Ekologiczny system przestrzenny doliny Odry w województwie opolskim

• Autorzy: Wrobel R.

Warianty tytułu

EN

Ecological spatial system of the Oder river valley in Opole province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doliny rzeczne charakteryzują się jednymi z największych walorów przyrodniczych, spełniając wiele istotnych funkcji w lokalnych systemach przyrodniczych. Z uwagi na dużą ilość działań podejmowanych przez człowieka w dolinach rzecznych, związanych z ich zagospodarowaniem, głównie dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej, gospodarczych, turystycznych, wiele z tych obszarów uległo znacznym przekształceniom. Ich podstawowe funkcje w systemie przyrodniczym zostały naruszone. Celem artykułu jest określenie stanu i funkcjonowania doliny Odry w województwie opolskim jako korytarza ekologicznego. Dokonano analizy wewnętrznej struktury ekologicznej doliny Odry w województwie opolskim, rozumianej jako układ wzajemnie powiązanych obszarów węzłowych (biocentrów) oraz ciągów ekologicznych (korytarzy). Zidentyfikowano także podstawowe bariery ograniczające funkcjonowanie ekologicznego systemu przestrzennego doliny Odry a także obniżające funkcjonalność samego korytarza ekologicznego. Efektem przeprowadzonych badań jest model powiązań i zależności ekologicznych doliny oraz diagnoza stanu korytarza doliny Odry w województwie opolskim.

EN

River valleys are characterized by ones of the greatest natural advantages, realized a lot of significant functions in local natural systems. Due to large amounts of action taken in river valleys by the man, tied with developing them, mainly for the purposes of the flood control, economic, tourist, a lot from these areas it underwent significant transformations. Their basic functions in the natural system were disturbed. The purpose of the paper is determining the state and functioning of the Oder river valley in Opole province as the ecological corridor There were analysed an internal ecological structure of the Oder river valley in Opole province, understood as the arrangement of areas mutually tied together at a junction points (of biocentres) and of ecocological sequences (of corridors). Also basic barriers limiting functioning of the environmental spatial system of the Oder river valley as well as lowering the functionality of ecological corridor were identified. An effect of conducted studies is a model of connections and ecological relations of Oder river valley and a diagnosis of the existing currently state of the corridor of the Oder river valley in the Opole province.

Słowa kluczowe

PL

doliny rzeczne; woj.opolskie; dolina Odry; ochrona przyrody; ekologiczny system przestrzenny

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2010
• Numer: 09
• Opis fizyczny: s.197-208,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wrobel R.

• Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, Uniwersytet Opolski, ul.Oleska 22, 45-052 Opole

Bibliografia

• Badora K., Koziarski S. Ekologiczny system przestrzenny doliny Odry na odcinku obszaru węzłowego 17 M. ECONET-PL w granicach województwa opolskiego. Zeszyty Odrzańskie,nr 18–19, 2000, s. 75–93.
• Badora K. Ogólna charakterystyka środowiska geograficznego doliny Odry na odcinku od granicy państwa do Opola [w:] Słodczyk J., Śmigielska M. (red.) Śląsk Opolski w warunkach integracjieuropejskiej – sesje terenowe, Opole 2003, s. 49–58.
• Badora K., Nowak A. Struktura przestrzenna krajobrazu korytarza ekologicznego doliny Odry w zachodniej części województwa opolskiego [w:] Cieszewska A. (red.) Płaty i korytarzejako elementy struktury krajobrazu – możliwości i ograniczenia koncepcji. Problemy EkologiiKrajobrazu, t. XIV, Warszawa 2004, s. 143–154.
• Chmielewski J. T. Analiza stosunków ekologicznych jako wstępny etap planowania zagospodarowania przestrzennego parków krajobrazowych (na przykładzie parków krajobrazowych Ponidzia). Człowiek i środowisko, T 10, nr 3, Warszawa 1986, s. 325–349.
• Chmielewski J. T. O strefowo-pasmowo-węzłowej strukturze układów ponadekosystemowych. Wiadomości Ekologiczne, tom XXXIV, zeszyt 2, PWN, Warszawa 1988, s. 165–185.
• Dajdok Z., Kącki Z., Nowak A., Nowak S., Spałek K. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych prawnie chronionych w województwie opolskim. Opole 1998a.
• Dajdok Z., Kącki Z., Nowak A., Nowak S., Spałek K. Atlas rozmieszczenia rzadkich roślin naczyniowych w województwie opolskim. Opole 1998b.
• Forman R.T.T, Gordon M. Landscape ecology. J. Wiley&Sons, 1986, s. 619.
• Gacka-Grzesikiewicz E., Cichocki Z. Program ochrony dolin rzecznych w Polsce. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 2001, s. 144.
• Grodek A., Kiełczewska Zaleska M., Zierhoffer A. Monografia Odry. Studium zbiorowe, Instytut Zachodni, Poznań 1948, s. 591.
• Jankowski W. Techniczne sposoby wzbogacania wartości przyrodniczych rzek i ich dolin [w:] Tomiałojć L. (red.), Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 1993, s. 155–166.
• Jankowski W., Świerkosz K. Korytarz ekologiczny doliny Odry. Stan, funkcjonowanie, zagrożenia, IUCN Polska, Warszawa 1995, s. 266.
• Kolago C., Mojski J., Rezac B., Różycka. Przewodnik geologiczno-krajoznawczy Odrą od źródeł do Bałtyku. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1972, s. 354.
• Kondracki J. Geografia regionalna Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 169–176.
• Liro A. (red). Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET – Polska. Wyd. IUCN, Warszawa 1995, s. 218.
• MacArthur R. H., Wilson E. O. The theory of Island Biogeography. Monographs in Population Biology, Princetown Univeristy, 1967.
• Macicka T., Wilczyńska W. Roślinność środkowej Odry [w:] Tomiałojć L. (red.) Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski. Wyd. Instytutu Przyrody PAN, Kraków1993, s. 49–60.
• Matuszkiewicz W. (red.) Potencjalna roślinność naturalna Polski. Mapa 1:300000, IGiPZ PAN, Warszawa 1991.
• Nowak A., Spałek K. (red.) Czerwona księga roślin województwa opolskiego. Rośliny naczyniowe wymarłe, zagrożone i rzadkie, OTPN Opole 2002, s. 1–158.
• Richling A., Solon J. Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa 1998, s. 52–53.
• Szczepankiewicz S. Rzeźba doliny Odry na Opolszczyźnie [w:] Studia geograficzno-fizyczne z obszaru Opolszczyzny, T. 1, 1968, s. 54–86.
• Żarska B. Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa 2005, s. 156–162.
• Żelazo J., Popek Z. Podstawy renaturyzacji rzek. Wyd. SGGW, Warszawa 2002.