Rozmieszczenie i liczebność pluszcza Cinclus cinclus i pliszki górskiej Motacilla cinerea w Tatrzańskim Parku Narodowym w latach 2008-2009

• Autorzy: Cichocki W. , Mielczarek P.

Warianty tytułu

EN

Distribution and abundance of the dipper Cinclus cinclus and the grey wagtail Motacilla cinerea in the Tatra National Park in 2008-2009

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Tatrzańskim Parku Narodowym (TPN; 211,64 km2) w sezonach lęgowych 2008 i 2009 roku przeprowadzono cenzus populacji pluszcza Cinclus cinclus (L., 1758) i pliszki górskiej Motacilla cinerea (Tunst. 1771). Było to już trzecie liczenie tych gatunków ptaków od 1985 roku przeprowadzone na tym samym obszarze, według tej samej metodyki i przez tych samych autorów. Stwierdzono 174 i 178 par pliszki górskiej oraz po 46 par pluszcza. Najwięcej stanowisk lęgowych obu omawianych gatunków zlokalizowano w Dolinach Kościeliskiej i Chochołowskiej (Tatry Zachodnie). Pliszki górskie zajęły tu w latach 2008 i 2009 łącznie odpowiednio 55 i 61 rewirów lęgowych, a pluszcze 24 i 20. Przeciętne zagęszczenie populacji pliszki w TPN wahało się w obu sezonach badawczych nieznacznie i wynosiło 23,0–23,6 par w przeliczeniu na 10 km biegu potoku, natomiast zagęszczenie pluszcza w obu sezonach było identyczne – 6,1 pary/10 km biegu potoku. Liczebność populacji pluszcza w TPN w ostatnim ćwierćwieczu wahała się w zakresie 35–55 par (n = 8 cenzusów w latach 1985–2009). Stan populacji pliszki górskiej w tym samym czasie ulegał większym wahaniom – od 66 par (w 1985 r.) po 147 (w 2000 r.) i 178 par (2009 r.). W ostatnich latach badań, zapewne w wyniku wzmożonej konkurencji wewnątrzgatunkowej, kilkanaście par tych ptaków zasiedliło rewiry suboptymalne, zlokalizowane w niewielkim oddaleniu od potoków i innych wód

EN

The inventory of the breeding territories of the dipper Cinclus cinclus (L., 1758) and the grey wagtail Motacilla cinerea (Tunst., 1771) was conducted in the Tatra National Park (S Poland; 211.64 km²) in the breeding seasons of 2008–2009 (Figs 1–4). It was the third inventory of these species in the TNP since 1985, done by the same authors using the same methods. During the two years’ study both species were found on 75.5 km of watercourses and in the surroundings of Tatra mountain lake. The numbers of grey wagtails were 174 in 2008 and 178 breeding pairs in 2009, while the number of dippers remained constant at 46 breeding pairs (Figs 5–8, Tab. 1). Whereas the dipper depends entirely on streams for its nesting and foraging, the grey wagtail feeds to a large extent at some distance from the water (way sides and meadows). The grey wagtails can therefore occur on much smaller streams and creeks, situated at higher elevations than those used by the dippers. The territories of the grey wagtail extend even over the timberline. The highest elevation at which the occupied nest of the grey wagtail was found was 1700 m a.s.l., while that of the dipper – at 1620 m a.s.l. The grey wagtail population in the Polish Tatra National Park was near four times as large as the dipper population. The breeding density of the dipper population reached in both census years 6.1 pairs per 10 km of stream, and the average density of the grey wagtail population reached 23.3 pairs per 10 km of stream and creeks (Tab. 1). Since 1985 the number of the grey wagtail doubled and has currently reached its absolute maximum in the Tatra Mts. (1986 – 66 pairs, 2000 – 147 pairs). The number of the dipper in 1985–2009 ranged between 33 and 55 pairs, with the peak in 1989 (Tab. 1). Over the last years the grey wagtails have been found to expand to areas further outside streams and other waters

Słowa kluczowe

PL

Cinclus cinclus; Motacilla cinerea; pliszka gorska; pluszcz; ptaki; liczebnosc populacji; rozmieszczenie gatunkow; Tatrzanski Park Narodowy; lata 2009-2010

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2011
• Tom: 67
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.137-146,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Cichocki W.

