Charakterystyka procesów erozyjnych gleb na przykładzie zlewni wybranych rzek w Karpatach

• Autorzy: Lipski C. , Kostuch R.

Warianty tytułu

EN

Soil erosion processes in the Carpathian mountain regions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autorzy opisują jakie procesy erozyjne gleb występują w górskich terenach Karpat i czym są powodowane. Głównymi przyczynami występowania intensywniejszych procesów erozji na omawianym obszarze są przede wszystkim większe, częstsze i bardziej intensywne opady atmosferyczne oraz większe pochylenia powierzchni terenu. Najsilniej erodowane są przede wszystkim gleby orne, ponieważ w pewnych okresach nie są pokryte roślinnością. Oprócz erozji wodnej występuje tu również erozja wietrzna. Wody opadowe powodują zarówno erozję powierzchniową, liniową, jak też osuwiskową. Każda z wymienionych form erozji została przez autorów omówiona w artykule.

EN

The authors show in the paper which types of soil erosion occur in the Carpathian mountain region and what are causes of it. It was found that the most susceptible to soil erosion were arable lands because of their surface being periodically devoid of plant cover. On the arable lands two types of soil erosion: surface and wind erosion can be found. Sometimes one can also find rill erosion and land slides. On the mountain grasslands, the most frequent are landslides which occur also in the forests on slopes with inclination. The main cause of soil erosion is the waterproof clay part on which a surface layer of soil slides down. All described types of soil erosion are very dangerous for environment because degrade the soils, pollute the surface waters, lower the agricultural and grassland production and lower the landscape values. The occurrence of soil erosion in mountain regions is caused first of all by larger and more intensive rainfalls and inclination of the slopes.

Słowa kluczowe

PL

tereny gorskie; Karpaty; zlewnie rzek; zlewnie gorskie; zlewnia Soly; zlewnia Skawy; zlewnia Raby; gleby; procesy erozyjne; zmyw erozyjny; spadek terenu; osuwiska; erozja zlobinowa; erozja powierzchniowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2005
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.95-105,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lipski C.

• Katedra Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska, Akademia Rolnicza w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Kostuch R.

Bibliografia

• Czemerda A., Hess M., Kostrakiewicz L. Charakterystyka opadów atmosferycznych w polskich Karpatach. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol., z. 235, 1980, s. 85–92.
• Dobrzański B., Uziak S. Wpływ erozji wodnej na zróżnicowanie gleb brunatnych kwaśnych na terenie fliszu karpackiego. Ann. UMCS Sec. E,E, 23,1, 1968, s. 1–9.
• Figuła K. Erozja w terenach górskich. Wiad. IMUZ 1,4, 1960, s. 109–147.
• Figuła K. Prace nad erozją gleb w Karpatach i na Podkarpaciu. Wiad. Mel. I Łąk. 3, 1963, s. 83–84.
• Gembarzewski H. Wpływ spełzywania gleb darniowych na wybrane cechy siedliskowe pastwisk i runi trawiastej. Prob. Zag. Ziem Górskich z. 20, 1979, s. 233–242.
• Gerlach T. Bombardująca działalność kropel deszczu i jej znaczenie w przemieszczaniu gleby na stokach. Stud. Geomorph. Carp.-balc. 10, 1976, 125–137.
• Gerlach T. The role of wind in the present – day soil formation and fashioning of the Carpathians skipes. Fol. Quatern 49, 1977m s. 93–113.
• Kopeć S. Wielkość spływu powierzchniowego po stoku i straty składników chemicznych. Wiad. Mel. i Łąk. nr 4, 1984, s. 111–112.
• Lipski Cz. Ocena natężenia erozji w małych zlewniach górskich w Karpatach Zachodnich. Zesz. Nauk. AR Kraków nr 156, 1991, s. 80. Rozprawa habilitacyjna.
• Lipski Cz., Kostuch R. Wpływ użytkowania powierzchni na ochronę gleb przed erozją w terenach górskich. Ogólnop. Konf. Nauk. SGGW Warszawa 1996.
• Lipski Cz., Michalczewski M. Ocena wpływu erozji na ilość i jakość odkładów w zbiornikach zapór przeciwrumowiskowych w małych zlewniach górnego dorzecza Raby. Bibl, Fragm. Agronomica AR-T Olsztyn, t. 4A, 1998.
• Lipski Cz., Ryczek M. Określenie natężenia procesów erozyjnych w zlewni Lubieńki, dopływu górnego dorzecza Raby. Sprawozdanie z Grantu nr 723/PO6/97/12, Kraków 2000.
• Lipski Cz., Ryczek M., Żołubak P. Natężenie erozji w zlewni potoku Redyków o użytkowaniu leśnym. Sprawozdanie z Grantu nr 723/PO6/97/12, Kraków 2000.
• Prochal P. Użytkowanie rolniczo-leśne a problem erozji gleb w terenach górzystych. Państwowa Rada Ochrony Przyrody; 1968, s. 54–85.
• Prochal P. Rola szaty roślinnej w zwalczaniu erozji gleb w terenach podgórskich i górskich. Min. Leśnictwa i Przem. Drzewnego Warszawa, 1969, s. 23–56.
• Starkel L. Erozja gleb a gospodarka wodna w Karpatach. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol., z. 235, 1980, s. 103–118.