Aktywność fizyczna i zwyczaje żywieniowe a profil lipidowy osocza młodych mężczyzn i kobiet

• Autorzy: Malara M. , Lutoslawska G.

Warianty tytułu

EN

Physical activity, dietary habits and plasma lipoproteins in young men and women

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dotychczasowe dane dotyczące wpływu aktywności fizycznej na profil lipidowy młodych kobiet są niejednoznaczne. Celem niniejszych badań była ocena profilu lipidowego młodych kobiet i mężczyzn o zróżnicowanej aktywności fizycznej z uwzględnieniem ich zwyczajów żywieniowych. W badaniach wzięły udział 202 osoby - 54 studentki i 53 studentów Akademii Wychowania Fizycznego oraz 46 studentek i 49 studentów uniwersytetu. Spożycie energii, białka, tłuszczów i węglowodanów oszacowano wykorzystując program komputerowy FOOD 2. Stężenia TG, TC oraz HDL-C oznaczono metodami kolorymetrycznymi z zastosowaniem gotowych zestawów firmy Randox (Wielka Brytania). Wysoka aktywność fizyczna młodych kobiet niekorzystnie wpływa na profil lipidowy, charakteryzujący się wyższym stężeniem cholesterolu całkowitego i frakcji LDL-cholesterolu w porównaniu z kobietami o niskiej aktywności fizycznej i mężczyznami o wysokiej aktywności fizycznej. Wpływ wysokiej aktywności fizycznej młodych mężczyzn na profil lipidowy jest mniej jednoznaczny. Wysoka aktywność fizyczna korzystnie wpływa na stężenie frakcji HDL-cholesterolu, nie wpływając na stężenie frakcji LDL-cholesterolu. Ale jednocześnie u aktywnych mężczyzn wyższa jest częstość występowania granicznie dużych i dużych stężeń cholesterolu całkowitego. Średnie spożycie energii w dziennych racjach pokarmowych mężczyzn i kobiet o wysokiej aktywności fizycznej pokrywało odpowiednio 82% i 72,2% zalecanego spożycia. Wydaje się, że u obu płci wysoka aktywność fizyczna i niskie w stosunku do zapotrzebowania spożycie energii w dziennych racjach pokarmowych odgrywają istotną rolę w występowaniu nieprawidłowego profilu lipidowego.

EN

There are studies suggesting that in young women strenuous physical activity and inadequate daily energy intake cause unfavorable changes in lipoprotein profile. However, until know data concerning this issue are contradictory, possibly due to small number of participants. This study aimed at evaluation of lipoprotein profile in young men and women with different weekly physical activity together with their dietary habits. A total of 202 subjects volunteered to participate of the study – 54 female and 56 male students of physical education and 46 female and 49 male students representing other specialization. Daily energy and macronutrient intakes were assessed using FOOD 2 computer program. Plasma TG, TC and HDL-C were assayed colorimetically using Randox commercial kits (Great Britain). It has been demonstrated that high physical activity adversely affects lipoprotein profile in young women characterized by higher TC and LDL-C in comparison with women with low physical activity and with men with high physical activity. The effect of high physical activity on plasma lipoproteins is equivocal. Active men are characterized by higher HDL, but also by higher frequency of unfavorable plasma TC and similar frequency of unfavorable plasma LDL-C C as compared with their less active counterparts. The mean daily energy intake in highly active men and women covered 82% and 72.2% recommended intake, respectively. It seems feasible that in both sexes high physical activity and inadequate energy intake brings about unfavorable changes in plasma lipoproteins.

Słowa kluczowe

PL

ludzie mlodzi; mezczyzni; kobiety; zwyczaje zywieniowe; zywienie czlowieka; aktywnosc fizyczna; profil lipidowy; calodzienne racje pokarmowe; zalecenia zywieniowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2010
• Tom: 61
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.405-412,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Malara M.

• Zakład Biochemii, Akademia Wychowania Fizycznego im.Józefa Piłsudskiego w Warszawie, ul.Marymoncka 34, 00-968 Warszawa

autor

Lutoslawska G.

