EN
A two-factorial field experiment in a randomized subblock desing was performed in the years 2001-2003 on light soil. The aim of reasearches was qualification of fertilization of winter rye and of liming intervention's influence on formation of mobility manganese content (1 mol HCl-dm-3) in the soil and on the concentration and removal of this element from tested cultivars' yield. Balanced NPK fertilization (N - 90, P - 30, K - 72 kg-ha-1) was applied with and without liming (CaO 1.76 t-ha-1). The following fertilizers were applied: single-component fertilizers - ammonium nitrate (presowing fertilization), urea (top-dressing), triple superphosphate, 56% potassium salt; multi-component fertilizers - Polifoska 8, Polimag 305, Luboplon and Lubofoska. The soil after harvest of rye characterised with middle abudance in available manganese and according to cultivar fluctuated aproximatety from 121 to 151 mg Mn-kg-1. Although limmng interventions reduced the amount of this form of manganese it hasn't changed its class of resources. The last contents of manganese was stated in grain of hybrid cultivar Ursus F1, more in grain Dankowskie Złote and Nawid F1. Similar tendency showed concentration of manganese in rye straw. on removed manganese from plants' crop had influence both liming and cultivar. From testd cultivars the least of component was drawn by rye Dankowskie Złote - 175 g, more Ursus - 181 g and Nawid - 197 g Mn per ha.
PL
W latach 2001-2003 na glebie lekkiej przeprowadzono dwuczynnikowe doświadczenie metodą losowanych podbloków. Badano wpływ nawożenia żyta ozimego oraz zabiegu wapnowania na kształtowanie się zawartości manganu ruchomego (1 mol HCl-dm-3) w glebie, a także koncentrację i wynos tego pierwiastka z plonem testowanych odmian. Zbilansowane nawożenie NPK (N - 90, P - 30, K - 72 kg-ha-1) stosowano w serii wapnowanej (CaO 1,76 t-ha-1 ) i bez wapnowania. Z nawozów pojedynczych stosowano saletrę amonową (przedsiewnie), mocznik (pogłównie), superfosfat potrójny, sól potasową 56%, a z nawozów wieloskładnikowych: Polifoskę 8, Polimag 305, Luboplon 4 i Lubofoskę. Gleba po zbiorze żyta ozimego była średnio zasobna w mangan przyswajalny i - w zależności od odmiany - wartość ta wahała się średnio od 121 do 151 mg Mn-kg-1. Mimo że zabieg wapnowania ograniczał ilość tej formy manganu, to nie zmieniał jej klasy zasobności. Najmniejszą zawartość manganu stwierdzono w ziarnie odmiany mieszańcowej Ursus F, (22 mg Mn-kg-1), więcej w ziarnie odmian Dańkowskie Złote i Nawid (25-30 mg Mn-kg-1). Podobną tendencję wykazywała koncentracja manganu w słomie żyta. Na wynos manganu z plonem roślin miały wpływ zarówno wapnowanie, jak i odmiana. Z testowanych odmian najmniej tego składnika pobierało żyto odmiany Dańkowskie Złote - 175 g, więcej Ursus - 181 g i Nawid - 197 g Mn z 1 ha.