PL
W pracy badano wpływ dimetylosulfotlenku (DMSO), hydroksyetyloskrobii (HES) i odtłuszczonego mleka na przeżywalność i aktywność enzymatyczną szczepów Bacillus subtilis i Pseudomonas fluorescens w procesie liofilizacji. Badane szczepy okazały się wrażliwe na liofilizację, a ich przeżywalność spadła o 3 rzędy logarytmiczne w przypadku braku czynnika ochronnego w pożywce. Spośród testowanych czynników ochronnych odtłuszczone mleko dało najniższą (2,1-3,8%), a mieszanina odtłuszczonego mleka z DMSO najwyższą przeżywalność (22,9-31,2%) Bacillus subtilis i Pseudomonas fluorescens po 6 miesiącach przechowywania. Również aktywność enzymatyczna szczepów była najwyższa po zastosowaniu mieszaniny odtłuszczonego mleka z DMSO.
EN
The effect of dimethyl sulphoxide (DMSO), hydroxyethyl starch HES and skimmed milk on survivability and enzymatic activity of Bacillus subtilis and Pseudomonas fluorescens strains in the freeze-drying process was investigated. Tested strains were found to be sensitive to freeze-drying, and their survival decreased more than 3 log units in the absence of protective freeze-drying medium. Out of the freeze-drying media tested, skimmed milk gave the lowest (2.1-3.8%) and skimmed milk with the DMSO the highest survival (22.9-31.2%) of Bacillus subtilis and Pseudomonas fluorescens after 6 months of storage. Also, the enzymatic activity of those strains was the highest after the application of skimmed milk with the DMSO.