• Zakład Biochemii, Akademia Wychowania Fizycznego im.Józefa Piłsudskiego w Warszawie, ul.Marymoncka 34, 00-968 Warszawa

Bibliografia

• 1. Beals K.A., Hill A.K.: The prevalence of disordered eating, menstrual dysfunction, and low bone mineral density among US collegiate athletes. Int. J. Sport Nutr. Exerc. Metab. 2006, 16, 1-23.
• 2. Besson H., Eklund U., Luan J., May A.M., Sharp S., Travier N., Agudo A., Slimani N. I wsp. A cross-sectional analysis of physical activity indicators in European participants of the EPIC-PANACEA study. Int. J. Obes. 2009, 33, 497-506.
• 3. Brunzell J.D., Davidson M., Furberg C.D., Goldberg R.B., Howard B.V., Stein B.V., Witzum J.L.: Lipoproteins management in patients with cardiometabolic risk. Diabetes Care 2008, 31, 811-822.
• 4. Bułhak-Jachymczyk B.: Zapotrzebowanie człowieka na energię. W: Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Ed. Ś. Ziemiański, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, 35-57.
• 5. Carroll M.D., Lacher D.A., Sorlie P.D., Cleeman J.I., Gordon D.J., Wolz M., Grundy S.M., Johnson C.L.: Trends in serum lipids and lipoproteins of adults, 1960- 2002. JAMA 2005, 294, 1773-1781.
• 6. Chen K-T., Yang R-S.: Effects of exercise on lipid metabolism and musculoskeletal fitness in female athletes. World J. Gastroenterol. 2004, 10, 122-126.
• 7. Clarke R., Frost C., Collins R., Appelby P., Peto R.: Dietary lipids and blood cholesterol: quantitative meta- -analysis of metabolic ward studies. BMJ 1997, 314, 112-117.
• 8. Coehlo V.G., Caetano L.F., Liberatore R.R., Cordeiro J.A., Souza D.R.: Lipid profile and risk factors for cardiovascular disease in medicine students. Arq. Bras. Cardiol. 2005, 85, 57-62.
• 9. de Castro T.G., Gimeno S.G., Ferreira S.R., Cardoso M.A.: Association of dietary fiber with temporal changes in serum cholesterol in Japanese-Brazilians. J. Nutr. Sci. 2006, 52, 205-210.
• 10. De Souza M.J., Lee D.K., Scheid J.L., West S.L., Williams N.I. : Severity of energy- related menstrual disturbances increases in proportion to indices of energy conservation in exercising women. Fertil. Steril. 2007, 88, 971-975.
• 11. De Souza M.J., Van Heest J., Demers L.M., Lasley B.L.: Luteal phase deficiency in recreational runners: evidence for a hypometabolic state. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2003, 88, 337-346.
• 12. Freedman D.S., Otvos J.D., Jeyajarah E.J., Shalaurova J., Cupples L.A., Parise H., D’Agostino R.B., Wilson P.W., Schaefer E.J.: Sex and age differences in lipoprotein subclasses measured by nuclear magnetic resonance spectroscopy: the Framingham Study. Clin. Chem. 2004, 50, 1189-1200.
• 13. Friedewald W,T., Levy R., Fredricson D.: Estimation of concentration of low density lipoprotein concentration without use of the preparative ultracentrifugation. Clin. Chem. 1972, 18, 499-504.
• 14. Hackney A.C., Moore A.W., Brownlee K.K.: Testosterone and endurance exercise: development of the “exercise- -hypogonadal male conditions”. Acta Physiol. Hung. 2005, 92, 121-137.
• 15. Hetland M.T., Haarbo J., Christiensen C.: Body composition and serum lipids in female runners: influence of exercise level and menstrual bleeding pattern. Eur. J. Clin. Invest. 1995, 25, 553-558.
• 16. Hu F.B., Stampfer M.J., Manson J.E., i wsp. Dietary fat intake and the risk of coronary heart disease in women. N. Engl. J. Med. 1997, 337, 1491-1499.
• 17. Jafari M., Leaf D.A., Macrae H., Kasern J., O’Conner P., Pullinger C., Malloy M., Kane J.P.: The effects of physical exercise on plasma pre beta-1 high density lipoprotein. Metabolism 2003, 52, 437-442.