• Muzeum Tatrzańskie, ul.Krupówki 10, 34-500 Zakopane

autor

Mielczarek P.

Bibliografia

• Cichocki W, Mielczarek P. 1993. Rozmieszczenie i liczebność pluszcza Cinclus cinclus i pliszki górskiej Motacilla cinerea w Tatrzańskim Parku Narodowym. Chrońmy Przyr. Ojcz. 49 (1): 54-61.
• Cichocki W, Mielczarek P. 2003. Rozmieszczenie i liczebność pluszcza Cinclus cinclus i pliszki górskiej Motacilla cinerea w Tatrzańskim Parku Narodowym w latach 1999-2000. Chrońmy Przyr. Ojcz. 59 (6): 76-84.
• Czapulak A., Cichońska D., Fura M. 2004. Populacja pluszcza Cinclus cinclus w Górach Bialskich i Masywie Śnieżnika w latach 2002-2003. Ptaki Śląska 15: 63-77.
• Czapulak A., Dziuba C., Fura M. 2008a. Gniazdowanie pluszcza Cinclus cinclus w budkach lęgowych w Sudetach. Not. Orn. 49 (2): 207-216.
• Czapulak A., Dziuba C., Fura M., Gramsz B., Kwiatkowski M., Sawicka E., Szeląg D., Witan K. 2008b. Liczebność i rozmieszczenie pliszki górskiej Motacilla cinerea w polskiej części Sudetów. Not. Orn. 49 (3): 141-152.
• Czapulak A., Fura M., Szeląg D., Witan K., Gramsz B. 2001. Liczebność i rozmieszczenie pluszcza Cinclus cinclus w polskiej części Sudetów. Not. Orn. 3: 159-175.
• Czechowski P., Jędro G. 2009. Rozmieszczenie i liczebność populacji lęgowej pliszki górskiej Motacilla cinerea w województwie lubuskim. Not. Orn. 50 (4): 304-309.
• Dziuba C. 2006. Występowanie pluszcza Cinclus cinclus w północnej części Sudetów Środkowych. Ptaki Śląska 16: 91-108.
• Głowaciński Z., Profus P. 1992. Structure and vertical distribution of the breeding bird communities in Polish Tatra National Park. Ochr. Przyr. 50: 65-94.
• Hagemeijer E.J.M., Blair M.J. (red.). 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds: Their Distribution and Abundance. T&AD Poyser, London.
• Karliński J. 1882. Wykaz ptaków tatrzańskich na podstawie własnych i obcych spostrzeżeń. Spraw. Kom. Fizjogr. 16: 141-169.
• Kocyan A. 1884. Ptaki spostrzegane po stronie północnej Tatr. Pam. Tow. Tatrz. 9: 50-70.
• Ledwoń M., Król J., Mędrzak R., Mołdysz D., Barcik L. , Dyduch M., Gacek S., Jagiełko J., Jędrzejko A., Kruszyk R., Linert H., Procner B., Śniegoń M., Wojtoń T., Wiśniewski M., Wróbel J., Zontek I., Zontek C. 2009. Liczebność i rozmieszczenie pluszcza Cinclus cinclus oraz pliszki górskiej Motacilla cinerea w zachodniej części Beskidów Zachodnich i Pogórza Zachodniobeskidzkiego. Not. Orn. 50 (1): 9-20.
• Sikora A., Czapulak A., Mielczarek P. 2000. Pluszcz - Cinclus cinclus. W: Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. (red.). Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 342-343.
• Sikora A., Mielczarek P. 2007. Pliszka górska. W: Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. (red.). Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 338-339.
• Wasilewski J., Zajchowski K. 2000. Występowanie oraz liczebność pluszcza Cinclus cinclus i pliszki górskiej Motacilla cinerea na wybranych obszarach Polski południowo-wschodniej. Rocz. Bieszcz. 9: 157-168.
• Wodzicki K. 1851. Wycieczka ornitologiczna w Tatry i Karpaty Galicyjskie na początku czerwca 1850 roku. Leszno.