Wpływ intensywności nawożenia azotem na jakość ziarna i mąki odmian pszenicy ozimej

• Autorzy: Stankowski S. , Smagacz J. , Hury G. , Ulasik S.

Warianty tytułu

EN

Effect of nitrogen fertilization intensity on grain and flour quality of winter wheat cultivars

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Materiał do badań stanowiły próby ziarna pszenicy ozimej pochodzące z 3-letnich doświadczeń polowych przeprowadzonych w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym w Grabowie (51°21’ N; 21°40’ E), należącym do IUNG w Puławach, w latach 2003-2006. Określono wpływ 4 poziomów nawożenia azotem (90, 120, 150, 180 kg N·ha⁻¹) 10 odmian pszenicy ozimej na cechy jakościowe ziarna i mąki. Nawożenie azotem miało niewielki wpływ na cechy fizyczne ziarna i liczbę opadania. Zwiększenie dawki azotu z 90 do 150 kg·ha⁻¹ spowodowało istotny wzrost zawartości białka. Zawartość glutenu i wskaźnik sedymentacji mąki wzrastały po zastosowaniu 180 kg N·ha⁻¹. Poprawę cech farinograficznych (rezystencji i rozmiękczenia ciasta oraz wartości walorymetrycznej) stwierdzono dopiero po zastosowaniu 150 kg N·ha⁻¹. Dalsze zwiększenie dawki – do 180 kg N·ha⁻¹ – pozostało bez wpływu na cechy farinograficzne. Wystąpiła istotna interakcja pomiędzy nawożeniem azotem a odmianami w przypadku sedymentacji mąki, rezystencji ciasta i wartości walorymetrycznej. Odmiany o najlepszej jakości znacznie silniej reagowały na nawożenie niż odmiany o gorszych parametrach jakościowych. U odmian typu paszowego (Symfonia i Kaja) brak było różnic w wartościach wyżej wymienionych cech niezależnie od zastosowanej dawki azotu.

EN

The material for investigation were grain samples of winter wheat obtained from a 3-years field experiment conducted in the Experimental Station Grabów (51°21’ N; 21°40’ E) of IUNG Puławy in 2003-2006. The effect of 4 nitrogen fertilization levels (90, 120, 150, 180 kg N·ha⁻¹) and 10 cultivars of winter wheat on quality features of grain was estimated. Nitrogen fertilization had an unimportant effect on physical properties of grain and falling number. Increasing the nitrogen dose from 90 to 150 kg·ha⁻¹ caused a significant increase in protein content. Gluten content and value of Zeleny test increased after 180 kg·ha⁻¹ of nitrogen application. Improvement of farinograph properties (dough resistance, dough weakening and valorimeter value) was noticed when the nitrogen dose was 150 kg·ha⁻¹. Further increase in the dose to 180 kg·ha⁻¹ had no influence on farinograph traits. Significant interactions between nitrogen fertilization and cultivars were noticed for Zeleny test, dough resistance an valorimeter value. The reaction for fertilization of the best quality cultivars was much stronger than that of the worse quality cultivars. For the cultivars from the fodder group (Symfonia and Kaja), there were no differences in the above mentioned traits irrespective of the nitrogen doses.

Słowa kluczowe

PL

cechy farinograficzne; dawki nawozowe; intensywnosc; jakosc; maka pszenna; nawozenie azotem; pszenica ozima; wartosc technologiczna; ziarno; zmiennosc cech

EN

fertilizer dose; grain; intensity; nitrogen fertilization; quality; technological value; trait variability; wheat flour; winter wheat; farinographical characteristics

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
• Rocznik: 2008
• Tom: 07
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.105-114,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stankowski S.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin

autor

Smagacz J.

autor

Hury G.

autor

Ulasik S.

