Are young female athletes at risk of amenorrhoea? An analysis of body composition and nutritional and endocrine factors

• Autorzy: Lagowska K. , Jeszka J.

Warianty tytułu

PL

Czy młode sportsmenki są zagrożone wystąpieniem amenorrhoea? Analiza sposobu żywienia, stanu odżywienia oraz czynników endokrynologicznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Background. Some factors which have been considered to be responsible for female athlete triad include the specific type and amount of high intensity training in young female athletes (especially when begun before puberty), reduced body weight, a lower percentage of fat tissue, and psychological stress. The aim of this study is to estimate the risk of amenorrhoea in female athletes with menstrual irregularity, on the basis of body composition results, nutritional factors, and endocrine factors. Material and methods. Fifty-five female professional athletes with menstrual irregularities, of mean ages 17.9 ±2.1 years, with mean training histories of 5.8 ±2.6 years, and BMIs of 20.6 ±1.4 kg/m2 participated in the study. The first group (ED) included athletes from endurance disciplines (n = 30), while the second group (WD) consisted of females from weight category disciplines (n = 25). A second classification was also employed, distinguishing between the group of athletes (IH) with luteinizing hormone to folliclestimulating hormone ratio LH/FSH < 0.6 (n = 24) - diagnosed as hypofunction of the hypothalamus-pituitary axis - and a second group (GR) containing athletes with LH/FSH > 0.6, diagnosed as a good result (n = 31). Nutritional status was evaluated on the basis of body composition analysis using the BIA method employing a Harpenden skinfold callipers, which yielded measurements of the percentage of adipose tissue (FM), fat-free mass (FFM), and skinfold thickness (AST). Nutritional values were estimated by examining dietary records for 7 consecutive days, and using threefold recall for the last 24 h. Moreover, luteinizing hormone (LH), follicle-stimulating hormone (FSH), estradiol (E), progesterone (P), and serum leptin levels were measured. Results. Significant differences were found between the hormone levels of for each discipline group: for LH, the ED group had 3.6 ±2.5 mlU/ml, and the WC group had 5.4 ±2.4 mlU/ml (p < 0.05), while for FSH, the values were ED: 5.0 ±1.8 mlU/ml, WC: 6.3 ±1.5 mlU/ml 224 (p < 0.05). Furthermore, IH athletes had significantly lower LH levels compared with GR athletes (IH: 2.8 ±0.9 mlU/ml, GR: 6.2 ±2.7 mlU/ml, p < 0.05). FSH, LH, LH/FSH, and leptin levels were positively correlated with energy and intake of most nutrients. These results again confirm the strong influence of anthropometric parameters (BMI: r = 0.85, ST: r = 0.43, p < 0.05), body composition (FM%: r = 0.79, FFM%: r = -0.79, p < 0.05), and age at menarche (r = -0.39, p < 0.05) on serum leptin levels in IH athletes. Conclusion. Improperly balanced diets, low fat mass, and low leptin levels are factors which predispose to amenorrhoea. Furthermore, a gonadotropin level suggestive of hypothalamic-pituitary axis hypofunction, and positively correlated with energy intake and with leptin level, is a further factor conducive to amenorrhoea.

