Próba zastosowania metody AHP do oceny wielofunkcyjności obszarów wiejskich

• Autorzy: Wota A.

Warianty tytułu

EN

Applying AHP method to assess multifunctional rural dvelopment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono próbę zastosowania metody wielokryterialnej AHP – Analytic Hierarchy Process do oceny wielofunkcyjności obszarów wiejskich na przykładzie kilku losowo wybranych gmin wiejskich województwa małopolskiego. Zaproponowano sposób w jaki można zrealizować postawione zadanie w nowym ujęciu, przy uwzględnieniu wielu czynników z możliwością określania wzajemnych powiązań między nimi. Ze względu na złożoność zagadnienia strukturę problemu przedstawiono w postaci hierarchii. Określono priorytety (wagi) poszczególnych elementów struktury przez porównanie ich parami według 9-punktowej skali Saaty`ego. Wyznaczenie priorytetetów elementów pozwoliło na ustalenie rankingu gmin w aspekcie ich wielofunkcyjności. Przeprowadzono również analizę wrażliwości, która pozwoliła na dynamiczną zmianę znaczenia elementów (kryteriów) i obserwację wpływu tej zmiany na końcowe wyniki. Po przeanalizowaniu struktury problemu stwierdzono, że głównymi kryteriami wpływającymi na rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich są kryteria przyrodnicze i społeczne, które są silniejsze od oddziaływania czynników ekonomicznych czy infrastrukturalnych.

EN

Multifunctional rural development is a proven in many European countries way of improving standard of living of farming families. The term also describes a lifestyle, implies maintaining rural traditions without resigning from the conveniences of modern civilization. Developing rural areas in this manner means accomplishing multitude of diverse projects. Multifunctional rural development is not only siting non-agricultural enterprises in these areas, but also preserving the landscape, the environment and traditional rural culture. The paper describes how AHP – Analytic Hierarchy Process - has been applied to assess multifunctional rural development of 11 randomly chosen rural communes located in Małopolska Province. The way of accomplishing the required tasks has been examined from a fresh perspective and a novel manner, taking into account numerous factors and relations between them, of arriving at the planned goals has been proposed. Because of its complexity, the structure of the problem is presented hierarchically. Priorities (weights) of each component element of the structure has been estimated by comparing them one to another in pairs according to the 9-point Saaty scale. Determining the priorities of component elements allowed to rank the communes according to their multifunctionality. The conducted sensitivity analysis made it possible to dynamically change the elements’ priorities and monitor the influence this exerted on the problem as a whole.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; rozwoj obszarow wiejskich; rozwoj wielofunkcyjny; metody oceny; analityczny proces hierarchiczny

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2005
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.157-169,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wota A.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Wydział VII Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych, Polska Akademia Nauk, ul.Wybickiego 7, 31-261 Kraków

Bibliografia

• Bański J. Możliwości rozwoju alternatywnych źródeł dochodu na obszarach wiejskich [w:] E. Pałka (red.), Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich. Studia Obszarów Wiejskich, 5, IGiPZ PAN, PTG, Warszawa 2004.
• Górz B., Uliasz R. Wielofunkcyjny rozwój no obszarach wiejskich w południowej Polsce [w:] Wielofunkcyjna gospodarka na obszarach wiejskich. Materiały konferencji naukowej poświęconej Profesorowi Marianowi Koziejowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, W. Kamińska (red), Instytut Geografii AkademiiŚwiętokrzyskiej, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 2002.
• Salomon J. Zróżnicowanie rozwoju wielofunkcyjnego obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich Nr 1, Kraków 2005, s. 95–105.
• Kłodziński M. Ekonomiczne i Społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi po integracji Polski z UE. Wieś i Rolnictwo, Nr 2(123) wyd. IRWiR PAN, Warszawa 2004.
• Krakowiak-Bal A. Infrastruktura techniczna wiejskich gmin górskich w aspekcie ich wielofunkcyjnego rozwoju. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich Nr 3, Kraków 2004.
• Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004–2006. Ministerstwo Rozwoju i Rolnictwa Wsi. Warszawa 2004.
• Rosner A. (red.). Typologia wiejskich obszarów problemowych. Polska Akademia Nauk. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Warszawa 1999.
• Urząd Statystyczny w Krakowie. Wybrane dane o Powiatach i Gminach województwa małopolskiego w 2002 r. Kraków 2003.
• Wota A. K. Możliwość zastawania metody AHP do oceny przydatności terenów problemowych dla rolnictwa (po recenzji w druku) Acta Agraria et Silvestria 2005.
• Zarębski M. Bariery i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich (na przykładzie regonu konińskiego). Wydawnictwo Uniwersytetu M. Kopernika, Toruń 2002.
• Zegar J. Dochody ludności chłopskiej. Metody pomiaru – poziom – reakcje. Synteza. IERiGŻ, Warszawa 2000.