Octaviania asterosperma (hypogeous Basidiomycota). Recent data to ecology and distribution

• Autorzy: Mleczko P. , Kozak M. , Lawrynowicz M. , Dubiel G.

Warianty tytułu

PL

Octaviania asterosperma (podziemne Basidiomycota). Dane do ekologii i rozmieszczenia

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Phylogenetic analyses place Octaviania asterosperma in the Boletales, with Leccinum being the closest relative. Results of the structural investigation of O. asterosperma ectomycorrhiza with Fagus confirm this systematic position. In Europe the species is an ectomycorrhizal partner of broad-leaved trees, such as Carpinus, Corylus, Fagus, Quercus and Tilia. This paper aims at presenting the new data to the distribution of O. asterosperma in Central Europe. The description of the basidiocarps discovered in Poland in the recent years is also given, together with evidence for the parasitic relationship of Sepedonium laevigatum with O. asterosperma. We also present the information concerning all known localities of the species in Poland and its distribution map. Data on the ecology, distribution and status of O. asterosperma in Europe, and some structural aspects of basidiocarps and spores, are also summarized.

PL

Rosnące zainteresowanie grzybami podziemnymi sprawia, że odkrywane są nowe stanowiska dawno nie notowanych gatunków. Jednym z nich jest Octaviania asterosperma, podziemka gwiaździstozarodnikowa, należąca do podziemnych Basidiomycota. Wyniki analizy filogenetycznej, a także dane na temat mikoryzy Octaviania, stanowią argumenty za przynależnością rodzaju do rzędu Boletales. Niniejszy artykuł przedstawia dane na temat nowych oraz znanych z literatury stanowisk O. asterosperma wraz z mapą rozmieszczenia gatunku w Polsce. Prezentuje także opis owocników odnalezionych w ostatnich latach w południowej i środkowej części naszego kraju oraz wyniki obserwacji pasożytowania Sepedonium laevigatum na owocnikach podziemki gwiaździstozarodnikowej. W artykule podsumowane są również informacje na temat ekologii, rozmieszczenia i statusu gatunku w Europie, a także dane o strukturze i rozwoju owocników oraz zarodników Octaviania asterosperma.

Słowa kluczowe

EN

Octaviania asterosperma; Basidiomycota; ecology; distribution; phylogenetic analysis; Boletales; fungi; hypogeous fungi; ectomycorrhizal fungi; Sepedonium laevigatum; taxonomy; Poland; locality

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Mycologica
• Rocznik: 2010
• Tom: 45
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.133-144,fig.,ref.

Twórcy

autor

Mleczko P.

• Institute of Botany, Jagiellonian University, Lubicz 46, 31-512, Krakow, Poland

autor

Kozak M.

autor

Lawrynowicz M.

autor

Dubiel G.

