Zawartość pierwiastków śladowych w glebach użytkowanych rolniczo

• Autorzy: Koncewicz-Baran M. , Gondek K.

Warianty tytułu

EN

Content of trace elements in agricultural soils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było określenie zawartości form ogólnych oraz biodostępnych wybranych pierwiastków śladowych (Cd, Cr, Ni, Cu, Pb, Zn, Mn) w glebach użytkowanych rolniczo. Materiał glebowy do badań pobrano z 58 użytków rolnych zlokalizowanych w obrębie gminy Czernichów. Badane gleby charakteryzowały się na ogół odczynem kwaśnym lub bardzo kwaśnym. Zawartość węgla organicznego mieściła się w zakresie od 2,94 g do 31,05 g C · kg-1 s.m. gleby. Zawartości form ogólnych oraz biodostępnych badanych pierwiastków śladowych charakteryzowały się dużym zróżnicowaniem pomiędzy poszczególnymi próbkami. Spośród przebadanych gleb najwięcej pod względem ogólnej zawartości Ni, Cu i Pb zaliczono do gleb o naturalnej zawartości, natomiast pod względem zawartości Cd i Zn najwięcej gleb zakwalifikowano do grupy o podwyższonej zawartości tych pierwiastków. Udział form biodostępnych Cd w ogólnej zawartości tego pierwiastka w skrajnych przypadkach sięgał 41%. W przypadku Zn i Mn wartość ta nie przekraczała 24%, zaś dla pozostałych pierwiastków 4%. Zawartość biodostępnych form badanych pierwiastków śladowych istotnie korelowała z odczynem gleb.

EN

The research aimed at determining total and bioavailable forms of selected trace elements (Cd, Cr, Ni, Cu, Pb, Zn, Mn) in agricultural soils. The soil material was collected from 58 ploughlands located in the Czernichów commune. The analyzed soils were generally characterized by acid or very acid pH. Organic carbon content ranged from 2.94 g to 31.05 g C · kg-1 d.m. The contents of total and bioavailable forms of the studied trace elements revealed considerable diversification between individual samples. Considering total Ni, Cu and Pb content, the highest number from among the analyzed soils was classified to the group with natural content, whereas in view of Cd and Zn concentrations the greatest number of soils was qualified to the group with elevated contents of these elements. The share of bioavailable Cd forms in total contents of this element reached 41% in extreme cases. For Zn and Mn the value did not exceed 24%, whereas for the other elements 4%. The content of bioavailable form of the analyzed trace elements was significantly correlated with the soil pH.

Słowa kluczowe

PL

gmina Czernichow; gleby uprawne; pierwiastki sladowe; kadm; chrom; nikiel; miedz; olow; cynk; mangan; zawartosc pierwiastkow; biodostepnosc; formy ogolne; formy biodostepne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2010
• Numer: 14
• Opis fizyczny: s.65-74,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Koncewicz-Baran M.

• Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Gondek K.

Bibliografia

• Baran S. i Turski R. Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR w Lublinie, Lublin 1996, s. 223.
• Burzyńska I., Sapek B. Porównanie rozpuszczalnych form manganu i cynku w wyciągach kwasu solnego i chlorku wapnia z gleby trwałego użytku zielonego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln.471, 2000, s. 53–59.
• Ciepał R. Przenikanie S, Pb, Cd, Zn, Cu i Fe do biomasy oraz gleby ekosystemu leśnego na przykładzie wschodniej części woj. katowickiego. Znaczenie bioindykacyjne. UŚ, Katowice 1992.
• Dube A., Zbytniewski R., Kowalkowski T., Cukrowska E., Buszewski. B. Adsorption and migration of heavy metals in soil. Polish Journal of Environmental Studies Vol. 10(1), 2001, s. 1–10.
• Gambuś F., Rak M. Wpływ właściwości gleby na rozpuszczalność związków kadmu. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 472, 2000, s. 251–257.
• Gondek K., Kopeć M. Humus fractional composition of the selected soils in the Małopolska province. Acta Agrophysica 50, 2001, s. 139–146.
• Gorlach E. Kadm w środowisku regionu krakowskiego: pochodzenie i zagrożenie. Post. Nauk Roln. 4, 1995, s. 85–92.
• Gorlach E., Gambuś F. Zawartość metali ciężkich w glebach i roślinach łąkowych północnozachodnich rejonów województwa krakowskiego sąsiadujących z terenami ekspolatacjigórniczej i przeróbki rud cynku i ołowiu. Acta Agr. Et Silv., Ser. Agr., vol. 33; 1995, s. 61–72.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa.Seria P (53), Wyd. IUNG, Puławy 1993, s. 20.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa, 1999, s. 398.
• Lityński T., Jurkowska H. Żyzność gleby i odżywianie się roślin. PWN,Warszawa1982.
• Novozamsky J., Lexmond T.M., Houba V.J.G. A single extraction procedure of soil for evaluation of uptake some heavy metals by plants. Int. J. Envir. Anal. Chem. 51, 1993, s. 47–58.
• Niemyska-Łukaszuk J. Wpływ składu granulometrycznego i odczynu gleby na zawartość przyswajalnych form metali ciężkich. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 456, 1995, s. 251–255.
• Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007–2014, Kraków 2007, http://www.malopolskie.pl/poswm [dostęp 20.09.2010].
• Raport o stanie środowiska w woj. małopolskim, Kraków 2008, http://www.krakow.pios.gov.pl /publikacje/raporty/raport07/05_gleby.pdf [dostęp 20.09.2010]