Sezonowe zmiany wielkości ładunku azotu odpływającego z mikrozlewni użytkowanych rolniczo

• Autorzy: Pulikowski K. , Czyzyk F. , Paweska K. , Strzelczyk M.

Warianty tytułu

EN

Seasonal changes in the size of nitrogen load outflowed from micro-catchments used for agricultural purposes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań wielkości dobowego ładunku azotu ogólnego odpływającego systemami drenarskimi i rowami melioracyjnymi na Dolnym Śląsku. Wielkość dobowego ładunku wykazuje duże zróżnicowanie sezonowe. Maksymalne ładunki dobowe stwierdzano na obiekcie położonym w terenie podgórskim wynosiły one dla sieci drenarskiej 6,27 kg N • d-1 • ha-1, dla rowu za-notowano aż 12,2 kg N • d-1 • ha-1. Zdecydowanie niższe wartości stwierdzono na obiekcie nizinnym. W warunkach nizinnych zagrożenie zanieczyszczeniem wody odbiornika azotem odpływającym z użytków rolnych występuje głównie w okresie wczesno wiosennym. Na obiekcie położonym na przedgórzu, charakteryzującym się większymi opadami, występuje drugi okres krytyczny przypadający na lipiec i sierpień. Ładunek azotu wynoszony ze zlewni pogórskiej w okresie roku to aż 75,5 kg N • ha-1, natomiast ze zlewni nizinnej odpływało znacznie mniej azotu - 12,7 kg N • ha-1. Przeprowadzone badania i analiza jednoznacznie wskazują, że o wielkości ładunku azotu wynoszonego ze zlewni w znacznym stopniu decyduje przebieg warunków atmosferycznych, a zwłaszcza wysokość opadów.

EN

The paper presents the results of the survey of the daily load of total nitrogen outflowed with drainage system and ditches in Lower Silesia. The volume of daily load shows large seasonal variation. The maximum daily loads were found in object located in the submontane area. These loads amounted for the drainage systems 6,27 kg N ⋅ d-1 ⋅ ha-1 and for the ditches were noted until 12,2 kg N ⋅ d-1⋅ ha-1. Significantly lower values were found in the lowland object. In lowland area, risk of polluting the receiver with total nitrogen effluents from agricultural areas, occurs mainly during early spring. At the object located in the submontane area, which is characterized by greater rainfall, there is a second critical period attributable to the July and August. Load of nitrogen outflowed from submontane catchment during the year was 75,5 kg N ⋅ ha-1, while from lowland’s catchment outflowed much less nitrogen – 12,7 kg N ⋅ ha-1. Conducted research and analysis clearly show, that the size of nitrogen load outflowed from catchment is determined, to a large extent, the course of weather conditions, particularly amount of rainfall.

Słowa kluczowe

PL

mikrozlewnie rolnicze; ladunek azotu; ladunek dobowy; odplyw azotu; zmiany sezonowe; zlewnie nizinne; zlewnie podgorskie; czynniki atmosferyczne; opady atmosferyczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2011
• Numer: 10
• Opis fizyczny: s.161-171,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pulikowski K.

• Instytut Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

autor

Czyzyk F.

autor

Paweska K.

autor

Strzelczyk M.

Bibliografia

• Brevé M.A., Skaggs R.W., Parsons J. E., Gilliam J.W. 1998. Using the DRAINMOD-N model to study effects of drainage system design and management on crop productivity, profitability and NO3-N losses in drainage water. Agricultural Water Management 35: 227-243.
• Czaban S. [red.]. 2009. Assessment of anthropogenic impacts on water bodies in agricultural catchment. Monografia, seria Współczesne Problemy Inżynierii Środowiska nr 15, Wyd. UP we Wrocławiu: 80.
• Czyżyk F. Azotany w wodach powierzchniowych na terenie wieloletniego nawożenia gleb ciężkich gnojowicą. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., Warszawa 513: 73-79.
• De Fraiture Ch., Wichelns D. 2010. Satisfying future water demands for agriculture. Agricultural Water Management Volume: 97, Issue: 4, April, 2010: 502-511.
• Durkowski T., Woroniecki T. 2001. Jakość wód powierzchniowych obszarów wiejskich Pomorza Zachodniego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., Warszawa 476: 365-371.
• Dyrektywa Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (91/676/EWG). Dz. U. UE L z dnia 31 grudnia 1991 r.
• Dyrektywa 2000/60/We Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dz. U. UE L z dnia22 grudnia 2000 r.
• Gentry L.E., David M.B., Smith K.M., Kovacic D.A. 1998. Nitrogen cycling and tile drainage nitrate loss a corn/soybean watershed. Agriculture, Ecosystems and Environment 68: 85-97.
• Grazhdani S., Jacquin F., Sulce S. 1996. Effect of subsurface drainage on nutrient pollution of surface waters in south eastern Albania. The Science of the Total Environment, 191: 15-21.
• Hus T., Pulikowski K. 2011. Content of nitrogen compounds in waters flowing out of small agricultural catchments. Polish J. of Environ. Stud. Vol. 20, No. 4 (2011): 895-902.
• Jarvie H.P., Withers P.J.A., Bowes M.J., Palmer-Felgate E.J., Harper D.M., Wasiak K., Wasiak P., Hodgkinson R.A., Bates A., Stoate C., Neal M., Wickham H.D., Harman S.A., Armstrong L.K. 2010. Streamwater phosphorus and nitrogen across a gradient in rural–agriculturalland use intensity. Agriculture, Ecosystems and Environment 135 (2010): 238–252.
• Koc J. 1998. Wpływ intensywności użytkowania terenu na wielkość odpływu biogenów z obszarów rolniczych. Roczn. AR w Poznaniu – CCCVII (1998), 52: 101-106.-695.
• Koc J. Solarski K, Rochwerger A. 2007. Effect of land reclamation system on the volume and seasonality of nitrate runoff from croplands. Journal of Elementology: 12(2): 121–133.
• Kostrzewa S. 1977. Badania nad ustaleniem norm odpływu drenarskiego w terenach nizinnych południowo-zachodniej Polski. Zesz. Nauk. AR Wroc., Rozprawy 3: 61.
• Kostrzewa S., Pulikowski K., Strzelczyk M. 1999. Pipe drainage run-off in the Central Sudety in the period of 1991-1998. Roczn. AR w Poznaniu – CCCX (1999): 179-189.
• Ochrona Środowiska. GUS 2010. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_se_ochrona _srodowiska_2010r.pdf
• Pulikowski K. 2004. Zanieczyszczenia obszarowe w małych zlewniach rolniczych. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, ser. Rozprawy CCXI, 479: 137.
• Pulikowski K., Paluch J., Paruch A., Kostrzewa S. 2005. Okres pojawiania się maksymalnych stężeń azotanów wodach powierzchniowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., Warszawa 505: 339-345.
• Rode M., Thiel E., Franko U., Wenk G., Hesser F. 2009. Impact of selected agricultural management options on the reduction of nitrogen loads in three representative meso scale catchments in Central Germany. Science of the Total Environment 407 (2009): 3459–3472.
• Szymczyk S. 2010. Influence of the type of soil dewatering and land use on the dynamics of concentrations and volume of nitrogen discharged from agricultural areas. Journal of Elementology: 15(1): 189–211.