Wartość odżywcza owoców odmian ukraińskich i litewskich porzeczki czarnej w porównaniu z odmianą Titania

• Autorzy: Bieniek A. , Kopytowski J. , Pilat B.

Warianty tytułu

EN

Nutritive value of fruit of Ukrainian and Lithuanian black currant cultivars in comparison with cultivar Titania

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań, przeprowadzonych w latach 2006-2008, było porównanie wartości odżywczej owoców ukraińskich i litewskich odmian porzeczki czarnej z odmianą szwedzką Titania w warunkach północno-wschodniej Polski. W jagodach badanych odmian porzeczki określono zawartość suchej masy, antocyjanów, kwasów organicznych, witaminy C oraz cukrów prostych i ogółem. Analiza statystyczna wyników wykazała wysoce istotne zróżnicowanie składników zarówno między odmianami, jak i w latach badań. Największą średnią zawartość składników dla odmian, z wyjątkiem kwasów organicznych, zanotowano w 2006 roku. Najwyższą średnią zawartością suchej masy w latach prowadzenia badań charakteryzowały się owoce odmian: Wernisaż (17,77%), a także Imaliai (17,49%) i Tauriai (17,10%). Najmniej suchej masy zanotowano w owocach odmiany Almin (14,96%) oraz odm. Czernecza, Sofijewska i Viciai (15,40-15,45%). Wysoce istotne różnice odnotowano także w ilości antocyjanów, których średnia zawartość dla odmian w 2006 roku wynosiła 153,31 mg∙100 g-1, a w 2008 roku 94,72 mg∙100 g-1. Najwięcej antocyjanów zgromadziły owoce odmiany Ametyst (180,75 mg∙100 g-1), najmniej natomiast było ich w owocach odmiany Czernecza (79,28 mg∙100 g-1). Najmniej cukrów (5,92%), a najwięcej kwasów (3,66%), jagody badanych odmian porzeczki zgromadziły w 2007 roku. Był to rok, który charakteryzował się przygruntowymi przymrozkami jeszcze w ostatnich dniach maja a także największą sumą opadów w okresie wegetacji. Najmniej kwasów organicznych zawierały owoce odmian: Jubilejnaja Kopania (2,31%) i Sofijewska (2,32%) a najwięcej szwedzka odmiana Titania (4,15%) a także odm. Tauriai (3,94%) i odm. Ametyst (3,73%). Najbardziej zasobne w witaminę C były jagody odmian: Almin (244,31 mg∙100 g-1) a także Czernecza (221,85 mg∙100 g-1), najmniej natomiast odm. Tauriai (134,6831 mg∙100 g-1) i odm. Imaliai (137,29 mg∙100 g-1). Najwięcej cukrów ogółem zgromadziły owoce odmian: Dainiai (7,33%) i Sofijewska (7,19%), najmniej natomiast owoce odmian: Blizgai (5,62%) oraz Viciai (6,08%)

EN

The objective of studies conducted in the years 2006-2008 was to compare the nutritive value of fruit of Ukrainian and Lithuanian black currant cultivars with the Swedish cultivar Titania under the conditions of northeastern Poland. The content of dry mass, anthocyanidins, organic acids, vitamin C as well as simple and total sugars in the berries of studied currant cultivars were determined. Statistical analysis of the results revealed highly significant differences in composition both between cultivars and year to year. The highest average content of components for the cultivars, excluding the content of organic acids, was recorded in 2006. The Wernisaż cultivar (17.77%), as well as cv. Imaliai (17.49%) and cv. Tauriai (17.10%) cultivars were characterized by the highest average dry mass content during the years of studies. The lowest dry mass content was recorded for the fruit of cultivars Almin (14.96%) and Czernecza, Sofijewska and Viciai (15.40-15.45%). Highly significant differences were also recorded for the contents of anthocyanidins the average content of which for the cultivars was 153.31 mg∙100 g-1 in 2006 while in 2008 it was 94.72 mg∙100 g-1. The highest level of anthocyanidins was accumulated in the fruit of cv. Ametyst (180.75 mg∙100 g-1), and the lowest in the fruit of cv. Czernecza (79.28 mg∙100 g-1). The lowest level of sugars (5.92%) and the highest of acids (3.66%) were accumulated by berries of currant cultivars in 2007. That was the year characterized by ground level frost even during the last days of May and the highest total precipitations during the vegetation period. The lowest levels of organic acids were recorded for berries of the cultivars Jubilejnaja Kopania (2.31%) and Sofijewska (2.32%) while the highest by the Swedish cultivar Titania (4.15%) as well as cultivars Tauriai (3.94%) and Ametyst (3.73%). The berries most abundant with vitamin C were those of cultivars Almin (244.31 mg∙100 g-1) and Czernecza (221.85 mg∙100 g-1), while the least abundant ones were those of cv. Tauriai (134.6831 mg∙100 g-1) and cv. Imaliai (137.29 mg∙100 g-1). The highest content of total sugars was accumulated by fruit of cultivars Dainiai (7.33%) and Sofijewska (7.19%), while the lowest by fruit of cultivars Blizgai (5.62%) and Viciai (6.08%).

Słowa kluczowe

PL

antocyjany; cukry; kwasy organiczne; odmiany litewskie; odmiany roslin; odmiany ukrainskie; owoce; porzeczka czarna; porzeczka czarna Titania; porzeczki czarne; sklad chemiczny; sucha masa; wartosc odzywcza; witamina C

EN

anthocyanin; sugar; organic acid; Lithuanian cultivar; plant cultivar; Ukrainian cultivar; fruit; black currant; Titania cultivar; black currant bush; chemical composition; dry mass; nutritional value; vitamin C

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 536
• Opis fizyczny: s.33-43,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bieniek A.

