Wpływ utraty naturalnej retencji zlewni na charakterystykę morfologiczną zlewni i cieku

• Autorzy: Bartnik J. , Bonenberg J. , Florek J.

Warianty tytułu

EN

The influence of the loos of natural water storage capacity of a river basin on the morphological characteristic of the river and its basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Powszechnym zjawiskiem występującym w obrębie zlewni małych cieków jest znaczny wzrost zagospodarowania w okresie ostatnich dwudziestu lat. Rozwój ten jest efektem przemian gospodarczych zachodzących w naszym kraju a jego efektem są zjawiska towarzyszące narastającemu stopniowi pokrycia zlewni wszelkiego rodzaju zabudową jak i zmiany w sposobie gospodarowania. Zaobserwować można odstąpienie od intensywnego rolniczego wykorzystania w znacznej części powierzchni uprawnej zlewni jak i zintensyfikowania gospodarki rolnej w wybranych, korzystnie położonych jej częściach. Procesy te mają charakter narastający i prowadzą do znaczących zmian w hydrologicznych warunkach odpływu ze zlewni co narzuca konieczność zweryfikowania funkcjonalności istniejącej struktury urządzeń regulacji wodnych. Autorzy prezentują zagadnienia związane ze zmianą zdolności retencyjnej zlewni, określili warunki wpływu zabudowy na uszczelnienie podłoża i na retencyjność deszczu. Przedstawiono koncepcje zmian w zagospodarowaniu terenu, obliczono pojemności zbiorników retencyjnych, określono wpływ niedoborów retencyjnych i zmian wskaźnika lesistości na warunki transportu rumowiska wleczonego. Określono parametry graniczne ruchu materiału dennego.

EN

A common phenomenon occurring in small river basins is an increase of spatial development in the period of last 20 years. This development is an effect of economic changes in our country, resulting in growing land cover by all sorts of infrastructure as well as in changes in method of development. It may be observed both giving up the intensive agricultural use in large parts of arable areas and even greater intensification of agricultural use in some selected favorable situated locations. Those processes are of increasing character and lead to substantial changes in hydrological conditions of runoff, which imposes the necessity of verification of the functionality of the existing water regulation structures. The authors have presented issues connected with changing basin storage and determined the influence of spatial development on basin surface sealing and rainwater storage. Concepts of land use changes were presented; calculations of water storage reservoir capacity were made, as well as the influence of storage deficit and changes in forest cover magnitude on bedload transport conditions. Critical parameters of bedload movement were calculated.

Słowa kluczowe

PL

zlewnie rzek; cieki wodne; retencja wodna; zdolnosc retencyjna; odplywy; transport rumowiska; rumowiska wleczone; uszczelnienie podloza; zagospodarowanie terenu

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2009
• Numer: 02
• Opis fizyczny: s.1-69,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bartnik J.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Kraków

autor

Bonenberg J.

autor

Florek J.

Bibliografia

• Bartnik W. Hydraulika potoków z dnem ruchomym. Początek ruchu rumowiska. Zesz. Nauk. AR w Krakowie. Rozprawa hab. Nr 171, 1992, s. 61–67.
• Bartnik W., Florek J. Ocena warunków równowagi hydrodynamicznej potoku górskiego na podstawie analizy hydraulicznych parametrów przepływu. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, ser. Inżynieria Środowiska, 20, 2000, s. 163–175.
• Bogardi J. Sediment transport in alluvial streams. Akademiai Kiado, Budapeszt 1978.
• Bonenberg J. Zastosowanie kryteriów użytkowania gruntów w zlewni rzecznej w planowaniu gospodarowania wodami – rozprawa doktorska. Wydział Inżynierii Środowiska PK, 2006.
• Civco D. L., Chabaeva A., Prisloe S. Geospatial Extension Specialist; Development of a population density and land use based regression model to calculate the amount of Imperviousness. ASPRS Annual Conference Proceedings; Denver, Colorado 2004.
• Georgia stormwater management manual. Stormwater Policy Guidebook AMEC Earth and Environmental Center for Watershed Protection, Debo and Associates, Jordan Jones and Goulding, Atlanta Regional Commission; U.S, 2001.
• Gessler J. Beginning and ceasing sediment motion [w:] River Mechanics, red. H. W. Shen Rozdz. 7, 1971.
• Graf W. H. A method to calculate total load. Advance in Sediment Transport, Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, 1981,. s. 187–239.
• Koehn J. D., Brierley G. J., Cant B. L., Lucas A. M. River Restoration Framework. Land & Water; Australia 2001.
• Michalik. A. Badania intensywności transportu rumowiska wleczonego w rzekach karpackich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, ser. Rozpr. hab. 138, 1990.
• Nachlik E. Identyfikacja i ocena antropogeniczna oddziaływań na zasoby wodne zlewni Raby wraz z oszacowaniem ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych. Praca zbiorowa. Monografia nr 318, Seria IŚ Politechniki Krakowskiej, 2006.
• Nachlik E. i współprac. Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne dla wskazania części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych. Monografia PK w Krakowie, 2004.
• Phillips N., Bennett J. and Moulton D. Principles and Tools for Protecting Australian Rivers; Land & Water Australia/ Queensland Environmental Protection Agency; Canberra ACT 2601; Australia, 2001.
• Rutherfurd I. D., Jerie K., Marsh N. A Rehabilitation Manual for Australian Streams vol. 1; Cooperative Research Centre for Catchment Hydrology, Land and Water Resources Research and Development Corporation; Canberra ACT 2601 Monash University; Australia, 2000.
• Rutherfurd I. D., Jerie K., Marsh N. A Rehabilitation Manual for Australian Streams Vol 2: Cooperative Research Centre for Catchment Hydrology, Land and Water Resources Research and Development Corporation; Canberra ACT 2601 Monash University; Australia 2000.
• Zielinski J. Watershed Vulnerability Analysis. Center for Watershed Protection; Ellicott City, MD 21043; www.cwp.org; the United States of America, 2002.