PL
Skuteczność oczyszczalni hydrofitowych w usuwaniu ze ścieków fosforu jest zależna od zdolności sorpcyjnych materiału filtracyjnego. Celem pracy jest ocena skuteczności oczyszczania ścieków oraz charakterystyka akumulacji fosforu w złożu oczyszczalni z podpowierzchniowym poziomym przepływem ścieków po 8 latach jej eksploatacji. Porównanie stężeń fosforanów w ściekach dopływających i odpływających ze złóż pozwoliło na stwierdzenie, że skuteczność systemu hydrofitowego jest zmienna w czasie i w dłuższym okresie eksploatacji (lata 2001-2008) można zauważyć wyraźny trend malejący. Średnia zawartość fosforu w złożu oczyszczalni hydrofitowej po ośmiu latach eksploatacji obiektu wyniosła 373 mg·kg-1 s.m. i wahała się w szerokich granicach od 170 mg kg-1 s.m. do 668 mg kg-1 s.m., przy wyższych wartościach we wlotowej części złoża. Średnia zawartość fosforu w wierzchniej warstwie 0-15 cm kształtowała się na poziomie 338 mg·kg-1 s.m. (170÷668 mg·kg-1 s.m.) i była zbliżona do jego zawartości w warstwie głębszej 15-30 cm 373 mg·kg-1 s.m. (233÷626 mg·kg-1 s.m.). Rozkład zawartości fosforu w poszczególnych częściach złoża może wskazywać na niejednorodność warunków filtracyjnych. Trwałość złóż, czyli przewidywany czas aktywności materiału wykorzystanego jako medium, jest ważnym parametrem z punktu widzenia eksploatacji oczyszczalni. Badane złoże, pomimo znacznej zdolności sorpcyjnej materiału filtracyjnego, utraciło skuteczność usuwania fosforu. Wskazuje to na potrzebę poszukiwania nowych materiałów i technik ich stosowania dla zwiększenia efektywności usuwania fosforu w hydrofitowych systemach oczyszczania ścieków.
EN
Efficiency of subsurface flow constructed wetlands in the case of phosphorus removal depends on sorption capacity of filtration material used in bed construction. The aim of the work was to estimate reed-bed treatment efficiency and characterize phosphorus accumulation after 8 years of plant operation. Inlet and outlet phosphorus concentrations show continuous decreasing of treatment bed efficiency (years 2001-2008). Average P content in bed after 8 years of wastewater treatment amounts to 373 mg·kg-1 DM, and varies from 170 mg·kg-1 DM to 668 mg·kg-1 DM, with a higher accumulation in the inlet zone. Mean P value in the upper layer 0-15 cm was 338 mg·kg-1 DM (170÷668 mg·kg-1 DM) and was similar to its content in the deeper layer 15-30 cm: 373 mg·kg-1 DM (233÷626 mg·kg-1 DM). P distribution in the treatment bed may be a result of heterogeneous filtration ability. The longevity of the constructed wetland is an important operation factor. Phosphorus sorption capacity of tested filtration material is high, however it lost its treatment ability. There is still the need of developing new filtration material for efficient and sustainable phosphorus removal in the subsurface flow constructed wetlands.