Plonowanie i jakość ziela cząbru ogrodowego (Satureja hortensis L.) odmiany Saturn uprawianej z rozsady

• Autorzy: Zawislak G.

Warianty tytułu

EN

Yielding and quality of herb of garden savory (Satureja hortensis L.) cv. Saturn grown from transplants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.) pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego. Satureja hortensis L. jest rośliną przyprawową. Polską odmianą cząbru ogrodowego jest Saturn. Badania przeprowadzono w latach 2003-2005. Nasiona wysiano w szklarni do skrzynek wypełnionych substratem torfowym. Rozsadę cząbru ogrodowego sadzono pod koniec maja w rozstawie 30 x 40 cm. Rośliny zostały ścięte w lipcu i sierpniu. Zawartość olejku eterycznego oznaczono w powietrznie suchym zielu. Skład jakościowy i ilościowy olejku wyznaczono metodą chromatografii gazowej i spektrometrii masowej (GC/MS). Wykazano, iż termin zbioru miał istotny wpływ na plon świeżego i powietrznie suchego ziela cząbru ogrodowego. W lipcu uzyskano istotnie większy plon świeżego ziela cząbru ogrodowego (125,2 dt·ha⁻¹) niż w sierpniu (21,6 dt·ha⁻¹). Zawartość olejku eterycznego w zielu otartym wahała się od 2,5 do 3,0%. Analiza GC/MS wykazała obecność 31 związków w olejku eterycznym. Głównymi składnikami są karwakrol (34,8-70,1%) i g-terpinen (20,5-34,7%).

EN

Garden savory (Satureja hortensis L.) originates from a region near the Mediterranean Sea. Satureja hortensis L. is a spice plant. The Polish cultivar of garden savory is Saturn introduced into cultivation. The study was conducted in the years 2003-2005. The seeds were sown in peat substrate in a greenhouse. Garden savory transplants were planted at a distance of 30 x 40 cm at the end of May. The plant material was harvested in July and August. Essential oil was achieved in distillation with water vapor. Qualitative and quantitative composition of essential oils was analyzed using gas chromatography combined with mass spectroscopy technique (GC/MS). It was stated that the harvest date had a significant influence on the yield of fresh and air dry garden savory herb. Yield of fresh garden savory in July was bigger (125.2 dt·ha⁻¹) than the yield of fresh garden savory in August (21.6 dt·ha⁻¹). The content of essential oil in the air dry herb amounted 2.5-3.0%. The GC/MS analysis demonstrated the presence of thirty one components in the oil. The main components occurring in the garden savory oil were carvacrol (34.8-70.1%) and g-terpinene (20.5-34.7%).

Słowa kluczowe

PL

rosliny lecznicze; rosliny przyprawowe; czaber ogrodowy; Satureja hortensis; odmiany roslin; czaber ogrodowy Saturn; uprawa roslin; uprawa z rozsady; plonowanie; sklad chemiczny; olejki eteryczne; zawartosc olejkow eterycznych; terminy zbiorow

EN

medicinal plant; spice plant; summer savory; Satureja hortensis; Saturn cultivar; plant cultivar; plant cultivation; seedling; yielding; chemical composition; essential oil; essential oil content; harvest term

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 527
• Opis fizyczny: s.327-333,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zawislak G.

• Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin

Bibliografia

• Baher Z. F., Mirza M., Ghorbanli M., Rezaii M. B. 2002. The influence of water stress on plant height, herbal and essential oil yield and composition in Satureja hortensis L. Flavour Fragr. J. 17: 274 - 277.
• Baser K. H. C., Őzek T., Kirimer N., Tümen G. 2004. A Comparative Study of the Essential Oils of Wild and Cultivated Satureja hortensis L. J. Essent. Oil Res. 16: 422 - 424.
• Farmakopea Polska VI. 2002. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: 151.
• Frąszczak B., Ziombra M. 2007. Effect of sowing and harvest date on essential oils content in summer savory (Satureja hortensis L.). Herba Pol. 53(3): 224 - 228.
• Gohari A. R., Hadjiakhoondi A., Shafiee A., Ebrahimi E. S., Mozaffarian V. 2005. Chemical Composition of the Essential Oils of Satureja atropatana and Satureja mutica Growing Wild in Iran. J. Essent. Oil Res. 17: 17 - 18.
• Jadczak D. 2007. Effect of sowing date on the quantity and quality of the yield of summer savory (Satureja hortensis L.) grown for a bunch harvest. Herba Pol. 53(3): 22 - 27.
• Kemertelidze E. P., Sagareishvili T. G., Syrov V. N., Khushbaktova Z. A. 2004. Chemical composition and pharmacological activity of garden savory (Satureja hortensis L.) occurring in Georgia. Pharmaceutical Chemistry J. 38(6): 319 - 322.
• Kohlmünzer S. 1998. Farmakognozja. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa: 581 ss.
• Lewandowski A. 1992. Wstępne wyniki doświadczeń z odmianami cząbru ogrodowego i kozłka lekarskiego. Wiad. Zielar. 7: 16 - 17.
• Sefidkon F., Jamzad Z. 2005. Chemical composition of the essential oil of three Iranian Satureja species (S. mutica, S. macrantha and S. intermedia). Food Chemistry 91: 1 - 4.
• Sefidkon F., Jamzad Z. Mirza M. 2004. Chemical variation in the essential oil of Satureja sahendica from Iran. Food Chemistry 88: 1325 - 328.
• Seidler-Łożykowska K., Lewandowski A. 1994. Odmiany roślin leczniczych i przyprawowych. IRiPZ Poznań: 3.
• Senderski M. E. 2004. Prawie wszystko o ziołach. Podkowa Leśna: 253 - 255.
• Strzelecka H., Kowalski J. 2000. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. PWN Warszawa: 104 - 105.
• Viturro C. I., Molina A. C., Villa W. C., Saavedra O. N., Zampini M., Gozalvez M., Garcia E. 1999. Preliminary assays of adaptation in Jujuy (Argentina) of Satureja hortensis L., Ocimum basilicum L., Coriandrum sativum L. Acta Hort. 500: 47 - 50.
• Załęcki R., Kordana S., Mikołajewicz M., Mordalski R. 1995. Cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.), rodzina: wargowe (Labiatae=Lamiaceae). Instrukcja Uprawy. IRiPZ Poznań: 3; 6.