Bibliografia

• Astier J. 1993. Un Octavianina nouveau Octavianina olida Malençon et Astier, sp. nov. Documents Mycologiques 22 (88): 17–20.
• Beaton G., Pegler D. N., Young T. W. K. 1985. Gasteroid Basidiomycota of Victoria State, Australia: 8-9. Kew Bulletin 40(4): 827–842.
• Bendiksen K., Molia A. 2009. The Norwegian Mycological Database (NMD). Natural History Museum, University of Oslo, [Presented on the web by Einar Timdal] [Retrieved 9.07.2010, from the Database at: http://www.nhm.uio.no/botanisk/sopp/].
• Benkert D., Dörfelt H., Hardtke H.-J., Horsch G., Kreisel H., Krieglsteiner G. J., Lüderitz M., Runge A., Schmid H., Schmitt J. A., Winterhoff W., Wöldecke K., Zehfuß H.-D., Einhellinger A., Groß G., Große-Brauckmann H., Nuss I., Wölfel G. 1992. Rote Liste der gefährdeter Großpilze in Deutschland. Deutsche Gesellchaft für Mykologie e.V. Natur Schutzbund Deutschland e.V. (NA BU) Eching.
• Bennet A. F., Baxter B. J. 1989. Diet of the long-nosed potoroo, Potorous-Tridactylus (Marsupialia, Potoroidae), in southwestern Victoria. Australian Wildlife Research 16 (3): 263–271.
• Binder M., Hibbett D. S. 2006. Molecular systematics and biological diversification of Boletales. Mycologia 98 (6): 971–981.
• Blaschke H., Bäumler W. 1989. Mycophagy and spore dispersal by small mammals in bavarian forest. Forest Ecology and Management 26 (4): 237–245.
• Brandrud T. E., Bendiksen E., Hellik Hofton T., Høiland K., Jordal J. B. 2006. Sopp. Fungi. (In:) J. A A . Kålås, Å. Viken, T. Bakken (eds). Norsk Rødliste 2006: 103-128. Artsdatabanken, Trondheim, Norway.
• Calonge F. D., Almeida M. G. 1992. Catálogo de los Gasteromycetes de Portugal. Bol.. Soc. Micol. Madrid 16: 73–108.
• Calonge F. D. 1990. Algunos Gasteromycetes interesantes de Extremadura. Bol. Soc. Micol. Madrid 14: 191–195.
• Castellano M. A., Verbeken A., Walleyn R., Thoen D. 2000 (2001). Some new or interesting sequestrate Basidiomycota from African woodlands. Karstenia 40: 11–21.
• Cázares E., García J., Castillo J., Trappe J. M. 1992. Hypogeous fungi from Northern Mexico. Mycologia 84 (3): 341–359.
• Cieśliński S, Fałtynowicz W. (eds). 1993. Atlas of the geographical distribution of lichens in Poland. 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Claridge A. W., Lindenmayer D. B. 1998. Consumption of hypogaeus fungi by the mountain brushtail (Trichosurus caninus) in eastern Australia. Mycological Research 102: 269–272.
• Dämon, W., Hausknecht, A., Krisai-Greilhuber I. 2008. Database of fungi in Austria. Austrian Mycological Society [Retrieved 9.07.2010, from http://www.austria.mykodata.net].
• Danihelka J., Grulich V., Antonín V., Chytrý M. 2008. Pavlov Hills. Botanical excursion guide. Department of Botany and Zoology, Masaryk University, Brno.
• David J. C., Pegler D. N. 1995. (1145) Proposal to conserve Octavianina Kuntze against Octaviania Vittad. (Fungi). Taxon 44: 99–100.
• Denchev C. M., Assyov B. 2010. Checklist of the larger basidiomycetes in Bulgaria. Mycotaxon 111: 279-282.
• Gams W. 1999. Proposals to conserve or reject. Report of the Committee for Fungi: 8. Taxon 48: 807-810.
• Gärdenfors U. (ed.) 2005. Rödlistade arter i Sverige 2005 - The 2005 redlist of Swedish species. ArtDa¬tabanken, Uppsala, Sweden.
• Gminder A., Krieglsteiner G. J., Winterhoff W., Kaiser A. 2000. Die Großpilze Baden-Württembergs. Bd. 2. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart.
• Gori L. - A. M. B. Gruppo di Muggia e del Carso - http://www.ambmuggia.it/ipogei2/octavianina_as¬tero_gori.htm [Retrieved: 28.07.2010]
• GREJ 2010. Octaviania asterosperma Vitt. GREJ – Rejestr Grzybów Chronionych i Zagrożonych, nr 72963. [Retrived 13.07.2010, from http://www.grzyby.pl/gatunki/Octaviania_asterosperma.htm]