PL

Wstęp. Intensywny wysiłek fizyczny podejmowany przez młode sportsmenki, szczególnie przed wejściem w okres dojrzewania, niski odsetek tkanki tłuszczowej, redukcja masy ciała oraz stres towarzyszący rywalizacji sportowej są uważane za czynniki predysponujące do wystąpienia zespołu triady sportsmenek. Celem badań była ocena ryzyka wystąpienia amenorrhoea na podstawie stanu odżywienia, sposobu żywienia oraz czynników endokrynologicznych u zawodniczek cierpiących na zaburzenia miesiączkowania. Materiał i metody. Do badań włączono 55 sportsmenek - w wieku 17,9 ±2,1, średnim stażu treningowym 5,8 ±2,6 roku oraz BMI 20,6 ±1,4 kg/m2 - cierpiących na zaburzenia miesiączkowania. Zawodniczki podzielono na grupy w zależności od charakteru uprawianej dyscypliny [dyscypliny wytrzymałościowe ED (n = 30), dyscypliny wymagające podziału według kategorii Wagowych WC (n = 25)]. Drugi podział uwzględniał wynik badania hormonów gonadotropowych (LH/FSH < 0,6 - niewydolność przysadki mózgowej, IH (n = 24), LH/FSH > 0,6, GR (n = 31)]. Stan odżywienia oceniono na podstawie analizy składu ciała metodą BIA (odsetek tkanki tłuszczowej (FM) oraz beztłuszczowej masy ciała (FFM)) oraz pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych (ST) z wykorzystaniem cyrkla Harpendena. Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono na podstawie metody bieżącego notowania z siedmiu dni oraz metodą trzykrotnego wywiadu z ostatnich 24 godzin. Co więcej, określono również poziom hormonów płciowych (hormon luteinizujący (LH), folikulotropowy (FSH), estrogeny (E), progesteron (P)) oraz leptyny we krwi. Wyniki. W zależności od uprawianej dyscypliny sportowej, istotne statystycznie różnice zaobserwowano w poziomie LH (ED: 3,6 ±2,5 mlU/ml, WC: 5,4 ±2,4 mlU/ml, p < 0,05) oraz FSH (ED: 5,0 ±1,8 mlU/ml, WC: 6,3 ±1,5 mlU/ml, p < 0,05). Zawodniczki IH charakteryzował znamiennie niższy poziom LH w porównaniu z grupą GR (IH: 2,8 ±0,9 mlU/ml, GR: 6,2 ±2,7 mlU/ml, p < 0,05). Co więcej u zawodniczek IH odnotowano istnienie dodatniej korelacji pomiędzy spożyciem energii i większości składników odżywczych. Otrzymane wyniki po raz kolejny potwierdziły istnienie zależności pomiędzy parametrami antropometrycznymi (BMI: r = 0,85, ST: r = 0,43, p < 0,05), składem ciała (FM%: r = 0,79, FFM%: r = -0,79, p < 0,05) i wiekiem menarche (r = -0,39, p < 0,05) a poziomem leptyny we krwi zawodniczek IH. Wnioski. Nieodpowiednio zbilansowana dzienna racja pokarmowa, niski odsetek tkanki tłuszczowej oraz poziomu leptyny w surowicy krwi to czynniki predysponujące do zaniku miesiączkowania. Co więcej, kolejnym czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu amenorrhoea są wyniki gonadotropin wskazujące na występowanie niewydolności przysadki, pozytywnie korelujące z spożyciem energii oraz poziomem hormonu sytości. -

Słowa kluczowe

EN

female; athlete; disease risk; amenorrhoea zob.amenorrhea; body composition; nutritional status; endocrine factor; amenorrhea; sex hormone; nutritional habit; leptin; training; intensity training; young female

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Technologia Alimentaria
• Rocznik: 2011
• Tom: 10
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.223-232,ref.

Twórcy

autor

Lagowska K.

• Department of Human Nutrition and Hygiene, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 31, 60-624 Poznan, Poland

autor

Jeszka J.

