Metody spowalniania odpływu ze zlewni górskiej

• Autorzy: Lapuszek M. , Witkowska H.

Warianty tytułu

EN

Dynamic slow down in the mountainous catchment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Powodzie występujące w ostatnich latach, zwłaszcza na terenie dorzecza górnej Wisły, są powodem powstawania ogromnych strat spowodowanych wylewami niewielkich potoków i rzek górskich. W związku z tym coraz częściej za celowe uważa się podejmowanie prób prowadzących do zahamowania znacznego odpływu już na początku jego tworzenia, czyli przez odpowiednie zagospodarowanie całego obszaru zlewni. W ostatnich latach dużą uwagę przywiązuje się do proekologicznej regulacji rzek, między innymi do zachowania ich ciągłości, którą przerywają zapory i zbiorniki. W związku z tym zwraca się uwagę na zwiększenie retencji w zlewniach i w korycie rzeki. W latach 90. rozpoczęto we Francji prace nad tzw. „Opóźnianiem Dynamicznym”. W artykule przedstawiono zastosowanie metody OD do wybranej zlewni potoku Isepnica, który jest dopływem rzeki Soły, w dorzeczu górnej Wisły. Zastosowanie metody dotyczy zagospodarowania zlewni potoku poprzez zaprojektowanie jednoczesnego zagospodarowania stoków oraz koryta wielkiej wody w taki sposób, aby spowolnić odpływ wód i okresowo rozprowadzić nadmiar wody do małych zbiorników (zbiorniki suche) oraz na obszary o małym zagrożeniu. Przedstawiono też wyniki symulacji pracy trzech suchych zbiorników, powstałych w wyniku adaptacji istniejących zniszczonych zapór przeciwrumowiskowych do celu spowolnienia odpływu. Obliczenia zostały przeprowadzone jednowymiarowym modelem matematycznym. Wyniki obliczeń wykazaly znaczne spowolnienie odpływu ze zlewni oraz dużą efektywność suchych zbiorników.

EN

The last years’ floods, in particular in the Upper Vistula Catchment, caused serious damages by inundations by small torrents and mountainous rivers. It was proved that hydraulic works and land-use changes usually induce an acceleration of runoff throughout the catchment, which can locally enhance erosion, damage river ecosystems and worsen floods. The "Dynamic Slow Down" concept therefore promotes slowing down, using transverse obstacles or small retention works. In accordance with sustainable development, DSD claims that hydraulic projects must be planned at catchment-scale and must take all the stakes into account, including ecological issues. Cemagref and Cracow Institute of Water Engineering worked on from 1999 a DSD feasibility study in the Polish Isepnica catchment. In the present paper we continue the work including the simulation of the change of three sediment check in dams dry reservoirs. To deal with flood and erosion problems, they proposed small works in hillslopes and a dry reservoirs. In the paper the DSD methods were applied to Isepnica Torrent (Soła River Tributary). Implementation consists on simultaneous management of the hillslopes and the river bed in order to slow down the runoff, to store temporally water in small reservoirs and in the areas of small risk. The results of the simulation for three dry reservoirs (transformed sediment check dams) used are presented. The computations were done by one dimension numerical model of Saint-Venant equations. The computation results showed the significant slowing down of the runoff from the catchment and the effectiveness of the dry reservoirs

Słowa kluczowe

PL

zlewnie gorskie; powodzie; odplyw wody; spowalnianie; mala retencja wodna; zbiorniki przeciwpowodziowe; zbiorniki suche; potoki gorskie; zapory przeciwrumowiskowe; potok Isepnica

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2005
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.71-84,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lapuszek M.

• Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej, Politechnika Krakowska, ul.Warszawska 24, 31-155 Kraków

autor

Witkowska H.

Bibliografia

• Le Ralentissement Dynamique pour la prevention des inondations, Guide des amenagements associant l’epandage des crues dans le lit majeur et leur ecretement dans de petit ouvrages, CEMAGREF, septembre 2004.
• Paquier A. What are the problems to be solved by a 1 – D river sediment transport model? Example of RubarBE software, Selected Problems of Water Engineering, Politechnika Krakowska – Cemagref – results of cooperation, 9–11 october 2003, seminary, Cemagref Editions, BP 44, 92163 Antony, France.
• Poulard C., Witkowska H. Ralentissement Dynamiquedes crues par desamenagements repartis tete de Bassins, programme »Polonium », Lyon-Kraków 2002.
• Witkowska H., Szczęsny J., Radzicki K., Wątroba R., Poulard C. Dimensioning of dynamic slowdown hydraulic structures located in a catchment, Conference EcoFlood, Warsaw 6–13 September 2003.