• 18. Kaiserauer S., Snyder A.C., Sleeper M. Zierath J.: Nutritional, physiological and menstrual status of distance runners. Med. Sci. Sports Exerc. 1989, 21, 120-125.
• 19. Kelley G,L., Allan G., Azhar S.: High dietary fructose induces a hepatic stress response resulting in cholesterol and lipid dysregulation. Endocrinology 2004, 145, 548- 555.
• 20. Knopp R.H., Paramsonthy P., Retzlaff B.M., Fish B., Walden C., Dowdy A., Tsunehara Ch., Aikawa K., Cheung M.C.: Sex differences in lipoprotein metabolism and dietary response: basis in hormonal differences and implications for cardiovascular disease. Curr. Cardiol. Rep. 2006, 8, 452-459.
• 21. Kraus W.E., Houmard J.A., Duscha B.D., Knetzger K.J., Wharton M.B., McCartney J.S., Bales C.W., Henes S., Samsa G.P., Otvos J.D., Kulkarni K.R., Slentz C.A.: Effects of the amount and intensity of exercise on plasma lipoproteins. N. Engl. J. Med. 2002, 347, 1483-1492.
• 22. Kris-Etherton P.M., Harris W.S., Appel L.J.: Fish consumption, fish oil, omega-3 fatty acids, and cardiovascular disease. Circulation 2002, 106, 2747-2757.
• 23. Lamon-Fava S., Fisher E.C., Nelson M.E. Evans W.J., Millar J.S., Ordovas J.M., Schaefer E.J.: Effects of exercise and menstrual cycle status on plasma lipids, low density lipoprotein particle size, and apolipoproteins. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1989, 68, 17-21.
• 24. Lau C., Faerch K., Glümber C., Glümer C., Tetens J., Pedersen O., Carstensen B., Jörgensen T., Borch-Jonahsen K.: Dietary glycemic index, glycemic load, fiber, simple sugars, and insulin resistance. Diabetes Care 2005, 28, 1397-1403.
• 25. Lohman T.G., Ring K., Pfeiffer K., Camhi S., Arredondo E., Pratt Ch., Pate R., Webber L.S.: relationship among fitness, body composition, and physical activity. Med. Sci. Sports Exerc. 2008, 40, 1163-1170.
• 26. Loucks A.B., Verdun M., Heath E.M.: Low energy availability, not stress of exercise, alters LH pulsatility in exercising women. J. Appl Physiol. 1998, 84, 37-46.
• 27. Lutosławska G., Malara M., Byszewska-Spocińska E., Skierska E., Kęska A.: Lipid and lipoprotein profile in regularly menstruating physically active female OC-non- -users and users as compared to men of matched age and physical activity. Medicina Sportiva 2004, 8, 21-30
• 28. Martin C.K., Heilbronn L.K., de Jonge L., DeLany J.P., Volaufova J., Anton S.D., Redman L.M., Smith S.R., Ravussin E.: Effect of caloric restriction on resting metabolic rate and spontaneous physical activity. Obesity 2007, 15, 2964-2973.
• 29. Mestek M.L., Garner J.C., Plaisance E.P., Kyle Tylor J., Alhassan S., Grandjean P.W.: Blood lipid responses after continuous and accumulated aerobic exercise. Int. J. Sport Nutr. Metab. 2006, 16, 245-254.
• 30. Mosinger B.J.: Human low-density lipoproteins: oxidative modification and its relation to age, gender, menopausal status and cholesterol concentrations. Eur. J. Clin. Chem. Clin. Biochem. 1997,35, 207-214..
• 31. Nicolosi R.J., Wilson T.A., Lawton C., Handelman G.J.:Dietary effects on cardiovascular disease risk factors: beyond saturated fatty acids and cholesterol. J. Am. Coll. Nutr. 2001, 20, S421-427.
• 32. O’Donnel E., De Souza M.J. : The cardiovascular effects of chronic hypoestrogenism in amenorrheic athletes. Sports Med. 2004,34, 601-627.
• 33. Ortlepp J.R., Metrikat J., Albrecht M., Maya-Pelzer P., Pongratz H., Hoffmann R. : Relation of body mass index, physical fitness, and the cardiovascular risk profile in 3127 young normal weight men with an apparently optimal lifestyle. Int. J. Obes. 2003, 27. 979-982.
