Miller H.L. (eds.), 2007. Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, UK and NY, USA.
• Španik F., Hronský S., Šiška B., Gálik M., 2004. Global Warming as a Basis for a New Agroclimatic Regionalisation of Vine in Slovakia. Acta Agrophysica 3(1), 179–188.
• Tomczyk A.M., Szyga-Pluta K., 2016. Okres wegetacyjny w Polsce w latach 1971–2010. Przegląd Geograficzny 88, 1, 75–86.
• Wnęk K., 1999. Dzieje klimatu Galicji w latach 1848–1913. Wpływ zjawisk meteorologicznych na społeczno-gospodarczy rozwój Galicji. Historia Iagiellonica, Kraków.
• Wójcik R., Miętus M., 2014. Niektóre cechy wieloletniej zmienności temperatury powietrza w Polsce (1951–2010). Przegląd Geograficzny 86, 3, 339–364.
• Zawora T., 1993. Calendar of Meteorological Conditions Affecting Vegetation of the Cultivated Plants in South-East Poland over 1901–1990. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 95, 223–227.
• Ziernicka-Wojtaszek A., 2009. Weryfikacja rolniczo-klimatycznych regionalizacji Polski w świetle współczesnych zmian klimatu. Acta Agrophysica 13(3), 803–812.
• Ziernicka-Wojtaszek A., Zawora T., 2008. Zróżnicowanie pluwiotermiczne Polski w świetle współczesnych zmian klimatu. Acta Agrophysica 12(1), 289–297.
• Ziernicka-Wojtaszek A., Krużel J., 2016. The Diversification of Air Temperature Trends in Poland (1981–2010). Polish Journal of Environmental Studies 25, 5, 2205–2209.
• Ziernicka-Wojtaszek A., Zuśka Z., Krużel J., 2015. Warunki termiczno-opadowe w okresie wegetacyjnym (1951–2010) na obszarze województwa podkarpackiego w świetle globalnego ocieplenia. Acta Agrophysica 22(3), 345–354.
• Żmudzka E., Dobrowolska M., 2001. Zmienność termicznego okresu wegetacyjnego w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Prace i Studia Geograficzne. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego 29, 127–135.
• Żmudzka E., 2009. Współczesne zmiany klimatu Polski. Acta Agrophysica 13(2), 555–568.
• Żmudzka E., 2012. Wieloletnie zmiany zasobów termicznych w okresie wegetacyjnym i aktywnego wzrostu roślin w Polsce. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie 12, 2(38), 377–389.

Identyfikatory

DOI

10.22630/ZPPNR.2017.590.38