• Katedra Ogrodnictwa, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul.Prawocheńskiego 21, 10-719 Olsztyn

autor

Kopytowski J.

autor

Pilat B.

Bibliografia

• AOAC 1974. Official Methods of Analysis. 12th ed., Association of Official Analytical Chemists, Washington DC 9: 110.
• Banaszczyk J., Płocharski W. 1995. Przydatność owoców porzeczki czarnej do przerobu na soki i klarowne nektary. Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny 8: 16-19.
• Banaszczyk J., Pluta S., Płocharski W. 1997. Jakość i przydatność przerobowa odmian porzeczki czarnej z rejestru nowych klonów hodowli Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa. Mat. z Konf. Porzeczkowej. Inst. Sad. i Kwiac. Skierniewice: 36-39.
• Bieniek A., Kawecki Z., Kopytowski J., Šiksnianas T. 2009. Plonowanie oraz jakość owoców ukraińskich i litewskich odmian porzeczki czarnej w porównaniu z odmianą
• Titania. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 536: 23-32.
• Blom H., Skrede G. 1984. Suitability of four black currant cultivars for industrial syrup production. J. Sci. Food Agricult. 35: 332-337.
• Kampuse S., Kampuss K. 2003. Quality of rasberries and blackcurrants after frozen storage. Acta Horticult. 599: 711-717.
• Kawecki Z., Tomaszewska Z. 1996. Ocena wartości produkcyjnej czterech białoruskich i rosyjskich odmian porzeczki czarnej w rejonie Olsztyna. Acta Acad. Agricult. Techn. Olsztyn, Agricultura 62: 123-131.
• Kawecki Z., Stanys V., Sziksznian T., Tomaszewska Z. 2000. Wzrost i plonowanie krzewów nowych litewskich odmian porzeczki czarnej. Zesz. Nauk. Inst. Sadow. i Kwiac. Skierniewice 8: 223-230.
• Kopań W.P., Kopań K.N. 2000. Rezultaty hodowli odmian na Ukrainie. Mat. z IX Spotkania Sadowniczgo, Sandomierz 3-4.02.2000: 83-91.
• Langford G.L., Thomas W.P. 1988. Blackcurrant product group. MAF Tech. Lincoln.
• Lenartowicz W., Płocharski W. 1971. Ocena przydatności odmian porzeczki czarnej na kremogeny. Prace Inst. Sad. i Kwiac. Skierniewice A 15(XV): 211-223.
• Lenartowicz W., Zbroszczyk J., Płocharski W. 1990. Wartość użytkowa owoców porzeczek. Cz. III. Charakterystyka owoców nowych odmian i klonów porzeczki czarnej i jakość otrzymanych z nich kompotów i mrożonek. Prace Inst. Sad. i Kwiac. Skierniewice A 29: 213-221.
• Markowski J., Płocharski W. 2003. Przydatność przetwórcza porzeczek i agrestu. Mat. Konf. z Ogóln. Konf. porzeczkowej i agrestowej. Skierniewice 24 IV 2003: 34-39.
• Moyer R.A., Hummer K.E., Fin C.E., Frei C. 2002. Anthocyanis, phenolics and antioxidant capacity in diverse small fruits. Vium, Rubus, and Ribes. J. of Agricult, and Food Chemistry 50: 519-525.
• Pluta S., Markowski J. 2001. Wartość produkcyjna wybranych odmian i klonów hodowlanych porzeczki czarnej oraz skład chemiczny owoców. Zesz. Nauk. Inst. Sad. i Kwiac. 9: 229-236.
• Pluta S., Żurawicz E. 2006. Osiągnięcia i perspektywy hodowli nowych odmian porzeczki czarnej i agrestu. Mat. z Ogóln. Konf. Sad. „Nowe odmiany i technologie uprawy krzewów jagodowych”. Skierniewice, 27 IV 2006: 5-22.
• Pluta S., Żurawicz E., Broniarek-Niemiec A., Markowski J. 2007. Production and processing value of new blackcurrant cultivars and breeding clones in central Poland. Sodininkyste ir Darzininkyste Mokslo Darbi 26: 309-317.
• Płocharski W., Banaszczyk J., Chlebowska D. 1992. Quality characteristics of a few blackcurrant cultivars and clones and the quality of obtained compotes and frozen fruit. Fruit Science Reports, Skierniewice XIX(3): 125-135.
• Radajewska B., Bera A. 2001. Charakterystyka owoców porzeczki czarnej wybranych odmian ukraińskich. Cz. III. Sad Nowoczesny. 10: 10-11.
• Rubinskiene M., Viškelis P. 2002. Accumulation of ascorbic acid and anthocyanins in berries of Ribes nigrum. Botanica Lithuanica 8(2): 139-144.
• Sasnauskas A., Shikshniauas T., Rugienius R. 2004. New black currant cultivars from Lithuania. Acta Hortic. 649: 323-326.
• Siksnianas T., Vidmantas S., Sasnauskas A., Viskelis P., Rubinskiene M. 2006. Jakość i przydatność do przetwórstwa owoców pięciu nowych odmian czarnej porzeczki. J. of Fruit and Ornamental Plant Research 14 (Suplement 2): 265-271.