Bibliografia

• Al-Harithy R.N., Al-Doghaither H., Abualnaja K., 2006. Correlation of leptin and sex hormones with endocrine changes in healthy Saudi women of different body weights. Ann. Saud. Med. 26, 2, 110-115.
• Bonci L., 2010. Sports nutrition for young athletes. Pediatr. Ann. 39 (5), 300-306.
• Christo K., Prabhakaran R., Lamparello B., Cord J., Miller K.K., Goldstein M.A., Gupta N., Herzog D.B., Klibanski A., Misra M., 2008. Bone metabolism in adolescent athletes with amenorrhea, athletes with eumenorrhea, and control subjects. Pediatrics 121 (6), 1127-1136.
• Feicht C.B., Johnson T.S., Martin B.J., Sparkes K.E., Wagner W.W. Jr., 1978. Secondary amenorrhoea in athletes. Lancet 2, 1145-1146.
• Frish R.E., Mc Arthur J.W., 1974. Menstrual cycles: fatness as a determinacy of minimum weight and height necessary for their maintenance or onset. Science 185, 849-860.
• Heaney S., O'Connor H., Gifford J., Naughton G., 2010. Comparison of strategies for assessing nutritional adeąuacy in elite female athletes’ dietary intake. Int. J. Sport. Nutr. Exerc. Metab. 20 (3), 245-256.
• Heyward V.H., Wagner D.L., 2003. Applied Body Composition Assessment. Human Kinetics Champaign, IL.
• Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Ivanow K., 2005. Tables of nutritional value of foodstuffs and dishes. Inst. Żywn. Żyw. Warszawa.
• Leal-Cerro A., Garcia-Luna P.P., Astorga R., Parejo J., Peino R., Dieguez C., Casanueva F.F., 1998. Serum leptin levels in male marathon athletes before and after the marathon run. J. Clin. Endocrinol. Metab. 3 (7), 2376-1379.
• Lo B.P., Hebert C., McClean A., 2003. The female athlete triad: No pain, no gain? Clin. Pediatr. 42, 573.
• Loucks A.B., Manore M.M., Sanbom C.F., Sundgot-Borgen J., Warren M.P., 2007. The female athlete triad: position stand. Med. Sci. Sports Exerc. 39, 1867-1881.
• Loucks A.B., Thuma J.R., 2003. Luteinizing hormone pulsatility is disrupted at a threshold of energy availability in regularly menstruating women. J. Clin. Endocrinol. Metab. 88 (1), 297- -311.
• Manore M.M., 2002. Dietary recommendation and athletic menstrual dysfunction. Sports Med. 32 (14), 887-901.
• Matkovic V., Ilich J.Z., Skugor M., Badenhop N.E., Goel P., Clairmont A., Klisovic D., Nahhas R.W., Landoll J.D., 1997. Leptin is inversely related to age at menarche in human females. J. Clin. Endocrinol. Metab. 82, 10, 3239-3245.
• Maimoun L., Coste O., Galtier F., Mura T., Mariano-Goulart D., Paris F., Sultan C., 2010. Bone mineral density acquisition in peripubertal female rhythmic gymnasts is directly associated with plasma IGFl/IGF-binding protein 3 ratio. Eur. J. Endocrinol. 163 (1), 157-164.
• Miles M., 2001. Leptin: A link between energy imbalance and exercise-induced amenorrhea in female athletes. Nutrition Bytes 7 (2).
• Nattiv A., Loucks A.B., Manore M.M., Sanbom C.F., Sundgot-Borgen J., Warren M.P., 2007. American college of sports medicine position stand. The female athlete triad. Med. Sci. Sports Exerc. 39 (10), 1867-1882.
• Nicholas J.N., Rauch M.J., Barrack M.T., Barkai H.S., Nichols J.F., 2007. Disordered eating and menstrual irregularity in high school athletes in lean-build and nonlean-build sports. Int. J. Sport. Nutr. Exerc. Metabol. 17, 364-377.
• Noakes T.D., Van Gend M., 1988. Menstrual dysfunction in female athletes. A review for clinicians. S. Afr. Med. J. 73, 350-355.
• Otis C.L., Drinkwater B., Johnson M., Loucks A.B., Wilmore J., 1997. ACSM position stand: The female athlete triad. Am. Coli. Sport Medic. 29, 1-9.
• Stokić E., Srdić B., Barak O., 2005. Body mass index, body fat mass and the occurrence of amenorrhea in ballet dancers. Gynecol. Endocrinol. 20 (4), 195-199.
• Rickenlund A., Eriksson M.J., Schenck-Gustafsson K., Hirschberg A.L., 2005. Amenorrhea in Female athletes is associated with endothelial dysfunction and unfavorable lipid profile. J. Clin. End. Metabol. 90 (3), 1354-1359.
• Sherman R.T., Thompson R.A., 2006. Practical use of the International Olympic Committee Medical Commission Position Stand on the female athlete triad: a case example. Int. J. Eat. Disord. 39, 193-201.
• Thong F.S.L., McLean C., Graham T.E., 2000. Plasma leptin in female athletes: relationship with body fat, reproductive, nutritional, and endocrine factors. J. Appl. Physiol. 88 (6), 2037-2044.
• Weimann E., 2002. Gender-related differences in elite gymnasts: the female athlete triad. J. Appl. Physiol. 92 (5), 2146-2152.