Zmiany wynoszonych ładunków związków biogennych na odcinku nieuregulowanym i uregulowanym w rzece nizinnej

• Autorzy: Kleka J. , Krzeminska A. , Drabinski A.

Warianty tytułu

EN

Variability in nutrient loads uptake at the natural and altered transects of a lowland river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących zmian ilości ładunków wynoszonych ze zlewni rzeki Smortawy na odcinku uregulowanym i nieuregulowanym w km od 9 + 676 do km 7 + 105. Z badań przeprowadzonych w roku hydrologicznym 2004 wynika, że w przypadku badanej rzeki ilość ładunków biogenów wzrasta wraz z biegiem rzeki, to jest od odcinka nieuregulowanego do uregulowanego. Taka sytuacja jest związana ze sposobem użytkowania doliny rzecznej i niekontrolowanym dopływem zanieczyszczeń. Zauważono, że w półroczu zimowym ilość ładunków biogenów była większa niż w półroczu letnim, co wynika ze zwiększonego pobierania i wykorzystywania związków azotowych przez roślinność wodną w okresie wegetacyjnym. Jak wynika z badań w wodach Smortawy zawartość azotanów dominuje nad zawartością amoniaku, co jest związane z dobrym natlenieniem tych wód. Stan taki sprzyjać powinien dobremu samooczyszczaniu się rzeki, szczególnie na odcinku nieuregulowanym, na którym znajduje się rozlewisko, niestety sposób użytkowania zlewni zaburza ten proces, co uwidacznia się małym stopniem redukcji zanieczyszczeń.

EN

In this paper we present results of an investigation concerning the assessment of changes of nutrient loads (ammonium, nitrate, nitrite and phosphate), which flowed into the river basin from its catchment. The investigation was carried out at the natural and altered transects of the river Smortawa between km 9 + 676 and km 7 + 105 in the hydrological year 2004. At the examined stretch of the river, the nutrient load uptake increased depending on the river’s course, with altered transects exhibiting a higher uptake than the natural ones. In the winter half-year the nutrient loads were higher than in the growing season, when the nutrients were assimilated into the macrophytes and other water organisms. The nitrate loads were significantly higher than the ammonium loads. The reason for the higher nitrate loads was a high content of dissolved oxygen in the water. The high content of oxygen should improve the self-purification capacity of the Smortawa river, particularly at the site, where the river bed is natural, wide, and rich in water plants. However, the effect of the use of catchments on water quality is so high, that only a low rate of reduction of organic pollution is observed along course of the river.

Słowa kluczowe

PL

rzeki nizinne; pierwiastki biogenne; zawartosc; zmiany ilosciowe; wody powierzchniowe; jakosc wody; rzeka Smortawa; wynoszenie skladnikow mineralnych

EN

lowland river; biogenic element; biogenic compound; content; quantitative change; surface water; water quality; Smortawa River; mineral component; nutrient load; river load

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 526
• Opis fizyczny: s.205-213,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kleka J.

• Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24 A, 50-363 Wrocław

autor

Krzeminska A.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

autor

Drabinski A.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Bibliografia

• Adynkiewicz-Piragas M., Krzemińska A. 2004. Response of riverine ecosystem after a flood event in the Smortawa valley. Journal of Water and Land Development 8: 23-33.
• Allan J.D. 1998. Ekologia wód płynących. PWN Warszawa: 450 ss.
• Hermanowicz W., Drożdzańska W., Dojlido J. 1976. Fizyczno-chemiczne metody badań wody i ścieków. Arkady, Warszawa: 846 ss.
• Klęka J., Krzemińska A. 2006. Przybliżona ocena samooczyszczania się rzeki Smotrawy dla wskaźników tlenowych. Mat. Konf. II Międzyn. Konf. Meliorantów i Inżynierów Środowiska, „Środowiskowe aspekty melioracji wodnych”, Wrocław ISBN 83-89189-93-3: 15-24.
• Mańczak H. 1972. Techniczne podstawy ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Politechnika Wrocławska, Wrocław: 464 ss.
• Pulikowski K. 2004. Zanieczyszczenia obszarowe w małych zlewniach rolniczych. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu 479: 137 ss.
• Rozporządzenie MŚ 2004. Z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Dz. U. Nr 32, poz. 284.
• Standard methods 1992. For examination of water and wastewater. Am. Publ. Health Ass. Washington.
• Wykaz 1993. Wykaz norm z zakresu analityki wody i ścieków. Instytut Gospodarki przestrzennej i komunalnej, Zespół Normalizacji, Warszawa.