Potencjał niematerialnej kultury regionalnej obszarów wiejskich doliny Białej Lądeckiej

• Autorzy: Oleszek J.

Warianty tytułu

EN

The potential of immaterial regional culture of rural area of Biala Ladecka valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Problemem badawczy to istotność współczesnej niematerialnej kultury regionalnej obszarów wiejskich gminy Lądek Zdrój i Stronie Śląskie. Ludność dotychczas zamieszkująca teren musiała opuścić swoje domy. Historycznie ukształtowany zasób tradycji i wzorców zachowania się stał się ich bagażem. Tylko w pojedynczych przypadkach, ale jako nieznany, obcy dla ludności przyjeżdżającej, został zaniechany. Analizy koncentrują się na określeniu pochodzenia etnicznego imigrantów, a więc i zasobu nowych elementów kultury behawioralnej. Wyniki wskazują, że do końca lat pięćdziesiątych XX wieku, główny napływ nastąpił z dzisiejszej Ukrainy oraz woj. małopolskiego. Szczegółowe ujęcie określa, że chodzi o okolice Tarnopola, Stanisławowa, Lwowa oraz pasmo Beskidów. Powstał szeroki, niejednorodny, słabszy znaczeniowo konglomerat kultur. Późniejszy bardzo istotny napływ ludności z regionu etnicznie zróżnicowanego (woj. dolnośląskie) pogłębił już istniejącą złożoność. Efekt – to osłabienie, a z czasem – niemalże zanik istotności kultury reprezentowanej przez ludność napływową. Region został kulturowo zubożony, a jednoznaczna tożsamość miejsca – zminimalizowana. Gdyby został określony element strukturalny, który byłby przez ludność a) postrzegany, b) zrozumiały i gdyby konsolidował społeczeństwo, to istnieje szansa, aby powstały nowe formy kultury niematerialnej.

EN

The research problem is the relevance of present immaterial regional culture of rural area of commune of Lądek Zdrój and Stronie Śląskie. The population hitherto being settled in the area had to leave its houses. Historically formed tradition’s or behavior pattern’s resource became their baggage. Only in some cases (but as unknown, new for incoming population) was given up. The analyses concentrate on determination of ethnic origin of immigrants and resource of new elements of behavioral culture. The results point that up to the fifties the main flow took place from contemporary Ukraine and Małopolskie province. More detailed depiction shows that an area in question is neighborhood of Tarnopol, Stanisławów, Lwów and Beskidy mountains. Extensive, non-homogeneous, less important conglomeration of culture was established. Subsequent, very important population flow from ethnically differentiated region (Dolnośląskie province) extended already existing complexity. The effect was the reduction (and later nearly loss) of relevance of culture represented by immigrant population. The region was culturally pauperized and unambiguous identity of the place was minimized. If new structural element (perceived and understood by population) is determined and if it consolidates society than probably new forms of immaterial culture will be established.

Słowa kluczowe

PL

dolina Bialej Ladeckiej; gminy wiejskie; gmina Ladek-Zdroj; gmina Stronie Slaskie; kultura regionalna; imigranci; zroznicowanie etniczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2010
• Numer: 13
• Opis fizyczny: s.133-143,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Oleszek J.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul.Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław

Bibliografia

• Chade M. Dwie historie [w:] Wieża Babel, Der Turm zu Bäbel, red. Piotrowicz Z., CKiR Lądek Zdrój 2004, s. 135–141.
• Drejer F. Wartości kultury regionalnej. Ziemia Kłodzka Nr 152, Wyd. Ziemia Kłodzka i SPCzS Nowa Ruda 2003, s. 37–39,
• Herzig A., Ruchniewicz M. W kraju Pana Boga, Im Herrgottsländchen. Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, Kłodzko 2003, s. 586.
• Oleszek J.Wiara jako komponent tożsamości miejsca obszarów wiejskich Sudetów Wschodnich [w:] Polskie krajobrazy wiejskie dawne i współczesne, red. Kurianta Z., Prace KomisjiKrajobrazu kulturowego nr.12, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec 2009,s. 67–77
• Osiecka H. Zwyczajna kobieta [w:] Wieża Babel, Der Turm zu Bäbel, red. Piotrowicz Z. CKiR Lądek Zdrój 2004, s. 70–81.
• Tarko M. Mirsk, czyli o próbach szukania swojego miejsca. Architektura Nr.1/2, Arkady, Warszawa 1987, s. 48–50,
• Tomaszewski J. Zmiany ludnościowe w osiedlach sudeckich. Probl. Zagosp. Ziem Górskich PAN, z. 6(19), PWN Warszawa–Kraków 1986, s. 164–189.
• Tusk D. Spętani w działaniu. Pomerania, nr.9, 1988, s. 17,
• Woznowski M. Ludność ziemi kłodzkiej. Próba ujęcia antropogeograficznego, Rocznik Kłodzki, t. II, Tow. Miłośników Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 1949, s. 137–143.