• 34. Piechaczek H. Oznaczenia całkowitego tłuszczu metodami densytometryczną i antropometryczną. Materiały i prace antropologiczne. Wrocław 1975, 33-38.
• 35. Pirke K.M., Schweiger U., Lemmel W., Kreig J.C., Berger M.: The influence of dieting on the menstrual cycle of healthy young women. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1985, 60, 1174-1179.
• 36. Puska P., Korpelainen V., Hoie L.H., Skovlund E., Smerud K.T.: Isolated soya protein with standardized levels of isoflavones, cotyledon soya fibers and soya phospholipids improves plasma lipids in hypercholesterolemia: a double-blind, placebo-controlled trial of a yoghurt formulation. Br. J. Nutr. 2004, 91, 393-401.
• 37. Redman L.M., Loucks A.B.: Menstrual disorders in athletes. Sports Med. 2005, 35, 747-755.
• 38. Rickelund A., Thorĕn M., Carlstrőm K. von Schultz B., Hirschberg A.L.: Diurnal profiles of testosterone and pituitary hormones suggest different mechanism for menstrual disturbances in endurance athletes. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2004, 89, 702-707.
• 39. Rickelund A.,Eriksson M.J., Schenck-Gustafsson K., Hirschberg A.L.: Amenorrhea in female athelets is associated with endothelial dysfunction and unfavorable lipid profile. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2005, 90, 1354-1359.
• 40. Ruiz J.R., Mesa J.L.M., Mingorance I., Rodriguez-Cuartero A., Castillo M.J. : Sports requiring stressful physical exertion causes abnormalities in plasma lipid profile. Rev. Esp. Cardiol. 2004, 57, 499-596.
• 41. Schubert C.M., Rogers N.L., Remsberg K.E., Sun S.S., Chumlea W.C., Demerath E.W., Czerwinski S.A., Towne B., Siervogel R.M.: Lipids, lipoproteins, lifestyle, adiposity and fat-free mass during middle age: the Fels Longitudinal Study. Int. J. Obes. 2006, 30, 251-260.
• 42. Slenz C.A., Aiken L.B., Houmard J.A. Johnson J.L., Bateman L.A., Tanner Ch.J., McCartney J.S., Duscha B.D., Kraus W.E.: Inactivity, exercise, and visceral fat: STRRIDE: a randomized, controlled study of exercise intensity and amount. J. Appl. Physiol. 2005, 99, 1613- 1618.
• 43. Szponar L., Wolnicka K., Rychlik E.: Album Fotografii produktów i potraw. Instytut Żywnosci i Żywienia, Warszawa 2000.
• 44. Targoński R., Buciński A., Romaszko J., Zakrzewski A., Romaszko E.: Analiza wybranych czynników ryzyka choroby wieńcowej u zdrowych osób w wieku 35-55 lat. Kardiol. Pol. 2007, 65, 1216-1222.
• 45. Tchernof A., Labrie F., Bĕlanger A., Prud’homme D., Bouchard C., Tremblay A., Nadeau A., Desprĕs J-P. : Relationship between endogenous steroid hormone, sex hormone-binging globulin and lipoprotein levels in men: contribution of visceral obesity, insulin levels and other metabolic variables. Atherosclerosis 1997, 133, 235-244.
• 46. The third report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) expert panel on detection, evaluation and treatment of high cholesterol in adults (Adult treatment panel III). National Health Institute Publication. Medycyna Praktyczna 2003, 3, 87-116.
• 47. Thompson D.L., Snead D.B., Seip R.L. Weltman J.Y., Rogol A.D., Weltman A.: Serum lipid levels and steroidal hormones in women runners with irregular menses. Can. J. Appl. Physiol. 1997, 22, 66-77.
• 48. Van Pottelbergh I., Braeckman L., De Bacquet D., De Backer G., Kaufman J.M. : Differential contribution of testosterone and estradiol in the determination of cholesterol and lipoprotein profile in healthy middle-aged men. Atherosclerosis 2003, 166, 95-102.
• 49. Weijenberg M.P., Feskens E.J.M., Kromhout D.: Agerelated changes in total and high-density-lipoprotein cholesterol in elderly Dutch men. Am. J. Public. Health 1996, 86, 798-803.