Bibliografia

• Achremowicz B., Dziamba Sz., Styk B., 1988. Wpływ nawożenia mineralnego na jakość ziarna trzech odmian pszenicy ozimej. Biul IHAR 166, 7-15.
• Archemowicz B., Zając J., 1993. Wpływ podwyższonego nawożenia azotem na wartość technologiczną niektórych odmian pszenicy jarej i ozimej. Rocz. Nauk. Rol. A 110(1-2), 149-157.
• Cacak-Pietrzak G., Ceglińska A., Haber T., 1999. Wartość technologiczna wybranych odmian pszenicy ozimej w zależności od zróżnicowanego nawożenia azotowego. Pam. Puł. 118, 45-56.
• Guarda G., Padovano S., Delogu G., 2004. Grain field, nitrogen-use efficiency and baking quality of old and modern Italia bread-wheat cultivars grown at different nitrogen levels. Eur. J. Agron. 21, 181-192.
• Jakubczyk T., Haber T., 1983. Analiza zbóż i przetworów zbożowych. Wydawnictwo SGGW Warszawa.
• Knapowski T., Ralcewicz M., 2004. Evaluation of qualitative features of Mikon cultivar winter wheat grain and flour depending on selected agronomic factors. EJPAU, Agronomy 7(1), #01, www.ejpau.media.pl/volume7/issue1/agronomy/art-01.html
• Krzywy E., Krupa J., Wołoszyk Cz., 1986. Wpływ nawożenia azotem na plony ziarna i wartość technologiczną dwu odmian pszenicy ozimej. Mat. Konf. Wpływ nawożenia na jakość plonów, Olsztyn, 103-109.
• Mazurek J., Sułek A., 1999. Wpływ różnych dawek i technik nawożenia azotem na plon i cechy jakościowe ziarna pszenicy jarej. Pam. Puł. 118, 271-274.
• Ottman M.J., Doerge T.A., Martin E.C., 2000. Durum grain quality as affected by nitrogen fertilization near anthesis and irrigation during grain fill. Agron. J. 92, 1035-1041.
• Piech M., Stankowski S., 1988. Wpływ dawek i terminów nawożenia azotem oraz ilości wysiewu na plonowanie i jakość ziarna odmian pszenicy ozimej. Cz. II. Jakość ziarna. Biul. IHAR 166, 17-26.
• Podolska G., Stankowski S., 2001. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy ozimej w zależności od gęstości siewu i dawki nawożenia azotem. Biul. IHAR 218/219, 127-136.
• Podolska G., Stankowski S., Dworakowski T., 2005. Kształtowanie plonu i jakości ziarna pszenicy ozimej poprzez nawożenie azotem. Mat. Konf. Efektywne i bezpieczne technologie produkcji roślinnej, Pulawy, 207-208.
• Podolska G., Stypuła G., Stankowski S., 2004. Plonowanie i wartość technologiczna ziarna pszenicy ozimej w zależności od intensywności ochrony zasiewów. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, Sect. E, Agricultura 59(1), 269-276.
• Podolska G., Sułek A., 2002. Główne elementy produkcji decydujące o wysokiej jakości ziarna pszenicy. Pam. Puł. 130, 597-605.
• Ruske R.E., Gooding M.J., Jones S.A., 2003. The effects of picoxystrobin, azoksystrobin and nitrogen on disease control, flag leaf senescence, yield and grain quality of winter wheat. Crop Prot. 22, 975-987.
• Smith G.P., Gooding M.J.,1999. Models of wheat grain quality considering climate, cultivar and nitrogen effects. Agric. For. Meteorol. 94, 159-170.
• Stankowski S., Mortensen L., 1997. Wpływ zwiększonego stężenia CO₂ i nawożenia azotem na jakość ziarna pszenicy. Biul. IHAR 204, 191-196.
• Stankowski S., Podolska G., Pacewicz K., 2004. Wpływ nawożenia azotem na plonowanie i jakość ziarna pszenicy ozimej. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, Sect. E, Agricultura 59(3), 1363-1369.
• Stankowski S., Rutkowska A., 2006. Kształtowanie się cech jakościowych ziarna i maki pszenicy ozimej w zależności od dawki i terminu nawożenia azotem. Acta Sci. Pol., Agricultura 5(1), 53-61.
• Wróbel E., Szempliński W., 1999. Plonowanie i wartość technologiczna ziarna pszenicy ozimej nawożonej zróżnicowanymi dawkami azotu. Pam. Puł. 118, 463-469.