• Gross G., Runge A., Winterhoff W., unter mitarbeit von Krieglsteiner G. J. 1980. Bauchpilze (Gasteromycetes s. l.) in der Bundesrepublik und Westberlin. Beihefte zur Zeitschrift für Mykologie 2: 1–220.
• Gyosheva M. M., Denchev C. M., Dimitrova E. G., Assyov B., Petrova R. D., Stoichev G. T. 2006. Red List of fungi in Bulgaria. Mycologia Balcanica 3 (1): 81–87.
• Hawker L.E. 1974. Revised annotated list of British hypogeous fungi. Trans. Brit. Mycol. Soc. 63 (1): 67–76.
• Hesse R. 1891. Die Hypogaeen Deutschlands. Band I. Die Hymenogastreen. Verlag von Ludw. Hofstet¬ter, Halle.
• Ingvert C. 2005. Skånska ädellövskogar. Svensk Mykologisk Tidskrift 26 (2): 49–60.
• Jülich W. 1981. Higher taxa of Basidiomycota. Bibliotheca Mycologica 85: 1–485.
• Jülich W. 1984. Die Nichtblätterpilze, Gallertpilze und Buchpilze. Aphyllophorales, Heterobasidiomyc¬etes, Gastromycetes. Kleine Kryptogamenflora Bd. IIb/1. Basidiomyceten. Teil. 1. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart, New York.
• Kers L.E. 1983. Några svenska fynd av hypogeiska svampar. Svensk Botanisk Tidskrift 77: 259–268.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kreisel H. (ed.) 1987. Pilzflora der Deutschen Demokratischen Republik. VEB Gustav Fischer Verlag, Jena.
• Kreisel H. 2001. Checklist of the gasteral and secotioid Basidiomycetes of Europe, Africa, and the Middle East. Österreichische Zeitschrift für Pilzkunde 10: 213–313.
• Kreisel H. 2009. Beiträge zur Pilzflora von Mecklenburg-Vorpommern und Nordbrandenburg (Deutsch¬land). 7. Folge. Feddes Repertorium 120 (3/4): 250–270.
• Krisai-Greilhuber I. 1999. 5. Pilze. Rote Liste gefährdeter Großpilze Österreichs, 2 Fassung. (In:) H. Nikfeld (ed.). Rote Liste gefährdeter Pflanzen Österreichs, 2nd ed. Bundesmisterium für Umwelt, Jugend und Familie, Wien: 229–266.
• Lange M. 1956. Danish hypogeous Macromycetes. Dansk Bot. Arkiv 16: 1–84.
• Lenne M. 2005. Octaviania asterosperma, un champignon hypogé retrouvé au Bois de la Cambre. Revue du Cercle de Mycologie de Bruxelles 5: 55–64.
• Lindtner V. 1935. Podzemne gljive u Serbiji. Revue Forestière 1: 15–18.
• Lizoň 2001. Červený zoznam húb Slovenska. 3 verzia (December 2001). (In:) D. Balaž, K. Marhold, P. Urban (eds). Červeny zoznam rastlin a živočichov Slovenska. Ochr. Prir. 20 (Suppl.): 6–13.
• Marchina E. 1985. Una specie singolare: Octaviania asterosperma. Bolletino Circolo Micologico “Carini” 10: 7–9.
• Martín M. P., Sierra D., Tabarés M. 1993. Anatomical aspects of some hypogeous fungi from Catalonia (NE Spain). Fol. Bot. Misc. 9: 5–17.
• McIntire P.W., Carey A.B. 1989. A microhistological technique for analysis of food habits of mycophagous rodents. US Department of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Research Station, Port¬land, Oregon, Research Paper PNW-RP-404.
• Montecchi A., Lazzari G. 1988. Invito allo studio dei Funghi Ipogei IV. I Gasteromiceti. AMB, XXXI, 1-2, p. 77–92.
• Montecchi A., Sarasini M. 2000. Funghi ipogei d`Europa. A.M.B. Fondazione, Centro Studi Micologici, Trento-Vicenza.
• Moreno G., Galan R., Montecchi A. 1991. Hypogeous fungi of peninsular Spain II. Mycotaxon 42: 201–238.
• National Biodiveristy Data Centre 2010. Irish Records from the Fungal Records Database of Britain and Ireland http://maps.biodiversityireland.ie/maps/Species_Search/SpeciesPage.aspx?taxonId=207817&datasetId=147&entryMode=DATASET_SPECIES_BROWSER_PAGE.
