Kształtowanie i wykorzystanie zasobów wodnych w rolnictwie

• Autorzy: Jankowiak J. , Bienkowski J.

Warianty tytułu

EN

Managing and utilisation of water resources in agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu wskazano na małe wykorzystanie (średnio ok. 62%) potencjalnej produkcyjności rolnictwa w Polsce, w warunkach istniejących niedoborów wodnych. Wyniki badań potwierdzają, że przy wykorzystaniu nowych technologii i racjonalnej organizacji plony roślin mogą być wyższe niż średnie w regionie (w uprawie pszenicy ozimej o 14,7 dt•ha-1, tj. o 37,1%) i bliskie plonom potencjalnym. Większa intensywność uprawy roślin skutkuje wzrostem efektywności wykorzystania wody. W gospodarowaniu wodą i zwiększaniu jej zasobów bardzo dużą rolę od-grywa retencja rolnicza (tzw. „mała retencja”), na którą składa się retencja glebowa i krajobrazowa. Zwiększenie retencji glebowej tylko o 1% w badanej mikrozlewni „Rów Wyskoć" w woj. Wielkopolskim, zmniejszyłoby o 4% odpływ roczny ze zlewni i stanowiłoby aż 8,9% odpływu w okresie wegetacji roślin (miesiące IV-IX). Omówiono agrotechniczne sposoby zwiększenia retencji glebowej oraz wpływ struktury zasiewów i struktury nierolniczych elementów na retencję krajobrazową.

EN

In the study, it was pointed to a small utilisation of potential agricultural productivity in Poland (on average, around 62%), under the conditions of existing water deficiencies. Results of the study confirm that using new technologies and rational management, plant yields harvested can be higher than average ones inthe region (in winter wheat growing by 14,7 dt·ha-1, i.e. by 37,1%) and be close to the potential yields. Higher crops growing intensity results in an improved water use efficiency. In water management aiming at increase of water resources, agricultural retention play an important role (so called “small retention”), which is made up of soil retention and landscape retention. Increasing the water retention by only 1% in the studied “Rów Wyskoć” mikrocatchment, in Wielkopolska region, would decrease the annual water discharge from this catchment by 4% and it would amount to 8.9% of the discharge during the vegetation period (IV-IX). Different agrotechnical measures of increasing soil retention were discussed as well as the effect of cropping pattern and nonagricultural elements on the water retention of the landscape were considered.

Słowa kluczowe

PL

rolnictwo; zasoby wodne; mala retencja wodna; retencja uzyteczna; retencja glebowa; odplyw wody

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2011
• Numer: 05
• Opis fizyczny: s.39-48,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jankowiak J.

• Zakład Systemów Rolniczych, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego, Polska Akademia Nauk, ul.Szeherezady 74, 60-195 Poznań

autor

Bienkowski J.

Bibliografia

• Ball V.E., Bureau J. C., Nehring R.., Somwaru A. Agricultural Productivity Revisited. Am. J. Agr. Econ., 79, 1997, s. 1045-1063.
• Faber A. Środowiskowe uwarunkowania produkcji roślinnej w Polsce i Europie według symulacji CGMS. Pam. Puł., 130/I, 2002, s. 137-151.
• Igras J., Jankowiak J. Zależność pomiędzy polowym zużyciem wody, ewapotranspiracją potencjalną i plonowaniem wybranych gatunków roślin. Fragm. Agr onom., 2 (58), 1998, s. 87-93.
• Jankowiak J., Bieńkowski J. Efektywność wykorzystania zasobów wodnych na tle różnic poziomu agrotechnologicznego i organizacyjnego produkcji głównych roślin towarowych w Wielkopolsce. Rocz. AR w Poznaniu, CCLVII, 2004, s. 153-159.
• Jankowiak J., Małecka I. Uproszczenia uprawowe w zrównoważonym rozwoju rolnictwa. Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. IERiGŻ-PIB, Warszawa, nr 102 (6), 2008, s. 87-113.
• Kalirajan K. P., Obwona M. B., Zhao S. A decomposition of Total Factor Productivity Growth: the Case of Chinese Agricultural Growth Before and After Reforms. Am. J. Agr. Ekon., 78, 1996, s. 331-338.
• Kowalczak P., Farat R., Kępińska-Kasprzak M., Kuźnicka M., Mager P. Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji. Materiały badawcze. Gospodarka Wodna i Ochrona Wód. 19, IMGW, Warszawa, 1997, s. 91.
• Kowalczak P. Zagrożenia związane z deficytem wody. Wyd. Kurpisz S. A., Poznań, 2008, s. 356.
• Kundzewicz Z. W., Kowalczak P. Zmiany klimatu i ich skutki. Wyd. Kurpisz S. A., Poznań, 2008, s. 214.
• Lal R., Mahboubi A., Fausey N. Long-term tillage and rotation effects on soil properties of a central Ohio soil. Soil Sci. Soc. Am. J. 58, 1994, s. 517-522.
• Lambor J. Podstawy i zasady gospodarki wodnej. WKiŁ. Warszawa, 1965.
• Nawadnianie roślin. 2006. Praca zbiorowa pod red. Karczmarczyka S. i Nowaka L. PWRiL, Oddział w Poznaniu, s. 477.
• Raport z realizacji zadania pierwszego w roku 2010. „Określenie obecnych i prognoza przyszłych warunków wodnych produkcji roślinnej w Polsce”. Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu. 2010. Maszynopis.
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2005. GUS, Warszawa, 2005.
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2006. GUS, Warszawa, 2006.
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2007. GUS, Warszawa, 2007.
• Stewart B. A., Burnett E. 1985. Water conservation technology in rainfed and dryland agriculture. Proceedings of the International Conference on Food and Water, College Station, Texas, May 27-30, 1985, U. S. Department of Agriculture, ARS, s. 22.