PL
Celem pracy było określenie wpływu wzrastających dawek nawozów fosforowych, na zawartość poszczególnych form i frakcji fosforu w glebie w zróżnicowanych warunkach zasobności gleb w ten składnik, jak i ocena wpływu krótkotrwałych zabiegów agrochemicznych (nawożenia fosforem) na odbudowę zasobności gleb w fosfor. Badania prowadzono na polu doświadczalnym w Łyczynie, gdzie od 1965 r. na poszczególnych obiektach prowadzone jest zróżnicowane nawożenie. Do badań wybrano obiekty, na których od lat nie stosowano nawozów fosforowych - w systemie nawożenia wyłącznie mineralnego - CaK, CaNK i mineralnego z obornikiem - CaK + obornik, CaNK + obornik. Zastosowano dwa warianty dawek nawozów fosforowych: według potrzeb pokarmowych roślin (15,9 kg P∙ha-1) oraz dawki powiększone o naddatek bilansowy (44 kg P∙ha-1). Jako obiekty kontrolne wybrano kombinacje, na których od 1965 r. stosowane były nawozy fosforowe (CaPK, CaNPK, CaPK + obornik, CaNPK + obornik). Przeprowadzona analiza zawartości form dostępnych i aktywnych fosforu oraz frakcji fosforu mineralnego w glebie lekkiej wykazała, że wieloletnie stosowanie fosforu wpłynęło pozytywnie na ich gromadzenie się w glebie. Wyniki badań potwierdziły, że fosfor zastosowany w formie superfosfatu głównie wiązany jest w połączenia z glinem (Al-P). Uzyskane wyniki wskazują, że wieloletnie stosowanie obornika zwiększyło zasobność gleb w przyswajalne dla roślin formy fosforu. W takich warunkach gospodarowania można zmniejszyć dawki mineralnych nawozów fosforowych bez obawy o wyczerpywanie się glebowych zasobów tego składnika. Natomiast w warunkach wyłącznie mineralnego nawożenia, nawożenie fosforowe musi być stosowane. Jeśli równolegle stosowane jest intensywne nawożenie azotowe uzasadnione jest zwiększenie dawek nawozów fosforowych w stosunku do potrzeb pokarmowych uprawianych roślin.
EN
The aim of the study was to estimate the effect of applying increasing doses of mineral phosphorus fertilizers on the content of phosphorus forms and mineral fractions in the soil in differentiated fertilization conditions. Moreover, the aim of this work was an assessment whether it is, possible to restore soil abundance in phosphorus forms by short agrotechnological treatments (phosphorus fertilizing). The study was conducted on the Experimental Field in Łyczyn where diversified fertilizing has been applied snce 1965. The phosphorus non-fertilized objects without FYM and with FYM were chosen for this experiment: CaK, CaNK, CaK + FYM, CaNK + FYM. Two variants of doses of phosphorus fertilizers were applied: according to plabt nutrient requrements (15.9 kg P ∙ha-1) and doses increased by the balance surplus (44 kg P∙ha-1) CaPK, CaNPK, CaPK + FYM, CaNPK + FYM, were chosen as the control objects. The obtained results indicate that the long-term phosphorus mineral fertilizing increased soil abundance in the phosphorus available forms. Fertilization with superphosphate increased the amount of aluminium phosphate (Al-P). Fertilization with FYM caused a significant increase of the content of available forms of phosphorus. In such conditions it is possible to decrease the doses of mineral phosphorus fertilizers without the anxiety about depleting the soil of this element. In the condition of mineral fertilization alone the lack of pfoephorus fertilizer causes the soil abundance decrease. If nitrogen fertilization is parallel applied the increasing doses of phosphorus fertilizers are justified.