• Ochyra R., Szmajda P. (eds). 1992. Atlas of the geographical distribution of mosses in Poland. 8. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Orihara T., Sawada F., Ikeda S., Masahide Y., Chihiro T., Norihiro S., Makoto H., Iwase K. 2010. Taxo¬nomic reconsideration of a sequestrate fungus, Octaviania columellifera, with the proposal of a new genus, Heliogaster, and its phylogenetic relationships in the Boletales. Mycologia 102 (1): 108–121.
• Pegler D. N., Young T. W. K. 1979. The gasteroid Russulales. Trans. Brit. Mycol. Soc. 72 (3): 353–388.
• Pegler D. N., Spooner B. M., Young T. W. K. 1993. British Truffles. A Revision of British Hypogeous Fungi. Royal Botanic Gardens, Kew.
• Pilát A. (ed.) 1958. Gasteromycetes. (In:) Novák F.A. (ed.). Flora ČSR. Československá Akademie Vĕd, Praha.
• Rassi P., Alanen A., Kanerva T., Mannerkoski I. (eds). 2001. The Red List of Finnish Species. Ministry of the Environment & Finnish Environment Institute, Helsinki.
• Rubio E., Suárez A., Miranda M. A., Linde J. 2005. Catálogo provisional de los macromicetos (setas) de Asturias: 1–216. [Retrieved 9.07.2010, from http://www.asturnatura.com/articulos/revista/catalogo¬hongosast.pdf]
• Sahr T., Ammer H., Besl H., Fischer M. 1999. Infrageneric classification of the boleticolous genus Sepedo¬nium: species delimitation and phylogenetic relationships. Mycologia 91 (6): 935-943.
• Schröter J. 1889. Die Pilze Schlesiens. (In:) F. Cohn (ed.). Kryptogamen-Flora von Schlesien, 3 Band, 1. Hälfte. J. U. Kern’s Verl., Breslau.
• Senn-Irlet B., Bier G., Egli S. 2007. Rote Liste Grosspilze. Rote Liste der gefährdeten Arten der Schweiz, Ausgabe 2007. Bundesamt für Umwelt (BAFU), Bern Eidgenössische Anstalt für Wald, Schnee und Landschaft (WSL), Birmensdorf ZH.
• Singer R., Smith A.H. 1960. Studies on secotiaceous fungi. IX. The Astrogastraceous series. Memoirs of the Torrey Botanical Club 21: 1–112.
• Sonneborn I., Sonneborn W., Siepe K. 1999. Rote Liste der gefährdeten Großpilze (Makromyzeten) in Nordrhein-Westfalen, 1. Fassg. (In:) Rote Liste der gefährdeten Pflanzen und Tiere in Nordrhein-Westfalen, 3. Fassg. LÖBF-Schriften 17: 259–294.
• Szemere L. 1965. Die unterirdischen Pilze des Karpatenbeckens. Akadémiai Kiadó, Budapest.
• Teodorowicz F. 1939. Nowe dla flory polskiej podrzędy, rodziny, rodzaje i gatunki wnętrzniaków (Gas¬teromycetes). Kosmos 64 (1): 83–107.
• Thoen D. 1988. Catalogue des champignons hypogés de Belgique et du Grand Duché de Luxembourg. Dumortiera 41: 4–18.
• Trappe J. M., Lebel T., Castellano M. A. 2002. Nomenclatural revisions in the sequestrate russuloid genera. Mycotaxon 81: 195–214.
• Trappe J. M., Castellano M. A. 2000. New sequestrate Ascomycota and Basidiomycota covered by the Northwest Forest Plan. Mycotaxon 75:153–179.
• Tulasne L. R. , Tulasne C. 1851. Fungi Hypogæi. Réimpression Vaals 1970, A. Asher& Co.NV.
• Walleyn R. 2002. Typification of Octaviania mutabilis. Sterbeeckia 21/22: 66.
• Wojewoda W. 2000. Note from editor. (In:) W. Wojewoda (ed.). Atlas of the geographical distribution of fungi in Poland. Fascicle 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Wojewoda W. 2003. Checklist of Polish larger basidiomycetes. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006. Red list of the macrofungi in Poland. (In:) Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg (eds). Red list of plants and fungi in Poland. 3.ed. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 53-70.
• WSL 2010. Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research – databank – Fungi. [Re¬trived 9.07.2010, from http://merkur.wsl.ch/didado/fungusweb.map]
• Zehfuß H. D., Ebert H. J., Winterhoff W. 2000. Großpilze. Rote Liste der ausgestorbenen, verschollenen und gefährdeten Großpilze in Rheinland-Pfalz. Ministerium für Umwelt und Forsten, Rheinland-Pfalz.